Η 7η Απριλίου 2011 είναι η μέρα που θα τον γράψει η ιστορία ως τον άνθρωπο που έσωσε το ευρώ -με την σημερινή αύξηση των επιτοκίων- ή ως εκείνον που έβαλε ταφόπλακα στις αδύναμες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.Σε εμάς δηλαδή...- -Είναι η πρώτη φορά στα χρονικά που οι δύο μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη (FED και ΕΚΤ) ακολουθούν μία εκ διαμέτρου αντίθετη στάση απέναντι στην οικονομία.
Λίγο πριν από την εκπνοή της οκταετούς θητείας του στο τιμόνι του ευρώ, αλλά και έχοντας.. συμπληρώσει σχεδόν 20 χρόνια στις κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης, ο Γάλλος «Mr Euro» δίνει σήμερα το πιο σημαντικό ραντεβού του με την ιστορία. Η 7η Απριλίου θα είναι η μέρα που θα τον γράψει η ιστορία ως τον άνθρωπο που έσωσε το ευρώ ή ως εκείνον που έβαλε ταφόπλακα στις αδύναμες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεδρίασε σήμερα, Πέμπτη και αμέσως μετά έσπευσε να ανακοινώσει αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 25 μονάδες βάσης, στο 1,25%.
Είναι η πρώτη αύξηση των επιτοκίων εδώ και σχεδόν τρία χρόνια, αλλά σύμφωνα με τις προσδοκίες της αγοράς, θα ανοίξει έναν ευρύτερο κύκλο αύξησης του κόστους χρήματος στην Ευρώπη.
Οι αναλυτές που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Bloomberg, προέβλεψαν ότι τα επιτόκια του ευρώ θα αυξηθούν συνολικά κατά 75 μονάδες βάσης, στο 1,75% έως τα τέλη του 2011.
Πρόκειται για μία κίνηση τουλάχιστον αμφιλεγόμενη, αφού αρκεί να λάβει κανείς υπόψη του ότι στο ίδιο διάστημα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve) αναμένεται να διατηρήσει τα επιτόκια του δολαρίου αμετάβλητα, στο ιστορικό χαμηλό του 0%-0,25%.
Είναι η πρώτη φορά που οι δύο μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη ακολουθούν μία εκ διαμέτρου αντίθετη στάση απέναντι στην οικονομία.
Και παρότι ο Τρισέ απολαμβάνει καθολικό σεβασμό στο χώρο της οικονομίας, δεν είναι λίγοι εκείνοι που προειδοποιούν ότι η σημερινή κίνηση απειλεί να αμαυρώσει την εικόνα του και την κληρονομιά του ως κεντρικού τραπεζίτη.
Πρόκειται για ένα λάθος πολιτικής, δηλώνει ξεκάθαρα η Credit Suisse. Θα είναι το έναυσμα που θα μετατρέψει την ευρωπαϊκή κρίση χρέους σε μία πραγματική καταστροφή, προβλέπει ο οικονομολόγος της High Frequency Economics Καρλ Γουέινμπεργκ.
Ασφαλώς, ο Τρισέ γνωρίζει καλύτερα από όλους ότι η οικονομική κατάσταση των χωρών της περιφέρειας είναι εύθραυστη. Όμως, βλέποντας τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης να αγγίζει το 2,6% (ξεπερνώντας δηλαδή κατά πολύ το επιθυμητό όριο της ΕΚΤ για 2%), φαίνεται αποφασισμένος να τηρήσει τον πρωταρχικό στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, και να θέσει σε δεύτερη μοίρα τις όποιες προσπάθειες για τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Τρισέ δεν βρέθηκε μπροστά σε ένα πολύ δύσκολο δίλημμα. Και αυτό γιατί το αδιέξοδο της νομισματικής πολιτικής του στιλ «ένα μέγεθος για όλους» -ένα ελάττωμα το οποίο η Ευρωζώνη κουβαλά από τη γέννησή της- εντείνεται την ώρα που η κρίση χρέους αφήνει πίσω της μία οικονομική ένωση δύο ταχυτήτων.
