Να συμφωνήσουμε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες το ευρώ είναι μονόδρομος.
Ότι η Ελλάδα δεν έχει σήμερα τίποτε να κερδίσει από μια έξοδο από το κοινό νόμισμα.
Αυτή άλλωστε είναι η κυρίαρχη σήμερα πολιτική θέση, εντός και εκτός Ελλάδος.
Το επόμενο ερώτημα, όμως, που δεν έχει απαντηθεί, είναι πού οδηγείται η χώρα μέσα από αυτόν τον μονόδρομο.
Οδηγείται μέσω μιας βίαιης έστω προσαρμογής προς την «ευρωπαϊκού τύπου» ανάπτυξη, ή μήπως κινδυνεύει να γίνει «ευρωλιγούρης», ένας επιβάτης με εισιτήριο καταστρώματος στο πλοίο της ευρωζώνης;
Πρόκειται για κίνδυνο που... καθίσταται ολοένα και περισσότερο ορατός.
Οι καταιγιστικές μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, η εμμονή της τρόικας να αυξήσει την ελληνική ανταγωνιστικότητα κυρίως μέσω της μείωσης του εργατικού κόστους, η μείωση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων (με έμφαση στα μεγάλα ακίνητα), όλη η πρακτική της «εσωτερικής υποτίμησης» μαρτυρά το εξής απλό:
Ότι οι «εταίροι» μας, θεωρητικά ισότιμοι, μας αντιμετωπίζουν ως «άτακτους» Βαλκάνιους, που στην πραγματικότητα δεν έχουν κανέναν απολύτως λόγο να διεκδικούν βιοτικό επίπεδο σημαντικά υψηλότερο από αυτό των γειτόνων τους.
Κάθε τόσο η κυρία Μέρκελ θυμάται ότι στην Ελλάδα δεν έχουν πληρώσει οι πλούσιοι, αλλά μόνο οι υπόλοιποι, ή ότι δεν έχουμε προχωρήσει στην εκ βάθρων ανανέωση της φορολογικής νομοθεσίας. Ωραία λόγια.
Στην πράξη, όμως, η τρόικα δεν φώναξε μέχρι σήμερα «δεν θα σας δώσουμε τη δόση αν δεν κάνετε σωστό φορολογικό σύστημα, γιατί το θεωρούμε πρώτη προτεραιότητα».
Τουναντίον, ασκεί πιέσεις με καθαρά αριθμητικούς στόχους, ασχέτως αν από τα μέτρα που προκύπτουν θίγονται μη προνομιούχοι, ή ενισχύεται συστηματικά η ύφεση. Σημασία για τους δανειστές έχει το αποτέλεσμα. Ασχέτως αν αυτό (εξαιτίας και πράξεων ή παραλήψεων της ελληνικής κυβέρνησης) θα προκύψει από τη φτωχοποίηση του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας.
Προς αντίστοιχη κατεύθυνση δείχνουν και οι δηλώσεις του Β. Σόιμπλε (που έχει συστηματικά τον ρόλο του «κακού μπάτσου» στο σίριαλ), σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να λειτουργήσουν και νέοι μηχανισμοί (εξωτερικού) ελέγχου στην Ελλάδα. Ένα σύστημα ελέγχου που ξεκινά από τον ειδικό λογαριασμό που εισηγείται και φτάνει μέχρι την πρόσληψη ξένων τεχνοκρατών σε κρίσιμους για την οικονομία τομείς.
Από… λογιστικής πλευράς, έχει κι αυτός τα δίκια του. Ωστόσο, η ευρωζώνη, όπως και κάθε κατ' εξοχήν πολιτικός σχηματισμός κρατών, δεν μπορεί να λειτουργεί με αυστηρώς λογιστικά κριτήρια, πολύ απλά διότι εξ ορισμού τίθενται θέματα εξαιρετικά ευαίσθητα, που αφορούν την περίφημη «εθνική κυριαρχία» της κάθε χώρας μέλους, όσο αδύναμη κι αν είναι.
Όλα αυτά, βεβαίως, δεν περνούν απαρατήρητα από τα κόμματα που στηρίζουν την ελληνική κυβέρνηση. Απλώς έχουν αποφασίσει να πιουν το πικρό φάρμακο, πιστεύοντας ότι κερδίζουν χρόνο. Ότι κρατούν τη χώρα «μέσα στο παιχνίδι», ώσπου να βρεθεί η περίφημη «συνολική λύση για την Ευρώπη».
Με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα διεθνώς, η θέση αυτή έχει πολιτικό ρεαλισμό. Ενέχει, όμως, κι έναν μεγάλο κίνδυνο: δημιουργεί κοινωνικά, οικονομικά και εθνικά «τετελεσμένα», που θα συνεχίσουν να υπάρχουν αν και όταν βρεθεί η περίφημη «συνολική λύση».
Γ.Παπανικολάου
