Νέα μελέτη που πραγματοποίησαν ερευνητές του πανεπιστημίου Amherst, της Μασαχουσέτης, διαπιστώνει ότι η επικοινωνία μέσω υπολογιστών για την ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων και e-mail, αυξάνει την πιθανότητα του ψεύδους σε σχέση με την προσωπική επικοινωνία!!
Τα... ευρήματα αυτά του καθηγητή ψυχολογίας και πρύτανη του Κολεγίου Κοινωνικών Επιστημών Robert S. Feldman, και του μεταπτυχιακού φοιτητή Mattityahu Zimbler, δημοσιεύθηκαν στο τεύχος Οκτωβρίου της επιθεώρησης Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Ψυχολογίας (Journal of Applied Social Psychology).
Στην ερευνητική εργασία με τίτλο «Ψεύτης, Ψεύτης – ο σκληρός δίσκος πήρε φωτιά: Πως το περιεχόμενο του Μέσου επηρεάζει τη συμπεριφορά» οι ερευνητές εξέτασαν 110 άτομα του ιδίου φύλου, ζευγάρια φοιτητών του κολεγίου, που ασχολήθηκαν με 15λεπτες συζητήσεις μεταξύ τους, είτε πρόσωπο με πρόσωπο, είτε χρησιμοποιώντας e-mail ή άμεσα μηνύματα. Τα αποτελέσματα αυτά αναλύθηκαν για να διαπιστωθούν τυχόν ανακρίβειες.
Στην έρευνα διαπιστώνεται πως υπήρξε κάποιος βαθμός εξαπάτησης και στις τρεις μορφές επικοινωνίας, ωστόσο ήταν περισσότερο αισθητή στις περιπτώσεις που χρησιμοποιήθηκαν e-mail και απευθείας μηνύματα, με τα e-mail να είναι αυτά που περιείχαν συγκριτικά περισσότερα ψέματα. Αυτό υπογραμμίζει την έννοια της αποεξατομίκευσης (deindividualization), όπου όσο οι άνθρωποι που βρίσκονται σε επικοινωνία απομακρύνονται ψυχολογικά και φυσικά μεταξύ τους τόσο μεγαλύτερη γίνεται η πιθανότητα να πουν ο ένας στον άλλον ψέματα, ισχυρίζονται οι ερευνητές.
Εκτός από την απόσταση που έχει ένα άτομο από το άλλο, η επικοινωνία με e-mail έχει ένα πρόσθετο στοιχείο, μπορεί να μην είναι συγχρονισμένη, να μη συμβαίνει δηλαδή την ίδια χρονική στιγμή για εκείνους που επικοινωνούν μεταξύ τους, όπως γίνεται με το άμεσο μήνυμα ή με την πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλία. Έτσι, οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα πως είναι πιθανό, η έλλειψη συγχρονισμού στο e-mail, να κάνει τους χρήστες να αισθάνονται ακόμα πιο αποσυνδεδεμένοι από τα άλλα πρόσωπα με το οποία επικοινωνούν, ώστε οι απαντήσεις τους να μην αναμένονται αμέσως αλλά μάλλον σε κάποια μελλοντική χρονική στιγμή.
«Σε τελική ανάλυση η έρευνα δείχνει πόσο εύκολο είναι να πει ψέματα κάποιος όταν είναι online και ότι είναι πιο πιθανό να γίνει αποδέκτης παραπλανητικών δηλώσεων στην περίπτωση αυτή, παρά κατά την αλληλεπίδραση με κάποιον στην πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία» λέει ο καθηγητής.
Διερευνώντας τις πρακτικές συνέπειες αυτών των ευρημάτων, οι ερευνητές δηλώνουν πως καταδεικνύεται σαφώς ότι το διαδίκτυο επιτρέπει στους ανθρώπους να αισθάνονται ψυχολογικά πιο ελεύθεροι μιλώντας, και να χρησιμοποιούν την εξαπάτηση, ιδιαίτερα όταν πρόκειται να γνωρίσουν νέους ανθρώπους.
Δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από όλους μας για το θέμα αυτό, αφού όλο και περισσότερες περιπτώσεις «αρπακτικών» του διαδικτύου έρχονται στη δημοσιότητα και τα θύματα πολλαπλασιάζονται, η έρευνα απλώς φωτίζει αυτό που η κοινή λογική αντιλαμβάνεται: η αποστασιοποίηση που υπάρχει με την επικοινωνία μέσω της οθόνης του υπολογιστή, μπορεί να διευκολύνει την υποκριτική διαδικασία.
Π.Τσαγκαράκης
