Η θητεία του Γιώργου Παπανδρέου στο τιμόνι της χώρας θα μείνει στην ιστορία ως ένας κύκλος αλλεπάλληλων χαμένων ευκαιριών και για τον ίδιο και για την Ελλάδα. Δυστυχώς, οι ευκαιρίες αυτές χάθηκαν στην πιο κρίσιμη περίοδο της μεταπολεμικής μας ιστορίας και είναι αβέβαιο αν θα ξανάλθουν.
Ίσως γι’ αυτό ο κ. Παπανδρέου μοιάζει σήμερα παραιτημένος και έχει παραδώσει στην ουσία την εξουσία στον Ευ. Βενιζέλο...
Η μεγαλύτερη ίσως ευκαιρία που έχασε ο πρωθυπουργός ήταν να προκηρύξει εκλογές στις αρχές του 2010, με νέο... πρόγραμμα και ουσιαστικό διακύβευμα την προσφυγή στο ΔΝΤ. Ο λαός θα έπρεπε να κληθεί να αναλάβει επιτέλους τις ευθύνες του, ενώ κανείς δεν θα τον κατηγορούσε σήμερα ότι δεν διαθέτει δημοκρατική νομιμοποίηση για όσα κάνει. Και μπορεί μεν ο κ. Παπανδρέου να ισχυριστεί ότι «δεν ήξερε» όταν ξεστόμιζε το «λεφτά υπάρχουν» πριν τις εκλογές, αλλά δεν μπορεί να πει το ίδιο και για τον Ιανουάριο του 2010. Οι δημοσιογραφικές πληροφορίες συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι ο ίδιος ήθελε να προσφύγει τότε στη λαϊκή ετυμηγορία, αλλά πείστηκε από το περιβάλλον του να μην το κάνει. Κακώς, κάκιστα...
Εκείνη την περίοδο χάθηκε και η ευκαιρία να καταρτιστεί ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα περιορισμού του ελλείμματος, αλλά και του χρέους, αντί αυτό να γίνει μέσα στον πανικό του Απριλίου του 2010. Είναι χαρακτηριστικό ότι το χρηματιστήριο, τον Δεκέμβριο του 2009, βρισκόταν στις 2.700 μονάδες και πάνω. Η κυβέρνηση δεν έκανε τότε ούτε μία ιδιωτικοποίηση και αναγκάζεται να τις κάνει τώρα, στις 800 μονάδες και κάτω. Ακόμη και το premium για την πώληση του 10% του ΟΤΕ θα ήταν υψηλότερο, αν η κυβέρνηση είχε πουλήσει νωρίτερα.
Αντ’ αυτού, στην κυβέρνηση πλακώνονταν αν οι αυξήσεις στους μισθούς θα παγώσουν μετά τα 2.000 ευρώ καθαρά ή μεικτά, γεγονός που μαρτυρά ότι οι άνθρωποι, ακόμη και τις παραμονές της προσφυγής μας στο ΔΝΤ, δεν είχαν καταλάβει τι γίνεται. Επιπλέον, με τον εκλογικό του θρίαμβο ακόμη νωπό, κανείς δεν θα «κάκιωνε» στον κ. Παπανδρέου αν άνοιγε τότε μέτωπα με τους Φωτόπουλους, τους ταξιτζήδες, τους φαρμακοποιούς, τους δικηγόρους, τους επαγγελματίες φοροφυγάδες ελεύθερους επαγγελματίες. Σήμερα, ο κόσμος είναι πολύ κουρασμένος για να τον στηρίξει. Εντέλει, ο κ. Παπανδρέου επέλεξε να στηρίξει όλο το μνημόνιο στις αυξήσεις των έμμεσων φόρων. Κακώς, κάκιστα..
Λίγους μήνες μετά το Μνημόνιο, εγκρίθηκε με ελάχιστες διαμαρτυρίες η ασφαλιστική μεταρρύθμιση Λοβέρδου. Ο κ. Παπανδρέου ήταν ακόμη κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού και θα μπορούσε να έχει επιβάλλει την ψήφιση μίας πολύ πιο ριζοσπαστικής ενοποίησης όλων των ταμείων σε ένα ή έστω δύο-τρία, με ενιαίες εισφορές και παροχές. Όχι μόνο δεν τόλμησε να λύσει ένα πρόβλημα με ορίζοντα δεκαετιών, αλλά επαναπαύτηκε στις δάφνες της επιτυχίας Λοβέρδου-Κουτρουμάνη και τη θετική πρώτη αξιολόγηση της Τρόικας και έδωσε σήμα γενικής διάλυσης στην κυβέρνηση «για διακοπές». Όπως αποδείχθηκε, οι περισσότεροι υπουργοί ποτέ δεν επέστρεψαν ουσιαστικά από εκείνα τα καλοκαιρινά μπάνια και έκτοτε τρέχουμε σαν πρεζάκια να προλάβουμε την κάθε δόση, όπως σήμερα.
Αφού τα έβλεπε όλα αυτά, ο κ. Παπανδρέου προσπάθησε να δημιουργήσει μία κυβέρνηση εθνικής ανάγκης, προκειμένου να ξεπεραστούν τα προβλήματα συντονισμού και αποτελεσματικότητας που αντιμετώπιζε η δική του. Μάλιστα, προσφέρθηκε να παραδώσει και την πρωθυπουργία σε πρόσωπο διακομματικής αποδοχής. Θα επρόκειτο για τη μεγαλύτερη πολιτική υπέρβαση της μεταπολίτευσης. Κι όμως, ο κ. Παπανδρέου και πάλι άκουσε το περιβάλλον του (το οποίο αποτελείται ως επί το πλείστον από ανθρώπους, που ψωμίζονται ως παρατρεχάμενοι της εξουσίας) και δεν τόλμησε. Εντέλει, ο κ. Παπανδρέου αρκέστηκε να παραδώσει το τιμόνι σε έναν άνθρωπο πανέξυπνο, αλλά επιπόλαιο. Κακώς, κάκιστα..
Το αποτέλεσμα των χαμένων ευκαιριών είναι ότι η ύφεση στην Ελλάδα είναι πολύ βαθύτερη απ’ όσο στις άλλες χώρες που εφαρμόζουν μνημόνια (Πορτογαλία, Ιρλανδία). Οι χώρες αυτές μάλιστα πετυχαίνουν να περνάνε και άνετα τις αξιολογήσεις της Τρόικας, μέσα σε πνεύμα εθνικής συνεννόησης, ενώ τα spread τους βρίσκονται σε επίπεδα πολλές βαθμίδες χαμηλότερα από τα ελληνικά. Έχουν βάσιμες ελπίδες ότι θα αποφύγουν και την πτώχευση και ότι θα ξαναβγούν στις αγορές μετά από κάποιο λογικό χρονικό διάστημα (αν δεν τους πέσει ο ουρανός της παγκόσμιας ύφεσης στο κεφάλι). Αντίθετα, εδώ πήγαν όλα στραβά... Κι όλα αυτά, επειδή ο πρωθυπουργός δεν τόλμησε να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες που του δόθηκαν. Κρίμα...
Ν.Μαλεβιτης
