- Τι απέγιναν οι χιλιάδες συνειδητοποιημένοι πολίτες που με ...κλοτσιές και μπουνιές συνωθούνταν στις πλατείες και στα πάρκα για να αγοράσουν φθηνές πατάτες;
- Τι απέγιναν οι παραγωγοί που δήλωναν ανακουφισμένοι επειδή απελευθερώθηκαν από τα δεσμά των μεσαζόντων και μπορούσαν να πουλούν φθηνά ..«να χορτάσει ο κοσμάκης»;
Στις αρχές Μαρτίου πέρυσι, όταν όλοι οι Ελληνες είχαν γίνει εν μία νυκτί... patatistas, το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Μάκης Μαΐλης είχε δηλώσει ότι το «κίνημα της πατάτας» είναι μοιραίο να «ξεφουσκώσει». Φυσικά έπεσαν όλοι πάνω του να τον φάνε, παρ’ ότι χρειάστηκε κάτι λιγότερο από ένα τρίμηνο για να επαληθευτεί.
Σήμερα, 10 μήνες μετά, που τα προϊόντα καθημερινής ανάγκης είναι ακόμη πιο ακριβά απ’ ό,τι πέρυσι, πατάτα κάτω από... 0,50 ευρώ το κιλό δεν βρίσκεις πουθενά. Μέχρι και οι πλανόδιοι πωλητές το 30κιλο τσουβάλι, το οποίο πριν από 7-8 μήνες πουλούσαν προς 5 ευρώ, τώρα το διαθέτουν στη διπλάσια τιμή!
Τι απέγιναν οι χιλιάδες συνειδητοποιημένοι πολίτες που με κλοτσιές και μπουνιές συνωθούνταν στις πλατείες και στα πάρκα για να αγοράσουν φθηνές πατάτες;
Τι απέγιναν οι παραγωγοί που δήλωναν ανακουφισμένοι επειδή απελευθερώθηκαν από τα δεσμά των μεσαζόντων και μπορούσαν να πουλούν φθηνά «να χορτάσει ο κοσμάκης»;
Τι απέγιναν τελικά οι καρποί του κινήματος διάθεσης ποιοτικών προϊόντων σε χαμηλή τιμή κατευθείαν από τον παραγωγό στον καταναλωτή;
Τουλάχιστον για την πατάτα, η τιμή της οποίας συμμετέχει και στον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, είναι σαφές τι συνέβη.
Ξεπούλησαν οι πατατοπαραγωγοί το αδιάθετο προϊόν, εξαντλήθηκαν και οι ποσότητες της φθηνής εισαγόμενης πατάτας και η κατάσταση επανήλθε στη γνωστή ρουτίνα:
Η φρέσκια πατάτα τον Οκτώβρη, τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2012 «σκαρφάλωσε» ακόμη και στις λαϊκές των αγροτικών περιοχών από 0,70 ευρώ έως 1 ευρώ το κιλό, ενώ στα συνοικιακά μανάβικα της Αθήνας έφτασε μέχρι και το 1,30 ευρώ το κιλό. Οσο κόστιζε δηλαδή και πριν από το περίφημο κίνημα!
Από την πλευρά των παραγωγών της πατάτας Νευροκοπίου, μάλιστα, ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβρη που άρχισε η συγκομιδή της νέας εσοδείας, δηλώθηκε ότι οι τιμές ξεκίνησαν από 28 έως και 32 λεπτά το κιλό στο χωράφι για να φτάσουν τα 40 λεπτά προς το τέλος της περιόδου μαζέματος.
Επίσης, τονίστηκε ότι για το 2012 ο όγκος της παραγωγής θα είναι πολύ μειωμένος σε σχέση με το 2011, μια και έχουν καλλιεργηθεί περίπου 10.000 στρέμματα λιγότερα. Αυτό είχε ως συνέπεια να συγκομιστούν περίπου οι μισές πατάτες, με τους τόνους να μην ξεπερνούν τους 60.000-70.000, όταν το 2011 συγκομίστηκαν περίπου 130.000 τόνοι.
Υπενθυμίζουμε ότι πέρσι τον χειμώνα η τιμή παραγωγού είχε πέσει ακόμα και στα 10 λεπτά το κιλό, όταν το κόστος παραγωγής ήταν 20 με 22 λεπτά το κιλό και τελικά η πατάτα έφτανε στον καταναλωτή 70 λεπτά το κιλό. Αυτό άλλωστε οδήγησε και στη δημιουργία του γνωστού κινήματος, με το προϊόν να διατίθεται στους καταναλωτές σε πολύ χαμηλές τιμές από τους ίδιους τους παραγωγούς, παρακάμπτοντας ουσιαστικά τους μεσάζοντες.
