Το πολιτικό νόημα μιας ...παγκόσμιας διαπόμπευσης
Ας θυμηθούμε το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αυτό που απαγορεύει τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.
Ισως τελικά είναι αυτό το άρθρο που κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.
Οτι τα βασανιστήρια είναι ανεκτά στις ΗΠΑ, το γνωρίζαμε από τις.. ανακριτικές μεθόδους που ακολούθησαν οι Αμερικανοί στρατιώτες στο Αμπου Γκράιμπ και το Γκουαντάναμο. Τώρα, με την υπόθεση Στρος Καν, βεβαιωθήκαμε ότι στις ΗΠΑ είναι κάτι το φυσιολογικό και η εξευτελιστική μεταχείριση των προσώπων που υποβάλλονται σε νόμιμη σύλληψη.
Πράγματι, η προσαγωγή του Στρος Καν με χειροπέδες στο δικαστήριο αποτελεί, με βάση τα ευρωπαϊκά νομικά δεδομένα, μια όχι απάνθρωπη μεν, αλλά σίγουρα εξευτελιστική μεταχείριση.
Οπως έκρινε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξευτελιστική μεταχείριση κατά το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης αποτελεί η χρήση χειροπεδών όταν συνιστά αδικαιολόγητη διαπόμπευση του συλληφθέντος (βλ. την απόφαση του Erdogan Yagiz κατά Τουρκίας, της 6ης Μαρτίου 2007). Αλλά και το άρθρο 278 παρ. 2 του ελληνικού Κώδικα Ποινικής Δικονομίας επιτρέπει τη χρήση χειροπεδών μόνο όταν το συλληφθέν πρόσωπο αντιστέκεται, είναι επικίνδυνο ή είναι ύποπτο φυγής. Τίποτε από όλα αυτά δεν συνέτρεχε στην περίπτωση του Στρος Καν και η χρήση χειροπεδών φαίνεται ότι δεν είχε άλλο σκοπό παρά μόνο τη δημόσια, μάλλον την παγκόσμια, διαπόμπευσή του.
Ισως όμως ο στόχος να μην ήταν μόνο ο Στρος Καν αλλά και η Ευρωπαϊκή Ενωση, που θέλει πάντοτε να έχει τον πρώτο λόγο στον ορισμό του Γενικού Διευθυντή του ΔΝΤ.
Από έναν Ευρωπαίο, καλύτερα ένας Ασιάτης ή Αφρικανός, που θα ξαναφέρει το ΔΝΤ στη δεκαετία του '80 και του '90, όταν κυριαρχούσαν τα Παιδιά του Σικάγου.
Πράγματι, υπό την ηγεσία του Στρος Καν φάνηκε προς στιγμήν ότι το ΔΝΤ προσανατολιζόταν σε μια πολιτική αποτροπής των οικονομικών κραχ, σύμφωνα με την αρχική του αποστολή, προτού γίνει όργανο του «καπιταλισμού της καταστροφής». Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο Στρος Καν θεωρούσε ότι η διαρθρωτική προσαρμογή δεν θα έπρεπε να πάρει τη μορφή μιας θεραπείας-σοκ που θα κατέστρεφε την κοινωνική συνοχή.
Δεν ήθελε την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, γιατί πίστευε ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερα δεινά στη χώρα μας και προσπαθούσε να αποτρέψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Αν το ήθελε πράγματι, θα γινόταν κατά πάσα πιθανότητα ο επόμενος Γάλλος Πρόεδρος και ο φυσικός πολιτικός ηγέτης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σε σχέση με τους άλλους Ευρωπαίους πολιτικούς ήταν ίσως ο μόνος μαζί με τον Γκόρντον Μπράουν που δεν είχε υποκύψει στη μοιρολατρία ότι είναι ανέφικτη η πολιτική εναντίον των αγορών.
Αλλά στην εποχή του αχαλίνωτου καπιταλισμού φαίνεται ότι τέτοιοι πολιτικοί δεν έχουν καμία τύχη.
Κατά βάθος αυτό είναι το μήνυμα των χειροπεδών...
Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