Η Ευρωζώνη αναπτύχθηκε κατά 1,7% το 2010 και αναμένεται να τρέξει με τους ίδιους ρυθμούς και φέτος. Όμως, οι αποκλίσεις στις επιδόσεις των μελών της είναι δραματικές. Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 4,5% πέρυσι, την ώρα που η γερμανική πέτυχε αύξηση του ΑΕΠ της κατά 3,6%, τη μεγαλύτερη των τελευταίων 20 ετών.
Η Credit Suisse υπολογίζει ότι με βάση τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν αυτή τη στιγμή στην Ευρωζώνη, η Γερμανία χρειάζεται επιτόκια στο 4,5%, αλλά η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία στο -4,6%. Γι’ αυτό πολλοί προειδοποιούν ότι η σημερινή αύξηση των επιτοκίων θα αποτελέσει την ταφόπλακα για τις χώρες της περιφέρειας, την ώρα που η αναδιάρθρωση των χρεών τους φαντάζει έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτη. «Χτυπώντας ένα ψόφιο άλογο -γιατί η οικονομία της Ευρωζώνης είναι για εμάς ένα άλογο που πεθαίνει, στην καλύτερη περίπτωση- δεν πετυχαίνεις καλύτερα αποτελέσματα», προειδοποιεί ο Γουέινμπεργκ.
Η High Frequency Economics φοβάται ότι η κίνηση της ΕΚΤ θα φέρει την Ευρωζώνη αντιμέτωπη και με μία νέα τραπεζική κρίση, αφού για τις τράπεζες της περιφέρειας που πασχίζουν να καλύψουν τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες μέσω των αγορών, μία περαιτέρω επιβάρυνση έστω και 25 μονάδων βάσης μπορεί να είναι σημαντική. Από την άλλη, τυχόν ενδυνάμωση του ευρώ υπονομεύει τις όποιες προσπάθειες των χωρών της περιφέρειας να ανακτήσουν τη χα- μένη τους ανταγωνιστικότητα.
Κόντρα στα καταστροφολογικά σενάρια των οικονομολόγων, ο Τρισέ φαίνεται να έχει με το πλευρό του τις αγορές.
Γυρίζοντας την πλάτη σε όσους προέβλεπαν το τέλος του ευρώ, τη διάσπαση της Ευρωζώνης και τη χρεοκοπία των μελών της, το κοινό νόμισμα ενισχύθηκε κατά 3,5% κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, πε- τυχαίνοντας το καλύτερο ξεκίνημα χρονιάς στην ιστορία του.
Ο «αγιατολάχ» του ισχυρού νομίσματος
Ως διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας, κατά τη δεκαετία του ‘90, ο Ζαν Κλοντ Τρισέ ήταν γνωστός ως «ο αγιατολάχ του ισχυρού φράγκου». Τηρώντας απαρέγκλιτα μια πολιτική ισχυρού νομίσματος, έκλεινε πεισματικά τα αυτιά του στις εκ- κλήσεις τόσο των πολιτικών όσο και των επιχειρηματιών για μειώσεις των επιτοκίων.
Ως κεντρικός τραπεζίτης της Ευρώπης, μόλις ο δεύτερος στην ιστορία του ευρώ, ο Τρισέ εμφανίστηκε εξίσου αποφασισμένος να χτίσει την αξιοπιστία και το κύρος του κοινού νομίσματος δείχνοντας ότι η ΕΚΤ αποτελεί ένα ανεξάρτητο όργανο, που δεν επηρεάζεται από πολιτικές πιέσεις ή εθνικά συμφέροντα.
Με τη θητεία του να λήγει τον Οκτώβριο, ο Τρισέ είναι κάθε άλλο παρά διατεθειμένος να υποκύψει σε πολιτικές πιέσεις, γνωρίζοντας ότι όσα θα κάνει αυτούς τους τελευταίους του μήνες στη Φρανκφούρτη, θα σφραγίσουν την κληρονομιά του ως κεντρικού τραπεζίτη.
Κ. Σαμάρκου
