Η απίστευτη κινδυνολογία που αναπτύχθηκε τις τελευταίες ημέρες γύρω από τις αναλήψεις τραπεζικών καταθέσεων δεν είναι εύκολα εξηγήσιμη.
Κι αυτό γιατί, όπως αναφέρουν παράγοντες της τραπεζικής αγοράς, παρά την ακυβερνησία και την αναταραχή που αυτή προκάλεσε σε διεθνές επίπεδο, η συμπεριφορά των καταθετών ήταν ψύχραιμη, εφόσον συγκριθεί με τα κύματα εκροών που παρατηρήθηκαν το 2011.
Τόσο στην ενημέρωση που έκανε προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όσο και στην άμεση διάψευσή της σε δημοσίευμα κυριακάτικης εφημερίδας -σύμφωνα με το οποίο έγινε... σύσκεψη 35 ατόμων (…) στην οποία συζητήθηκε σχέδιο επιβολής ορίου αναλήψεων, αλλά και περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων-, η αντίδραση της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν ακαριαία.
Εν πρώτης, ενημέρωσε ότι ως την περασμένη Δευτέρα οι εκροές ήταν αθροιστικά της τάξεως των 800 εκατ. ευρώ, ενώ στη δεύτερη περίπτωση σημείωσε ότι «διαψεύδει κατηγορηματικά το δημοσίευμα που αναφέρεται σε δήθεν σχεδιασμό για επιβολή ορίου στις αναλήψεις καταθέσεων και περιορισμών στη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό».
Υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος σημείωσε στον υπογράφοντα ότι «τέτοιες σκέψεις και συσκέψεις δεν υπήρξαν ούτε όταν είχαμε κύματα εκροών με ρυθμό που ξεπέρασε και τα 5 δισ. τον μήνα, με αποτέλεσμα να φύγουν συνολικά πάνω από 70 δισ. ευρώ».
Συμπλήρωσε δε ότι τυχόν περιορισμοί αναλήψεων -και διακίνησης κεφαλαίων- αντιβαίνουν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Πόσα χρήματα όμως έφυγαν από τις αρχές του Μάη ως την περασμένη Παρασκευή;
Τραπεζικές πηγές συγκλίνουν στην άποψη ότι πρόκειται για ποσό που συνολικά κινείται στην περιοχή του 1,5 δισ. ευρώ, ίσως και λίγο περισσότερο, με την Πέμπτη και την Παρασκευή, τις τελευταίες δηλαδή μέρες, να είναι «ήσυχες», μετά από εκτίναξη που είχε σημειωθεί τις προηγούμενες.
Και κυρίως χωρίς τα στοιχεία «πανικού» και τις ουρές στα γκισέ των τραπεζών, που είχαν παρατηρηθεί σε προηγούμενες περιόδους.
Τι οδήγησε όμως σε αυτήν την έξαρση; Πέραν της ακυβερνησίας, σημαντικότατο ρόλο έπαιξε η κινδυνολογία που αναπτύσσεται από κύκλους του εξωτερικού και -δυστυχώς- του εσωτερικού.
Αυτή η κινδυνολογία αφορούσε κατ' αρχάς τη ρευστότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος (που όμως καλύπτεται επαρκώς τόσο από το ευρωσύστημα και τον μηχανισμό ELA, όσο και από την εισροή 18 δισεκατομμυρίων, τα οποία έως την Τετάρτη θα έχουν περάσει στις τράπεζες, από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας).
Είναι χαρακτηριστικό του κλίματος «τρομοκρατίας» που δημιουργήθηκε ότι προ ημερών υπήρξε δημοσίευμα στο CNBC, σύμφωνα με το οποίο υπήρχαν δήθεν «πληροφορίες» πως θα τεθεί όριο ανάληψης… 50 ευρώ στις ελληνικές τράπεζες(!) αλλά και τηλεγράφημα του Reuters, που ανήγαγε ένα καθαρά τεχνικό θέμα σε θέμα ουσίας για τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, δημιουργώντας αμφιβολίες στους μη γνώστες αλλά και προκαλώντας την άμεση διευκρινιστική ανακοίνωση της ΕΚΤ.
