Η περιοχή στην οποία σχεδιάζεται να δημιουργηθεί το συγκεκριμένο πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας βρίσκεται μόλις 15 χλμ από ένα εκ των πλέον ενεργών σεισμικών ρηγμάτων στην περιοχή και το μέγεθος της σεισμικής δραστηριότητας είναι δυνατόν να ξεπεράσει τους 7 βαθμούς της κλίμακας ρίχτερ..Τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή το ενδεχόμενο του πυρηνικού ολέθρου στην Ιαπωνία, έχει έρθει στην επίκεντρο του ενδιαφέροντος το πυρηνικό πρόγραμμα, το οποίο σκοπεύει να θέσει άμεσα σε εφαρμογή η Τουρκία.
Μάλιστα ο...πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, επέλεξε την παρούσα συγκυρία, που διογκώνεται ο σκεπτικισμός γύρο από την παραγωγή και χρήση πυρηνικής ενέργειας, ώστε να καταστήσει σαφές ότι η Τουρκία δεν κάνει βήμα πίσω στην κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού, στην πλέον, δηλαδή, σεισμογενή περιοχή της Τουρκίας.
Εύλογα η Αθήνα έχει σοβαρότατους λόγους να ανησυχεί για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας, το οποίο θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να επισημαίνεται ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις, όλα τα προηγούμενα χρόνια αντιμετώπισαν με νωχελικό τρόπο τα σχέδια της Τουρκίας για την κατασκευή πυρηνικών σταθμών. Σήμερα η Τουρκία έχει εισέλθει στην διαδικασία υλοποίησης του πυρηνικού της προγράμματος. Μάλιστα, όπως τις προηγούμενες ημέρες επανέλαβε ο Τούρκος πρωθυπουργός, το πρόγραμμα για την κατασκευή του σταθμού παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού της Τουρκίας αναμένεται να ξεκινήσει εντός ολίγων μηνών, ίσως και εβδομάδων. Το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε το σχέδιο νόμου για τη συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και τη Ρωσία για την κατασκευή του συγκεκριμένου πυρηνικού σταθμού, μόλις τον Ιούνιο του 2010.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι λίγες μόλις ημέρες πριν από τον καταστροφικό σεισμό στην Ιαπωνία και το πυρηνικό ατύχημα στο ιαπωνικό πυρηνικό εργοστάσιο Φουκουσίμα, η Άγκυρα στις 20/2/2011 είχε καταστήσει δηλωτική την πρόθεσή της να επιταχύνει τις διαδικασίες ανάπτυξης του πυρηνικού της προγράμματος και την κατασκευή και λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων στο Ακουγιού, προφανώς πιεζόμενη από τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η αύξηση της τιμής του πετρελαίου.
Η συμφωνία με τη Ρωσία
Τον Μάιο του 2010 ο επικεφαλής της εταιρείας Rosatom, δηλαδή της ρωσικής κατασκευάστριας εταιρείας, δήλωνε εμφανώς ικανοποιημένος ««Θα είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία όχι μόνο θα κατασκευάσει ένα πυρηνικό εργοστάσιο,όπως κάνουμε στο Ιράν και στην Ινδία, αλλά και θα είναι ιδιοκτήτης και διαχειριστής του». Για την κατασκευή του σταθμού πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού της Τουρκίας, η Ρωσία και η Τουρκία έχουν υπογράψει συμφωνία – μαμούθ, συνολικού ύψους 20 δισ. δολαρίων, η οποία περιλαμβάνει τέσσερις πυρηνικούς αντιδραστήρες ρωσικής προέλευσης. Ο πρόεδρος της Ρωσίας Νμίτρι Μεντβέντεφ και ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, έδειξαν να μην επηρεάζονται από την έκρηξη στους πυρηνικούς αντιδραστήρες του πυρηνικού εργοστασίου Φουκουσίμα και κατά τη συνάντηση που είχαν τις προηγούμενες ημέρες στη Μόσχα επαναβεβαίωσαν ότι η συνεργασία τους στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας θα συνεχιστεί κανονικά.
Σύμφωνα με το περιεχόμενο της τουρκορωσικής συμφωνίας, ο σταθμός πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού της Τουρκίας, θα λειτουργήσει για τα επόμενα 60 χρόνια κοντά στην επαρχία Μερσίν και αναμένεται να καλύψει το 14% των ενεργειακών αναγκών της γειτονικής χώρας. Η ρωσική κατασκευάστρια εταιρεία θα συμμετέχει στο έργο με ποσοστό της τάξης του 51%, ενώ η Τουρκία και η Ρωσια θα συναποφασίζουν για μια σειρά από θέματα όπως: η κατασκευή και οι υποδομές, η πώληση της παραγώμενης ενέργειας, τα μέτρα ασφαλείας στον πυρηνικό σταθμό, την εκπαίδευση του προσωπικού.
