Ο Ζακ Σιράκ ήταν αυτός που τελικά έπεισε τον Τάσσο Παπαδόπουλο να συναινέσει στην έναρξη των...ενταξιακών διαπραγματεύσεων Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) - Τουρκίας τον Δεκέμβριο του 2004 σύμφωνα με απόρρητα τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας στη Χάγη που διέρρευσαν στο WikiLeaks.Με τις μνήμες από την απόρριψη του Σχεδίου Αναν τον Απρίλιο του 2004 ακόμη νωπές, ο πρόεδρος της Γαλλίας πίεσε αποφασιστικά τον αείμνηστο πρόεδρο της Κύπρου λέγοντάς του ότι το Παρίσι, το Βερολίνο και το Λονδίνο τα είχαν βρει σε όλα με την Αγκυρα, επομένως δεν υπήρχε λόγος για τη Λευκωσία να αντιστέκεται.
Το παρασκήνιο
Το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων περιγράφεται σε δύο τηλεγραφήματα, τα οποία εστάλησαν στις 6 και στις 23 Δεκεμβρίου 2004 από την αμερικανική πρεσβεία της Χάγης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το δεύτερο, στο οποίο ο ολλανδός διπλωμάτης Πίτερ ντε Γκόιχερ (σσ. η Ολλανδία ασκούσε την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο του 2004) περιγράφει τον ρόλο του Σιράκ να πείσει τον Παπαδόπουλο να αποδεχθεί τις περίτεχνες διατυπώσεις στις οποίες είχαν καταλήξει οι τρεις μεγάλοι της ΕΕ για την Τουρκία.
Σύμφωνα με το τηλεγράφημα λοιπόν, το πρωί της 17ης Δεκεμβρίου 2004, η Ολλανδία είχε προτείνει στην Τουρκία να ανακοινώσει την πρόθεσή της να υπογράψει το Πρωτόκολλο της Άγκυρας πριν ξεκινήσουν οι ενταξιακές της διαπραγματεύσεις.
Εχοντας λάβει την έγκριση της τουρκικής πλευράς, ο Ζακ Σιράκ, ο τότε καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο και ο ολλανδός πρωθυπουργός Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε επιχείρησαν να πείσουν τον Τάσσο Παπαδόπουλο να αποδεχθεί μια απλή Διακήρυξη Προθέσεων από την Άγκυρα ότι θα υπογράψει το ομώνυμο Πρωτόκολλο με το οποίο θα άνοιγαν τα τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια σε κυπριακά πλοία και αεροσκάφη.
Ο Παπαδόπουλος «ήταν διστακτικός» σύμφωνα με το έγγραφο. Τότε, όπως διηγείται ο ολλανδός διπλωμάτης, επενέβη ο γάλλος πρόεδρος. «Ο πρόεδρος Σιράκ είπε ''Τάσσο, κοίτα. Ο Τόνι, ο Γκέρχαρντ κι εγώ πιστεύουμε πως αυτή θα ήταν μια καλή λύση. Δεν έχουμε πολύ χρόνο. Ξέρω πως συμφωνείς''. Ο Σιράκ φέρεται τότε να σηκώθηκε και να έτεινε το χέρι του στον Παπαδόπουλο λέγοντας ''πάμε τώρα στη συνάντηση''. Με αυτά τα λόγια», αναφέρει ο ολλανδός διπλωμάτης, «ο Σιράκ οδήγησε τον ελαφρώς έκπληκτο Παπαδόπουλο πίσω στη συνάντηση».
«Έτσι εργάζεται η ΕΕ στο τέλος της ημέρας», καταλήγει η συγκεκριμένη παράγραφος, «με τις μεγάλες χώρες να πιέζουν ομαδικά τις μικρές που εμμένουν στις θέσεις τους».
Οι Τούρκοι το παίζουν σκληροί
Η Τουρκία πάντως έκανε την δύσκολη μέχρι την τελευταία στιγμή. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν υπέγραφε μέχρι την ύστατη ώρα το Κείμενο Συμπερασμάτων που περιελάμβανε τη Διακήρυξη Προθέσεων της Αγκυρας να υπογράψει το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Ενωσης πριν την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Ο Τόνι Μπλερ τον κυνηγούσε με το αυτοκίνητό του στο ξενοδοχείο Κόνραντ των Βρυξελλών για να τον πείσει να επιστρέψει και να υπογράψει.
Η περίφημη Διακήρυξη όμως έμεινε γράμμα κενό. Δεν γράφτηκε ποτέ. «Αρκούσε η πρόθεση» παρατηρεί ο κ. Ντε Γκόιχερ. Ενα χρόνο αργότερα, σημειώθηκε η εμπλοκή που οδήγησε στο πάγωμα οκτώ ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας λόγω Κυπριακού. Πάντως, ο κ. Ερντογάν είχε ξεκαθαρίσει, με δημόσια τοποθέτησή του ήδη από τότε ότι ακόμη και η Αγκυρα υπέγραφε το Πρωτόκολλο, αυτό δεν θα ισοδυναμούσε με αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οσο για την Αθήνα; Η κυβέρνηση Καραμανλή είχε προσπαθήσει να επιτύχει μία αλλαγή της τελευταίας στιγμής στα Συμπεράσματα ώστε η επίλυση των συνοριακών διαφορών να μην αφορά μόνο στις σχέσεις της Τουρκίας με ένα κράτος - μέλος (δηλαδή την Ελλάδα) αλλά με περισσότερα. Ο Ερντογάν αντέδρασε και σε αυτό, ενώ ο ολλανδός πρωθυπουργός Μπαλκενέντε τα... «κουκούλωσε» και έμειναν όλοι ευχαριστημένοι.
Πηγή Το Βήμα
