Από όλα τα εντυπωσιακά μέτρα που λήφθηκαν με την χρηματοοικονομική κρίση, το πιο αξιοσημείωτο είναι εκείνο που έχει περάσει σχεδόν απαρατήρητο:
η υιοθέτηση επίσημα αρνητικών επιτοκίων στη Δανία..
Σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την αυστηρή σύνδεση του νομίσματός της με το ευρώ, η κεντρική τράπεζα της χώρας μείωσε τον προηγούμενο μήνα το βασικό καταθετικό επιτόκιο για τις τράπεζες στο -0,2%.
Η «Nationalbanken» θεώρησε... επιλογή. Οι επενδυτές συνέρρευσαν στη Δανία σε αναζήτηση ασφαλούς καταφυγίου εκτός ευρωζώνης. Αναζητούσαν μία περιοχή χωρίς συναλλαγματικό κίνδυνο με το ευρώ, η οποία όμως, να προσφέρει εξασφάλιση σε περίπτωση διάσπασης της νομισματικής ένωσης.
Η κίνηση αυτή με τα αρνητικά επιτόκια παρατηρείται στενά από τις κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο. «Ποτέ δεν ήμασταν τόσο δημοφιλείς», δήλωσε αστειευόμενος Δανός αξιωματούχος.
Εκτός από τη Σουηδία που προχώρησε για σύντομο χρονικό διάστημα σε ανάλογη κίνηση το 2009-2010, η επιβολή επίσημα αρνητικών επιτοκίων αποτελεί καινοτομία. Ίσως όμως, να ακολουθήσουν και άλλοι, δεδομένου ότι η ΕΚΤ πρόσφατα επέβαλε μηδενικά επιτόκια για τις καταθέσεις που δέχεται και προειδοποιεί ότι μπορεί να επιβάλει και αρνητικά.
Πολιτικοί σε Μεγάλη Βρετανία και Ευρώπη έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την ιδέα καθώς θεωρούν ότι ενδεχομένως να είναι ένας τρόπος εξαναγκασμού των τραπεζών, που μέχρις στιγμής συσσωρεύουν ρευστότητα, να αρχίσουν πάλι να δανείζουν.
«Η κεντρική τράπεζα της Δανίας είναι η πρώτη σε ένα μικρό πείραμα του τι συμβαίνει όταν επιβάλεις αρνητικά επιτόκια» δηλώνει ο Thοmas Kressin, επικεφαλής του τμήματος ευρωπαϊκού συναλλάγματος της Pimco. «Η δημοτικότητα της δανέζικης κορώνας οφείλεται στο ότι δεν είναι πλέον δημοφιλές το ευρώ. Οι επενδυτές ανά τον κόσμο αναζητούν ασφαλείς επενδύσεις και είναι διατεθειμένοι να αντιμετωπίσουν ακόμη και αρνητικά επιτόκια για χάρη της ασφάλειας, εάν γνωρίζουν ότι δεν θα χάσουν τα χρήματά τους», εξηγεί.
Προς το παρόν, ο οικονομικός αντίκτυπος της κίνησης παραμένει άγνωστος. Οι Σκανδιναβοί παίρνουν την καλοκαιρινή τους άδεια τον Ιούλιο. Έτσι η κεντρική τράπεζα δεν έχει αρκετά στοιχεία για να εξάγει συμπεράσματα. Οι αξιωματούχοι ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι υπήρξε αρνητικός αντίκτυπος στις τράπεζες, ο οποίος αποτιμάται στα 300 εκατ. κορώνες (ποσό που αντιστοιχεί σε 40 εκατ. ευρώ)
Τραπεζικά στελέχη, όπως και κεντρικοί τραπεζίτες αναγνωρίζουν ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να αυξήσουν τις τιμές των δανείων τους ώστε να αντισταθμίσουν τη ζημία, καθώς δεν μπορούν να δώσουν αρνητικά επιτόκια δανεισμού στους πελάτες τους. «Όταν βρισκόμαστε σε μηδενικά επιτόκια, δεν μπορούμε να πάμε χαμηλότερα. Θα πρέπει να ανακτήσουμε τα χρήματα με άλλους τρόπους κι έτσι το κάνουμε αυξάνοντας τα περιθώριά μας στα δάνεια», εξηγεί ο Eivind Kolding, διευθύνων σύμβουλος της Danske Bank, του μεγαλύτερου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος της χώρας.
Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων ακολούθησαν, περιπλέκοντας μία ακόμη πηγή εισοδήματος για τις τράπεζες. Οι αποδόσεις των ομολόγων της Δανίας, που ποτέ δεν είχαν αρνητικό πρόσημο, άγγιξαν την Πέμπτη το -0,22%.
Ο κίνδυνος είναι μήπως η εξέλιξη αυτή μειώσει τον δανεισμό. Στη Δανία όμως, η μείωση αυτή αντισταθμίστηκε από την τεράστια μείωση των επιτοκίων στα ενυπόθηκα δάνεια.
«Κινούμαστε σχεδόν στη σφαίρα της κβαντικής θεωρίας» δηλώνει ο Eivind Kolding και συμπληρώνει: «Σε επίπεδο μηδενικών επιτοκίων, η νομισματική πολιτική είναι υπερβολικά χαλαρή. Σε επίπεδο κάτω του μηδενός όμως, κάποια στιγμή θα πρέπει να υπάρξει σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής γιατί επιβάλλεται κόστος στο τραπεζικό σύστημα».
Αξιωματούχοι της Nationalbanken παρακολουθούν επίσης στενά την κυκλοφορία νομισμάτων και χαρτονομισμάτων. Προς το παρόν, ενόσω η εμπορικές τράπεζες προσφέρουν μηδενικά και όχι αρνητικά επιτόκια, δεν υπάρχει στροφή προς την διακράτηση ρευστότητας. Οι κεντρικοί τραπεζίτες όμως, αναφέρουν ότι εάν το βασικό επιτόκιο υποχωρήσει περαιτέρω (για παράδειγμα στο -1%) τότε οι τράπεζες μπορεί να αναγκαστούν να χρεώσουν τους πελάτες τους.
Η Δανία όμως, δείχνει ότι προστατεύει σθεναρά τη σύνδεσή του νομίσματός της με το ευρώ και αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, ειδικότερα εάν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μειώσει περισσότερο τα επιτόκιά της. Παρά ταύτα, πολλοί αναλυτές αμφιβάλουν εάν η Δανία μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για άλλες κεντρικές τράπεζες, αφενός διότι είναι μικρό το μέγεθος της οικονομίας αφετέρου διότι υπάρχει η σύνδεση του νομίσματος με το ευρώ.
«Μπορεί να εξάγει συμπεράσματα η ΕΚΤ από τη Δανία; Νομίζω πως θα ήταν υπερβολικό» υποστηρίζει ο κ. Kressin.ΠΗΓΗ:FT.com.