Εξαιρετικά σημαντικό είναι να υπενθυμιστεί το γεγονός ότι η συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και στην Ρωσία για τον σταθμό παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού υπογράφηκε στις 12/5/2010 μόλις δύο ημέρες πριν από την επίσκεψη του πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, με τη συνοδεία περισσότερων από 100 εκπροσώπων της τουρκικής επιχειρηματικής ελίτ.
Αντιδράσεις
Η κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού της Τουρκίας, το οποίο βρίσκεται κυριολεκτικά ακριβώς επάνω από ενεργό σεισμογενές ρήγμα είχε ματαιωθεί πριν από περίπου 11 χρόνια, δηλαδή το έτος 2000, μετά από έντονες αντιδράσεις που είχαν εκδηλωθεί τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο και έπειτα από σχετικές ενέργειες της ελληνικής και της κυπριακής κυβέρνησης. Το έτος 2000 το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, είχε προχωρήσει σε διαβήματα τόσο προς την Τουρκία, όσο και προς τον Καναδά, την Γερμανία και τις ΗΠΑ, για το ενδεχόμενο εμπλοκής τους στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας. Το 2000 το Ευρωκοινοβούλιο προχώρησε σε υπερψήφιση του προγράμματος MEDA, με το οποίο καλούσε την Τουρκία να μην προχωρήσει στην κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή.
Η περιοχή στην οποία σχεδιάζεται να δημιουργηθεί το συγκεκριμένο πυρηνικό εργοστάσιο βρίσκεται μόλις 15 χλμ από ένα εκ των πλέον ενεργών σεισμικών ρηγμάτων στην περιοχή και το μέγεθος της σεισμικής δραστηριότητας είναι δυνατόν να ξεπεράσει τους 7 βαθμούς της κλίμακας ρίχτερ.
Η Greenpeace έχει δώσει στη δημοσιότητα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία «Υπάρχει 50% πιθανότητα να εκδηλωθεί ένας σεισμός 7 Ρίχτερ σε ακτίνα 100 χιλιομέτρων από τον Κόλπο Ακούγιου μέσα στα επόμενα 40 χρόνια». Μάλιστα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ακτιβιστές της Greenpeace, έχουν συγκεντρώσει περισσότερες από το 170.000 υπογραφές εναντίον της κατασκευής του πυρηνικου σταθμού. Όμως, εκτός από τους κινδύνους που εγκυμονεί το γεγονός ότι η Τουρκία σχεδιάζει να κατασκευάσει τον σταθμό πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού της Τουρκίας σε μία από τις πλέον σεισμογενείς περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, μεγάλοι είναι οι κίνδυνοι που προκύπτουν από τη διαχείριση πυρηνικών αποβλήτων, δεδομένου ότι ένα εργοστάσιο το οποίο παράγει περίπου 1000 MW πυρηνικής ενέργειας, ταυτόχρονα παράγει και 30 τόνους πυρηνικά απόβλητα το χρόνο. Η ισχύς του πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού της Τουρκίας υπολογίζεται σε 4.800 MW, οπότε μπορεί να φανταστεί κανείς πόσος μεγάλος θα είναι ο όγκος των πυρηνικών αποβλήτων, τα οποία θα πρέπει να διαχειριστούν οι Τούρκοι και ποιοι είναι οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι στο Αιγαίο. Το συγκεκριμένο πυρηνικό εργοστάσιο, αναμένεται να ξεκινήσει την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας το 2018.
Ο ρόλος Καραμανλή
Σε ερώτηση, την οποία είχαν καταθέσει στην βουλή το 2008, οι τότε βουλευτές και στελέχη της σημερινής κυβέρνησης κ.κ. Πάνος Μπεγλίτης και Γιώργος Νικιτιάδης, είχαν υποβάλλει ερώτηση σχετικά με το Ακουγιού είχαν θέσει έναν ακόμη προβληματισμό Συγκεκριμένα ρωτούσαν «Αληθεύει ή όχι η δημοσιογραφική πληροφορία ότι ο πρωθυπουργός (σ.σ. Κώστας Καραμανλής) αποδέχτηκε την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Άγκυρα;».
