Η Ελλάδα είναι, απλώς, η κορυφή του παγόβουνου, σε μία διαδικασία συσσώρευσης χρεών παγκοσμίως, που λαμβάνει πρωτοφανείς διαστάσεις.
Τελευταία μελέτη της McKinsey, η οποία μετρά το ύψος των ροών χρήματος σε 75 χώρες, είναι αποκαλυπτική..
Σύμφωνα με τα στοιχεία της... γνωστής εταιρείας συμβούλων, το χρέος του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα παγκοσμίως υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία δέκα χρόνια. Σήμερα, αγγίζει το αστρονομικό ποσό των 158 τρισ. δολαρίων.
Με τα χρέη να τρέχουν με ρυθμούς υψηλότερους του παγκόσμιου ΑΕΠ, ο πλανήτης, σήμερα, χρωστά σχεδόν τρεις φορές όσα παράγει κάθε χρόνο. Και ενώ η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 έβαλε στον πάγο μερίδια της παγκόσμιας αγοράς χρεών, όπως οι τιτλοποιήσεις δανείων, οι ροές χρήματος ανακάμπτουν. Μάλιστα, το μέγεθος των χρηματαγορών παγκοσμίως έφτασε στα τέλη του 2010 στα 212 τρισ. δολάρια, ξεπερνώντας ακόμα και το ρεκόρ του 2007. Ακόμα και οι υπερβολές της εποχής που είχαμε φούσκα δανεισμού, ωχριούν μπροστά στη σημερινή συσσώρευση χρεών. Όπως όλα δείχνουν, κάποιες από αυτές τις υποχρεώσεις δεν θα καταστεί εφικτό να αποπληρωθούν ποτέ.
Η μελέτη της McKinsey δείχνει ότι η παγκόσμια καταστροφή κεφαλαίου, την οποία πυροδότησε η κρίση του 2008, είναι πλέον παρελθόν. Οι διεθνείς χρηματαγορές γιγαντώθηκαν κατά 11 τρισ. δολάρια το 2010. Στα 212 τρισ. δολάρια, έχουν, πλέον, ξεπεράσει τα επίπεδα ρεκόρ του 2007, όταν είχαν φτάσει στα 202 τρισ. δολάρια.
Αυτή η γιγάντωση των αγορών οφείλεται, κατά το ήμισυ, στην αύξηση της κεφαλαιοποίησης των χρηματιστηρίων κατά 11,8% το 2010. Νέες εισαγωγές (κυρίως στα χρηματιστήρια του αναδυόμενου κόσμου), υψηλότερες αποτιμήσεις και χρηματιστηριακά κέρδη που σχετίζονται με τις προσδοκίες αύξησης των εταιρικών κερδών, επέδρασαν θετικά.
Η κεφαλαιοποίηση των χρηματιστηρίων αυξήθηκε κατά 6 τρισ. δολάρια το προηγούμενο έτος. Ανάλογη, όμως, ήταν η αύξηση των κάθε είδους χρεών. Τα ομόλογα επιχειρήσεων, χρηματοοικονομικών οργανισμών και κυβερνήσεων, οι τιτλοποιήσεις υποχρεώσεων και τα τραπεζικά δάνεια αυξήθηκαν κατά 5,5 τρισ. δολάρια, αγγίζοντας τα 158 τρισ. δολάρια. Έχουν αυξηθεί από το 218% του παγκόσμιου ΑΕΠ, που ήταν το 2000, στο 266%.
Ωστόσο, καμία άλλη κατηγορία χρεών δεν αυξήθηκε τόσο, όσο τα κρατικά. Οι κυβερνήσεις ευθύνονται για το 80% του νέου δανεισμού, καθώς δημιούργησαν νέα χρέη ύψους 4,4 τρισ. δολαρίων. Μάλιστα, όπως δείχνουν τα στοιχεία της McKinsey, η τάση υπερχρέωσης των χωρών, μέσω των υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων, η οποία ενισχύεται εξ αιτίας της υποτονικής οικονομικής ανάπτυξης, αποτελεί φαινόμενο των τελευταίων μόνο ετών.
Τα δημόσια χρέη αυξήθηκαν μόλις κατά 3% τη δεκαετία 1990-2000, αλλά σημείωσαν άλμα 23% τη δεκαετία 2000-2010. Η αύξησή τους επιταχύνθηκε το 2009 και το 2010, προφανώς λόγω του κόστους των τραπεζικών διασώσεων και των μέτρων στήριξης των οικονομιών απέναντι στην κρίση του 2008. Αυτό, σε συνδυασμό με τη μείωση των φορολογικών εσόδων, λόγω της μικρότερης οικονομικής δραστηριότητας.
Έτσι, από το 2000 έως τα τέλη του 2010, τα κρατικά χρέη αυξήθηκαν κατά 25 τρισ. δολάρια. Σήμερα, οι κυβερνήσεις χρωστούν ποσό ίσο με το 69% του ΑΕΠ τους, έναντι 55% το 2008.
K.Σαμάρκου
