Το αμέσως προσεχές διάστημα, η κυβέρνηση θα δεχθεί πίεση από δύο πλευρές: από εκείνους που διαφωνούν με το Μνημόνιο (συμπεριλαμβανομένων και των δικών της βουλευτών) και είναι αποφασισμένοι να της κόψουν τα πόδια και από εκείνους που συμφωνούν με το Μνημόνιο, αλλά της προσάπτουν έλλειμμα αποτελεσματικότητας..Η αποφυγή της χρεοκοπίας είναι συνάρτηση δύο παραγόντων: από τη μία πλευρά, της προσπάθειας που θα καταβληθεί στο εσωτερικό της...χώρας μας για τον περιορισμό του ελλείμματος και την αναδιάρθρωση των βασικών δομών λειτουργίας της οικονομίας της και, από την άλλη, των εξελίξεων που θα έχουμε τους επόμενους μήνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τις οποίες ελάχιστα μπορούμε να επηρεάσουμε.
Ως προς το πρώτο σκέλος, παρά τις επιμέρους αστοχίες και καθυστερήσεις, την ανοργανωσιά και τις παλινωδίες, το πρόγραμμα σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας που συμφωνήθηκε με το Μνημόνιο, εκτελείται σε γενικές γραμμές ικανοποιητικά και εντός χρονοδιαγραμμάτων. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει και από τα προσωρινά στοιχεία για την εξέλιξη των δημοσιονομικών μεγεθών το 2010, καθώς οι αποκλίσεις ήταν μικρές και - δεδομένου του ύψους όπου βάλαμε τον πήχη – αναμενόμενες. Ανάλογη είναι και η εικόνα στο μέτωπο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες κουτσά-στραβά προχωρούν (και λέω κουτσά-στραβά, διότι, π.χ η απελευθέρωση της κρουαζιέρας ήταν λειψή και το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων γίνεται με τρόπο που δεν λύνει τα ουσιαστικά προβλήματα στο πλαίσιο λειτουργίας τους).
Το αμέσως προσεχές διάστημα, η κυβέρνηση θα δεχθεί πίεση από δύο πλευρές: από εκείνους που διαφωνούν με το Μνημόνιο (συμπεριλαμβανομένων και των δικών της βουλευτών) και είναι αποφασισμένοι να της κόψουν τα πόδια και από εκείνους που συμφωνούν με το Μνημόνιο, αλλά της προσάπτουν έλλειμμα αποτελεσματικότητας. Αν ενδώσει σε αιτήματα των πρώτων, προκειμένου να επιβιώσει, τότε θα έχει προβλήματα με τους δεύτερους, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι Ευρωπαίοι εταίροι της, που πρόκειται να της δώσουν την τέταρτη δόση από τα χρήματα του μηχανισμού στήριξης. Αν δώσει την εντύπωση ότι ακολουθεί δουλικά τη συνταγή των δευτέρων, τότε θα την ρίξουν οι πρώτοι, καθώς οι πιέσεις από την αυξανόμενη ανεργία θα ενταθούν τους επόμενους μήνες και το πάλαι ποτέ αστικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας θα ενώνει όλο και περισσότερο τη φωνή του με το βαθύ ΠΑΣΟΚ των ΔΕΚΟ, εναντίον των μεταρρυθμίσεων. Εν ολίγοις, η επιτυχία στο εσωτερικό θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από το κατά πόσον θα καταφέρει να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί ο κ. Παπανδρέου, μέχρι τουλάχιστον το φθινόπωρο, οπότε και προβλέπεται να αρχίζει να “γυρίζει το πράγμα” και να ξαναμπαίνει η ελληνική οικονομία σε αναπτυξιακούς ρυθμούς.
