Το πρώτο δίμηνο του 2012 ξεκίνησε με το χειρότερο τρόπο για την ελληνική οικονομία.
Με βάση, λοιπόν, τα στοιχεία του ρεπορτάζ, προκύπτουν τα εξής:
• Ακόμη και οι ισχυρές εμπορικές αλυσίδες που κερδίζουν μερίδια αγοράς φαίνεται να καταγράφουν απώλειες μεταξύ του 5% και του 10% στις συγκρινόμενες πωλήσεις τους (LfL). Για τις άλλες, ούτε συζήτηση…
• Διψήφιο ποσοστό πτώσης σημειώνει εκ νέου η αγορά ένδυσης.
• Οι αναλυτές περιμένουν.. πτώση γύρω στο 13%-15% στη φετινή ζήτηση για τσιμέντο, ωστόσο οι ενδείξεις του πρώτου διμήνου εκτιμώνται ακόμη χειρότερες, ίσως λόγω και των ιδιαίτερα δυσμενών καιρικών συνθηκών.
• «Με το αριστερό» ξεκίνησε η χρονιά και για τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών, όπου καταγράφεται και νέα σημαντική υποχώρηση της ζήτησης.
• Η πιστωτική επέκταση φαίνεται να υποχωρεί με ολοένα και επιταχυνόμενους ρυθμούς από μήνα σε μήνα, ό,τι αυτό σημαίνει για τη ρευστότητα του συστήματος.
• Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών αυξάνονται, και οι εκτιμήσεις θέλουν πάνω από το 30% των δανεισμένων νοικοκυριών να έχει ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις στο τραπεζικό σύστημα (παρά τις «γενναίες» ρυθμίσεις που έχουν γίνει).
• Ακόμη και υγιείς εταιρείες, με θετικές ταμειακές ροές, αγωνιούν για το κατά πόσον οι τράπεζες θα τους αναχρηματοδοτήσουν τα δάνεια που λήγουν μέσα στο έτος. Πολλές από αυτές έχουν... ενοχλήσει επανειλημμένως τις τράπεζες, υποβάλλοντας σχετικό ερώτημα, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις οι τράπεζες δεν δεσμεύονται για το παραμικρό…
• Οι όποιες μειώσεις μισθών στους εργαζομένους υπερακοντίζονται στις εξαγωγικές επιχειρήσεις από το αυξημένο κόστος ενέργειας (πολύ μεγαλύτερο σε σύγκριση με τις ανταγωνιστικές χώρες) και από τους ανεβασμένους έμμεσους φόρους.
Το φαινόμενο του… αεροπλάνου
«Το τελευταίο τρίμηνο του 2011 κανείς δεν θέλει να το θυμάται στην ελληνική οικονομία. Η ένταση της αβεβαιότητας, η αύξηση της ανεργίας αλλά και οι νέοι φόροι, που μείωσαν ακόμη περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, οδήγησαν σε νέα πτώση της ζήτησης στην οικονομία, τάση που δυστυχώς συνεχίστηκε και στο πρώτο δίμηνο του 2012».
Αυτή είναι η άποψη γνωστού στελέχους της αγοράς, το οποίο δεν έκρυψε την ανησυχία του για τις επιπτώσεις που θα έχει στη ζήτηση η νέα μείωση των μισθών στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.
Χαρακτηριστική επίσης είναι η άποψη του διευθύνοντος συμβούλου εισηγμένης εταιρείας πως αν το αεροπλάνο χάνει ύψος για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε από ένα σημείο και μετά όχι μόνο δεν αλλάζει πορεία, αλλά αντίθετα πέφτει με μεγαλύτερη ταχύτητα!
Γενικότερα, υπάρχει ο φόβος αρκετών παραγόντων της αγοράς ότι μπορεί το PSI Plus να δίνει κάποιες ανάσες στο ελληνικό δημόσιο, μπορεί πολλές από τις υποδείξεις του νέου μνημονίου να έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και δεκαετίες, ωστόσο οι βαθιές αυτές αλλαγές απαιτούν χρόνο και, αν δεν αλλάξει η ψυχολογία και δεν ληφθούν ουσιαστικά αναπτυξιακά μέτρα για την ελληνική οικονομία, τότε κινδυνεύει να καταρρεύσει ολόκληρο το οικοδόμημα…
Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένους κύκλους, η μέχρι τώρα πρόθεση των Ευρωπαίων να στηρίξουν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας περιορίζεται κυρίως σε κινήσεις «συμβουλευτικού χαρακτήρα» και σε κάποιες χρηματοδοτικές διευκολύνσεις για ζητήματα που λίγο-πολύ είχαν συμφωνηθεί από το παρελθόν (ΕΣΠΑ κ.λπ.).
Και αμφιβάλλουν για το κατά πόσον ένα τέτοιο μίγμα βοήθειας μπορεί να αποδειχτεί επαρκές…
Πώς θα έρθει το θετικό σενάριο
Το θετικό σενάριο για την Ελλάδα περιλαμβάνει μείωση της αβεβαιότητας μέχρι τον Ιούνιο, επιτυχή επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσα στο καλοκαίρι και σταθεροποίηση της οικονομίας από το τελευταίο τρίμηνο του 2012. Αυτό είναι το αισιόδοξο σενάριο για την ελληνική οικονομία, ώστε να αποφευχθούν τα πολύ χειρότερα.
Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους, προαπαιτούμενο όλων αυτών είναι να αρχίσουν μέσα στο 2012, και μάλιστα όσο το δυνατόν ταχύτερα, να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας: προώθηση αποκρατικοποιήσεων, αξιοποίηση των κρατικών περιουσιακών στοιχείων, τομές στην οικονομία, εκσυγχρονισμός του κράτους, αλλαγή του φορολογικού πλαισίου, προσέλκυση επενδύσεων και πολλά άλλα.
Στον χρηματιστηριακό τομέα, οι εξελίξεις αυτές θα μπορούσαν να αρχίσουν να προεξοφλούνται νωρίτερα και έτσι να μην περιμένουμε μέχρι το τέλος του έτους για να δούμε νέα άνοδο στις τιμές των μετοχών.
Όλα αυτά βέβαια είναι το θετικό σενάριο και απαιτούν από όλους (και κυρίως από τους Έλληνες πολιτικούς και τους Ευρωπαίους παράγοντες) να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν με πίστη και ταχύτητα μια νέα συνταγή για την ανάπτυξη.
Αποτυχίες και καθυστερήσεις δεν νοούνται, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση κινδυνεύει στη βάση του ο ήδη εξαντλημένος από την τετραετή κρίση παραγωγικός ιστός της χώρας…
Και ο ασθενής κινδυνεύει να πεθάνει πριν καν αρχίσει να αποδίδει η θεραπεία των Ευρωπαίων εταίρων μας…
Στ/Κοτζαμάνης