Επίσης το 2006, ο τότε βουλευτής και σημερινός υπουργός και νυν υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, είχε υποβάλλει σχετική ερώτηση στη βουλή προς την τότε Ελληνίδα υπουργό Εξωτερικών κα Ντόρα Μπακογιάννη αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας ζητώντας ενημέρωση για τις πολιτικές πρωτοβουλίες που σχεδίαζε να αναλάβει η τότε ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης ο κ. Χρυσοχοΐδης ρωρούσε αν η τότε ελληνική κυβέρνηση σχεδίαζε να ασκήσει το δικαίωμα λόγου που διαθέτει βάσει των διεθνών συνθηκών για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας και σε ποιες ενέργειες είχε ήδη προχωρήσει η τότε ελληνική κυβέρνηση, ώστε να αναδείξει τις πολιτικές διαστάσεις του θέματος. Βέβαια, πέντε χρόνια μετά ισχύουν τα ίδια ερωτήματα.
Ακόμη πιο νωρίς το 2005 το Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο της Μεσογείου είχε στείλει αποστολή προς τον τότε πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή στην οποία επισήμαινε τους κινδύνους, οι οποίοι εγκυμονούν σε περίπτωση υλοποίησης του πυρηνικού προγράμματος της Τουρκίας και της κατασκευής πυρηνικών σταθμών. Την ίδια επιστολή είχε στείλει τότε το Αντιπυρηνικό παρατηρητήριο της Μεσογείου, όχι μόνο στον τότε πρωθυπουργό, αλλά και σε αρμόδιους υπουργούς και Ευρωβουλευτές ζητώντας την αφύπνισή τους. Το ερώτημα βέβαια παραμένει «Τι έπραξαν οι πολιτικές ηγεσίες από τότε μέχρι σήμερα;». Εξαιρετικά μεγάλης σημασίας είναι η διερεύνηση των προθέσεων της Τουρκίας και η συνάρτηση της υλοποίησης του πυρηνικού προγράμματος της γειτονικής χώρας με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι επιλέγει τοποθεσίες για την κατασκευή του πυρηνικών της σταθμών κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα
Διπλωματικό παρασκήνιο
Για ποιο λόγο, όμως, η Τουρκία επιμένει τόσο πολύ στην δημιουργία του πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού, όπως επίσης και σε εκείνους στη Σινώπη και στην ανατολική Θράκη, για τους οποίους συζητά με ιαπωνικές εταιρείες, όπως για παράδειγμα η Toshiba, αλλά και εταιρείες από τη Νότια Κορέα ; Η Τουρκία ενδιαφέρεται προτίστως για την ενεργειακή της ανεξαρτησία και κυρίως για την απεξάρτησή της από τη Ρωσία, η οποία καλύπτει μεγαλύτερο ποσοστό από το 50% των αναγκών της Τουρκία φυσικό αέριο, ενώ το 67% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Τουρκία προέρχονται από τη Ρωσία, στη βάση των συμφωνιών που έχουν υπογράψει οι δύο χώρες. Σήμερα η αύξηση της τιμής του πετρελαίου, αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες, που η Τουρκία επιταχύνει τις διαδικασίες υλοποίησης του πυρηνικού της προγράμματος.
Ωστόσο μία από τις δραστηριότητες της Τουρκίας, η οποία εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία σε πολιτικούς, οικονομικούς και διπλωματικούς κύκλους της Δύσης, είναι οι επαφές της γειτονικής χώρας με το Ιράν και μάλιστα κυρίως σε ότι έχει να κάνει με τον κρίσιμο τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Καλά πληροφορημένοι κύκλοι επιμένουν ότι η Τουρκία θέλει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, κάτι, το οποίο επίσημα η Άγκυρα διαψεύδει.
Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες, όταν τον Φεβρουάριο του 2010 είχαν συναντηθεί τυχαία στο καφέ Πούσκιν της Μόσχας ο Έλληνας πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου με τον Ισραηλινό ομόλογό του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο δεύτερος εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες και είχε προειδοποιήσει ότι σύντομα η Τουρκία θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Μάλιστα, όπως είχε επισημάνει ο Ισραηλινός πρωθυπουργός στο πλαίσιο εκείνης της τυχαίας συνάντησης, η εξέλιξη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν δημιουργει τέτοιες προϋποθέσεις και τέτοια βάση ανταγωνισμού, ώστε τόσο η Τουρκία, όσο και η Σαουδική Αραβία να επιθυμούν την απόκτηση πυρηνικών όπλων και τη διεύρυνση των δικών τους μελλοντικών πυρηνικών τους προγραμμάτων για λόγους ισορροπίας.
Δ. Μπεκιάρης
