Το «μαρτύριο της σταγόνας» για το κοινωνικό κράτος και το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα προαναγγέλλουν τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εν όψει ... της οριστικοποίησης των μέτρων της τριετίας 2012 -2014, όσο και τα στοιχεία της Eurostat για τη γήρανση του πληθυσμού και τη διαχείριση των κοινωνικών μεταβιβάσεων.
Στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νέο Μνημόνιο, τονίζεται ότι, μετά τη μείωση των επικουρικών συντάξεων, θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία επανεξέτασης όλων των συνταξιοδοτικών παροχών τοποθετώντας χρονικά κάτι τέτοιο στην ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων του νέου Μνημονίου -δηλαδή τον Ιούνιο.
Ανεργία
Η ανάγκη των αλλαγών, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απορρέει από το γεγονός ότι η υψηλότερη ύφεση και κατά συνέπεια τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και η αισθητή μείωση της απασχόλησης που έχει δημιουργήσει έχουν αρχίσει να απειλούν τη μακροχρόνια διατηρισιμότητα των δημόσιων οικονομικών.
Με άλλα λόγια τα νέα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η δαπάνη για συντάξεις σε ένα ορίζοντα χρόνου μέχρι και το 2050 εμφανίζεται να αυξάνεται πάνω από το 2,5% του ΑΕΠ ποσοστό που αποτελεί το όριο με βάση τους διεθνείς οργανισμούς για τη λήψη νέων μέτρων στον τομέα των παροχών. Μάλιστα στο θέμα αυτό το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι πιο επίκαιρο σημειώνοντας ότι με βάση τα δικά του στοιχεία η δαπάνη για συντάξεις μόνο για το διάστημα 2012 - 2020 αυξάνεται κατά 0,6% του ΑΕΠ γεγονός που υποδηλώνει νέες αλλαγές για το σύστημα, προκειμένου να είναι διατηρήσιμη η δημοσιονομική προσαρμογή μέσω των μέτρων λιτότητας.
Γήρανση
Προ επίρρωση των παρατηρήσεων της επιτροπής, η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία στην έκδοση που δημοσιοποίησε πριν από δύο μήνες για τη γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού αναφέρει την Ελλάδα ως μια από τις χώρες με επιταχυνόμενη γήρανση σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι από το 2009 μέχρι και σήμερα οι αιτήσεις για συντάξεις ατόμων με ηλικία 65 ευρώ ή και περισσότερο ήταν 2,5% σε ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ στην Ελλάδα η αύξηση των υποψήφιων συνταξιούχων ήταν περίπου 5,7% δηλαδή περισσότερο από 3 μονάδες μεγαλύτερη με κάποιες από τις ελληνικές περιφέρειες (όπως π.χ. η Πελοπόννησος) να συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά συνταξιούχων.
Αυτό από μόνο του σε συνδυασμό με τη βαθιά οικονομική κρίση και κατά συνέπεια την κάθετη μείωση κοινωνικών παροχών την κακή οικονομική κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά και το υψηλό ποσοστό εισφοροδιαφυγής η οποία με βάση παραδοχές του υπουργείου εργασίας φτάνει τα 10 δισ. ευρώ προμηνύει βαθιές αλλαγές έστω και σε ένα ορίζοντα χρόνου για τις παροχές ασφάλισης.
Αλλαγές
Η λογική της πολυετούς αναθεώρησης βρίσκεται στο γεγονός ότι σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται σε βαθιά ύφεσης η οποία μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 5% του ΑΕΠ για φέτος με προοπτική να μετριαστεί το 2013 και να περάσει στην ανάπτυξη το 2014 με βάση τις προβλέψεις ΕΕ και ΔΝΤ
Συνεπώς θα πρέπει από φέτος να συμφωνηθεί ένα πρόγραμμα αλλαγών το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί σταδιακά από τα επόμενα και το οποίο μετά από τις επικουρικές συντάξεις και τις εφάπαξ παροχές και τις παραμέτρους του συστήματος δηλαδή τα όρια ηλικίας αλλά και το ύψος των συντάξεων.
Διάλογος
Στην έκθεσή της η Επιτροπή τονίζει ότι ο διάλογος θα βασιστεί στα συμπεράσματα των αναλογιστικών μελετών που έχει παραγγείλει ήδη το υπουργείο Εργασίας στην εθνική αναλογιστική αρχή για τα μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία η οποία αναμένεται να είναι έτοιμη πριν ξεκινήσει η διαπραγμάτευση για την οριστικοποίηση των μέτρων για τη διετία 2013 -2014.
Στη λίστα των περικοπών τα κοινωνικά επιδόματα
Δυσοίωνη είναι και η κριτική για το πλέγμα κοινωνικής προστασίας που υπάρχει στην Ελλάδα και το οποίο κοστίζει κάθε χρόνο (πλην συντάξεων) περίπου το 8% του ΑΕΠ ή περίπου 17 δισ. ευρώ. Τα κοινωνικά επιδόματα είναι μέσα στη λίστα των περικοπών που θα πρέπει να γίνουν εν όψει των διαπραγματεύσεων του Ιουνίου.