Ως προς το δεύτερο σκέλος, τα πράγματα είναι ακόμη πιο περίπλοκα. Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ήταν εφιαλτική για την Ευρώπη: μετά από οκτώ χρόνια κουραστικής ομφαλοσκόπησης για το ευρωσύνταγμα, ακολούθησε ένας χρόνος απίστευτου ξεκατινιάσματος για την οικονομική κρίση, τους πρωταιτίους της και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί. Όπως ακριβώς η συζήτηση για το Ευρωσύνταγμα κατέληξε στον αστείο συμβιβασμό της Συνθήκης της Λισαβόνας και την τοποθέτηση δύο μαριονετών στο τιμόνι της Ε.Ε (του Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ και της Κάθριν Άστον), έτσι και οι διαβουλεύσεις για την οικονομική κρίση κατέληξαν μέχρι στιγμής σε ημίμετρα.
Έτσι πάντοτε προχωρούσε η Ευρώπη: με συμβιβασμούς, υποχωρήσεις και πλάγια βήματα, αντί για μπροστά. Εξάλλου, η κινητήριος δύναμη της ενωσιακής διαδικασίας δεν ήταν ποτέ η αλληλεγγύη μεταξύ των λαών της Ε.Ε, την οποία επικαλείται συνεχώς ο κ. Παπανδρέου, όταν ζητάει βοήθεια. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς τα αισθήματα που έχουν οι Βρετανοί για τους Γερμανούς, οι Γάλλοι για τους Άγγλους και οι Πολωνοί για όλους τους άλλους, πλην των ιδίων των Πολωνών. Οι Ευρωπαίοι λοιπόν ενώθηκαν για λόγους συμφέροντος και συγκεκριμένα για να αποφύγουν ένα νέο καταστροφικό πόλεμο μεταξύ τους, αλλά και για να επιβιώσουν σε ένα κόσμο όπου, για πρώτη φορά μετά από πέντε αιώνες, η γηραιά ήπειρος δεν ήταν πια κυρίαρχη.
Με άλλα λόγια, η Ε.Ε είναι ένα συνοικέσιο και όχι γάμος από έρωτα. Τα συνοικέσια βέβαια πολλές φορές αποδεικνύονται πολύ πιο σταθερά από τις επιπόλαιες σχέσεις. Αρκεί και στην σημερινή περίσταση, να αντιληφθούν οι σύζυγοι ότι το διαζύγιο δεν συμφέρει κανέναν τους και ειδικά, “την κολόνα του σπιτιού”, δηλαδή τη Γερμανία, η οποία όσο και να θέλει, δεν μπορεί μόνη της να τα βάλει με τους αναδυόμενους γίγαντες της Ασίας. Από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών, η Γερμανία φαίνεται να το παίρνει πλέον απόφαση και να προωθεί μία συνολική λύση του προβλήματος που απειλεί να τινάξει στον αέρα το ευρώ.
Υπάρχουν όμως δύο προβλήματα: το ένα είναι ότι αν και η Ελληνική κυβέρνηση ζητάει συνεχώς την εμβάθυνση της πολιτικής και οικονομικής ένωσης, δεν έχει εξηγήσει επακριβώς στους πολίτες, τι ακριβώς συνεπάγεται αυτή. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι πολίτες της χώρας μας, αλλά και άλλων κρατών της Ε.Ε, θα αποδεχθούν εύκολα το γεγονός ότι περαιτέρω ενοποίηση, σημαίνει ότι οι προϋπολογισμοί του κράτους θα συντάσσονται στις Βρυξέλλες (ουσιαστικά στο Βερολίνο) και ότι οι οδηγοί των λεωφορείων θα έχουν στο εξής να κάνουν με τον κ. Σόιμπλε και τους διαδόχους του, όταν ζητούν να μη μειωθούν οι αμοιβές τους. Περισσότερη ενοποίηση σημαίνει ουσιαστικά ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός θα είναι ένας αναβαθμισμένος περιφερειάρχης στην Ε.Ε. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι όταν φτάσουμε στο ψητό, δηλαδή στον λογαριασμό της λύσης του προβλήματος των εθνικών χρεών, τότε μπορεί οι εταίροι να τα χαλάσουν. Είναι άλλωστε κάτι που συμβαίνει συχνά όταν σε ένα συνοικέσιο συζητάμε το θέμα της προίκας.
Ν.Μαλεβίτης