Στο «μενού» όμως πέρασαν κι άλλα ζητήματα, από την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, έως και το δήθεν ενδεχόμενο… δήμευσης των καταθέσεων εάν έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, σε μια προσπάθεια να καλλιεργηθεί «κλίμα» ανασφάλειας.
Όλα δείχνουν ότι κάποιοι κύκλοι του εξωτερικού, ισχυροί, αν κρίνουμε από τη διείσδυσή τους σε μεγάλα διεθνή μέσα, θεωρούν -ίσως δε να έχουν δίκιο- αχίλλειο πτέρνα της παραμονής της χώρας μας στην ευρωζώνη τη συμπεριφορά των καταθετών.
Και προσπαθούν να δημιουργήσουν πανικό, υποστηριζόμενοι, ακούσια, κι από τις συνεχείς «απειλές» περί εξόδου της Ελλάδας, εκ μέρους των Βόρειων εταίρων μας.
Αν καταφέρουν να δημιουργήσουν μαζική έξοδο των Ελλήνων καταθετών, αδειάζοντας τις τράπεζες, θα φέρουν το ίδιο το ευρωσύστημα σε πρόβλημα, ιδίως αν ο πανικός βρει μιμητές και σε άλλες χώρες του Νότου, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία.
Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος για τον οποίο ήδη συζητείται στην ευρωζώνη η συνολική εγγύηση των καταθέσεων, πανευρωπαϊκά, ώστε να μην υπάρχουν πλέον καθόλου τέτοια περιθώρια.
Το χειρότερο όμως είναι ότι υπάρχουν και στην Ελλάδα ανεγκέφαλοι ή επιτήδειοι, που ηθελημένα ή άθελά τους ρίχνουν νερό στον ίδιο μύλο, προκαλώντας αδικαιολόγητη ανησυχία στους καταθέτες.
Ως έναν βαθμό, τα ελατήρια είναι καθαρά πολιτικά, στο πλαίσιο της πόλωσης που έχει αναπτυχθεί. Έστω κι έτσι να είναι, πρόκειται για παιχνίδι με τη φωτιά. Εκτιμώ όμως ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η εκμετάλλευση του φόβου των καταθετών έχει τόση ένταση που δημιουργεί ερωτήματα για άλλα απώτερα κίνητρα.
Δημιουργεί την αίσθηση ότι πράγματι υπάρχουν «εραστές της δραχμής», οι οποίοι μέσω της άκρατης κινδυνολογίας επιδιώκουν να επιφέρουν το αποτέλεσμα που επισήμως... απεύχονται.
Ας μην κρυβόμαστε, υπάρχουν ακόμη ισχυρά συμφέροντα τα οποία θα επιθυμούσαν επιστροφή στη δραχμή, ελπίζοντας όχι μόνο στην εξανέμιση επιχειρηματικών χρεών, αλλά και στον «επαναπατρισμό» μεγάλων κεφαλαίων που εδώ και καιρό εγκατέλειψαν την Ελλάδα, για να τοποθετηθούν ξανά σε τιμές ευκαιρίας.
Όπως υπάρχουν και πολιτικά συμφέροντα που -κρυφά- καλοβλέπουν μια «ιδιόκτητη» ελληνική πρέσα, η οποία θα τυπώνει χρήμα, για την εκάστοτε κυβερνητική εξουσία, που αναπολούν την εποχή του «πολίτη-πελάτη» και την απόλυτη εξουσία των «κολλητών».
Αλλά δεν θέλουν να φορτωθούν οι ίδιοι την ευθύνη. Θέλουν να τους κάνουμε εμείς τη χάρη, πυροβολώντας το πόδι μας!
ΥΓ.: Eίναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στην Ιρλανδία, όπου γενεσιουργός αιτία της κρίσης ήταν ακριβώς η πλήρης χρεοκοπία του τραπεζικού της συστήματος, δεν υπήρξε «bank run», που να καταστρέψει την οικονομία της χώρας, εν μέρει λόγω της στήριξηής τους από το κράτος κι εν μέρει μέσω της ρευστότητας που προσέφερε το ευρωσύστημα, άμεσα αλλά και μέσω του μηχανισμού ELA.
Γ.Παπανικόλαου