Με βάση τον επίσημο σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών η περικοπή θα πρέπει να φτάσει το 2013 και το 2014 τα 3,5 δισ. ευρώ (1,5% του ΑΕΠ) δίνοντας έμφαση στην καλύτερη στοχοθέτηση των κοινωνικών επιδομάτων που ξεκινούν από τα επιδόματα ανεργίας και φτάνουν μέχρι και τα επιδόματα μονογονεϊκών οικογενειών.
Σύμφωνα με την Eurostat το πλέγμα κοινωνικής προστασίας με βάση στοιχεία του 2010 παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στο μέσο όρο της Ε.Ε. μειώνει τον κίνδυνο της φτώχειας για τα ελληνικά νοικοκυριά μόνο κατά 0,5% -0,8%, ενώ στο μέσο όρο της Ευρώπης η μείωση του κινδύνου της φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις φτάνει το 4,5-5%.
Το ζητούμενο στην περίπτωση της Ελλάδας είναι κατά πόσο είναι δυνατό να υπάρξει δημοσιονομική μείωση στις κοινωνικές μεταβιβάσεις τη στιγμή που και οι άμεσοι δικαιούχοι πολλαπλασιάζονται λόγω της κρίσης και μπαίνουν στην ουρά να γίνουν δικαιούχοι όλο και περισσότεροι κάθε μέρα με τη θεσμοθετημένη από την ελληνική πολιτεία μείωση των εισοδημάτων. Μια ενδεχόμενη νέα μείωση των εισοδημάτων με τη μορφή της μείωσης των μισθών ή της επιβολής ή αναπροσαρμογής φόρων είναι δυνατό να ακυρώσει εντελώς την προσπάθεια περικοπής για κράτη μέλη που βρίσκονται σε ύφεση αναφέρεται στις σημειώσεις του δελτίου για την γήρανση του πληθυσμού που εξέδωσε η Eurostat.
Συνεπώς η μόνη ουσιαστική αλλαγή που θα πρέπει να γίνει είναι η ανακατανομή της χορήγησης των επιδομάτων ώστε να τα απολαμβάνουν οι πραγματικοί δικαιούχοι του, αλλά και να επιτυγχάνουν μεγαλύτερο κοινωνικό αποτέλεσμα.
Με βάση το σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών θα επιβληθεί κατ αρχήν εισοδηματικό κριτήριο για την καταβολή των επιδομάτων αυτών, ενώ όλα αυτά τα επιδόματα θα μειωθούν σημαντικά σε αριθμό ώστε να έχουν πλέον κεντρική διαχείριση.
Ψαλίδι 6 δισ. ευρώ στην Υγεία
Μεγάλη είναι η ατζέντα των περικοπών στο χώρο της υγείας σύμφωνα με τις εκθέσεις για το μνημόνιο και του ΔΝΤ αλλά και της ΕΕ. Ο δημοσιονομικός στόχος είναι να επιτευχθεί μια καθαρή μείωση των δαπανών μέχρι και το 2014 κατά 6 δισ. ευρώ ώστε η συνολική δαπάνη του δημόσιου συστήματος υγείας να προσεγγίσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Εμπόδιο για κάτι τέτοιο σύμφωνα με την Commission μπορεί να αποτελέσει μια νέα καθυστέρηση στην εφαρμογή των αλλαγών που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στο εθνικό σύστημα υγείας. Συνεπώς επείγει η πλήρης και αποτελεσματική λειτουργία του νέου ενιαίου φορέα υγείας ΕΟΠΥΥ η καθολική εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, αλλά και η μείωση του κόστους των φαρμάκων τα οποία επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός.
Η χρήση των γενοσήμων θα πρέπει να αυξηθεί και πάνω από το 50% και η τιμή του να μειωθεί ώστε να έρθει στα επίπεδα που βρίσκονται σε άλλες χώρες της ΕΕ όπου τα αντίγραφα φάρμακα κοστίζουν το 20-25% της τιμής του πρωτότυπου φαρμάκου και όχι το 75-80% όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Μέχρι την πλήρη και ολοκληρωμένη ηλεκτρονική καταγραφή των δαπανών για φάρμακα προτείνεται αυστηρή εποπτεία σε γιατρούς και νοσοκομεία για τις δαπάνες.
Παράλληλα βέβαια η Επιτροπή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το Υπουργείο Υγείας, το οποίο θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικό πλέον με τις προμήθειες, αλλά και τις πληρωμές των δημοσίων νοσοκομείων τα οποία σύμφωνα με τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης θα πρέπει να έχουν μηχανογραφηθεί πλήρως έως το τέλος του χρόνου.
Σημειώνεται συγκεκριμένα ότι θα πρέπει πάση θυσία να εντοπιστούν και να σταματήσουν όλα τα φαινόμενα διαφθοράς.
