Εφιαλτικές θα είναι οι επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία από μία ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους, η οποία ήλθε εκ νέου στο προσκήνιο, καθώς μνημονεύθηκε από την Standard & Poor's στην πρόσφατη υποβάθμιση της Ελλάδας..
Αν και μια «συντεταγμένη» αναδιάρθρωση ύστερα από συμφωνία με τους ιδιώτες πιστωτές τοποθετείται χρονικά στο 2013, χρονιά κατά την... οποία διεθνείς αναλυτές πιστεύουν ότι η χώρα μας θα αναγκαστεί να προσφύγει για δανεισμό στο Μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM), η κυβέρνηση σπεύδει να διαψεύσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Κι αυτό γιατί η αναδιάρθρωση θα βάλει την οικονομία σε ένα νέο και οδυνηρό φαύλο κύκλο μιας και αυτόματα θα επιφέρει:
Εντονότατους κλυδωνισμούς στις εγχώριες τράπεζες, οι οποίες διαθέτουν στα χαρτοφυλάκιά τους ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου των οποίων η αξία θα μειωθεί ανάλογα με το ποσοστό του «κουρέματος», δηλαδή 30% ή 40%. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν ομόλογα ύψους 55 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 20 δισ. ευρώ περίπου η Εθνική Τράπεζα.
«Αιμορραγία» καταθέσεων.Με το άκουσμα της είδησης μεγάλη μερίδα καταθετών θα σπεύσει να αποσύρει τα κεφάλαιά της επιτείνοντας το πρόβλημα.
Νέο γύρο υποβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης, γεγονός που θα κλείσει κάθε δίοδο δανεισμού για το τραπεζικό σύστημα.
Κάθετη μείωση της πιστωτικής επέκτασης η οποία ήδη βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία. Επιχειρήσεις και νοικοκυριά δεν θα μπορούν να δανειστούν με άμεσες αρνητικές συνέπειες για την κατανάλωση και την αγορά.
Ελεύθερη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας. Οι ειδικοί μιλούν για μια μακρά περίοδο ύφεσης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συρρίκνωση της απασχόλησης αλλά και των αποδοχών. Μάλιστα ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου αναφερόμενος στις επιπτώσεις της αναδιάρθρωσης σημείωσε ότι αυτή θα οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ ακόμη και κατά 10% σε ετήσια βάση.
Κύμα φυγής από το ελληνικό χρηματιστήριο και περαιτέρω πτώση των αποτιμήσεων των εισηγμένων εταιρειών που ήδη βρίσκονται κοντά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η έντονη διόρθωση την εβδομάδα που πέρασε ξεκίνησε μετά το χρησμό της S&P και την αναφορά της στο ενδεχόμενο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων.
Ισχυρό πλήγμα και για τα ασφαλιστικά ταμεία, εφόσον η αναδιάρθρωση επεκταθεί και στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Μία μείωση της αξίας των ομολόγων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους είναι πιθανό να δημιουργήσει ακόμη και πρόβλημα βιωσιμότητας για ορισμένα από αυτά.
Παρατεταμένη λιτότητα απόρροια ενός νέου μακροχρόνιου μνημονίου που θα συναφθεί με την προσφυγή στο ESM.
Το ζητούμενο βέβαια είναι πώς η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να αποφύγει την προσφυγή στο ESM και την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους σε μία περίοδο που αγορές και οίκοι αξιολόγησης την σπρώχνουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Τα spreads και οι αγορές
Για να τα καταφέρει θα πρέπει να μπορέσει να εξυπηρετήσει τις δανειακές τις ανάγκες προχωρώντας σε εκδόσεις ομολόγων. Για το 2012 ακόμη κι αν οι αγορές παραμείνουν κλειστές και τα spreads στις 950 μονάδες υπάρχει η δυνατότητα δανεισμού από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) χωρίς περαιτέρω συνέπειες, όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της 25ης Μαρτίου.
Από εκεί και πέρα πρέπει να πείσει κατά τη διάρκεια των επόμενων 21 μηνών τις αγορές για να επιστρέψει σε αυτές το 2013, όταν θα χρειαστεί να καλύψει δανειακές ανάγκες της τάξης των 55 δισ. ευρώ. Ο χρόνος είναι αρκετός, αλλά μέχρι τώρα οι αγορές κάθε άλλο παρά έχουν πειστεί ότι η Ελλάδα μπορεί να προχωρήσει με γοργά βήματα σε δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων και μείωση του δημοσίου χρέους.
Αν το σκηνικό δεν αλλάξει, οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για την αποφυγή της αναδιάρθρωσης. Όπως τονίστηκε για την είσοδο μίας χώρας στο ESM θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία με τους ιδιώτες πιστωτές.