Την ίδια ώρα όμως αισθητή είναι η απουσία από την αγορά και των φθηνότερων εισαγόμενων προϊόντων από την Αίγυπτο, την Ολλανδία, τη Γαλλία και την Τουρκία, τουλάχιστον σε ποσότητες τέτοιες που μπορούν να διαμορφώσουν «κλίμα» στην αγορά. Και ο λόγος είναι ότι οι ξένοι έμποροι ζητούν πλέον να πληρωθούν μετρητοίς, κάτι ιδιαιτέρως δύσκολο για τον μέσο Ελληνα χονδρέμπορο που αγκομαχά να επιβιώσει χωρίς ρευστότητα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2011 ήρθαν στην Ελλάδα 174.390 τόνοι πατάτας (76.800.000 ευρώ), με τους 52.243 να προέρχονται από την Αίγυπτο και τους 50.868 από την Κύπρο. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 2011 σημειώθηκε κατακόρυφη αύξηση στις ποσότητες εισαγόμενης πατάτας στη χώρα μας, της τάξεως του 30,67% σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν. Αναλυτικότερα, το 2010 εισήχθησαν στην Ελλάδα 133.429 τόνοι πατάτας κάθε είδους (νωπές ή διατηρημένες με απλή ψύξη), γεγονός που αποδεικνύει ότι η ελληνική αγορά «πλημμύρισε» από τις αθρόες εισαγωγές του εν λόγω προϊόντος, με τις γνωστές συνέπειες στις τιμές των παραγωγών, που οδήγησαν στην ανάπτυξη του ομώνυμου κινήματος. Το 2012 οι εισαγωγές υπολογίζεται ότι διαμορφώθηκαν λίγο πάνω από 100.000 τόνους.
Ειδικότερα, το πρώτο εξάμηνο του 2012 οι εισαγωγές πατάτας έφτασαν τους 82.500 τόνους (27.800.000 ευρώ), με τις περισσότερες να έρχονται και πάλι από την Αίγυπτο (36.340 τόνοι), ενώ ακολουθούν η Κύπρος, οι Κάτω Χώρες, η Γαλλία και η Γερμανία. Στην Ελλάδα η παραγωγή έφτασε το 2011 τους 705.000 τόνους.
Αισχροκέρδεια ακόμη και χωρίς εμπόρους
Παρότι το κίνημα των patatistas «συχωρέθηκε» πριν καν ενηλικιωθεί, η διάθεση προϊόντων χωρίς μεσάζοντες καλά κρατεί και κατά καιρούς δημιουργείται ο σχετικός ντόρος. Ωστόσο, είτε πρόκειται για ρύζια είτε για αλεύρια είτε για μέλια είτε για φακές είτε για κρεμμύδια φρέσκα, οι τιμές, που υποτίθεται εκτοξεύονταν λόγω αισχροκέρδειας και πολλών «χεριών», δεν είναι πλέον εντυπωσιακά χαμηλές. Αναμφίβολα, στους πάγκους και στα αυτοκίνητα των παραγωγών που συμμετέχουν στο κίνημα χωρίς μεσάζοντες τα προϊόντα είναι φθηνότερα σε σχέση με τους πάγκους των λαϊκών αγορών, των μανάβικων και των μεγάλων super market, αλλά δεν είναι όσο πρέπει φθηνά.
Για παράδειγμα, το μέλι ανθέων ο έμπορος το αγοράζει από τον παραγωγό στα 3 ευρώ το κιλό. Οταν ο ίδιος ο παραγωγός πουλάει χωρίς μεσάζοντες το προϊόν του στα 7 ευρώ το κιλό, δηλαδή υπερδιπλάσια τιμή απ’ αυτήν που θα έπαιρνε εάν το διέθετε στο χονδρεμπόριο, δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί κανείς ποιος είναι ο κακός...
Το ίδιο συμβαίνει και με το μέλι ελάτου, αλλά και τις φακές. Αγοράζει ο έμπορος τις φακές στο 0,50 ευρώ το κιλό από τον παραγωγό και ο παραγωγός, παρακάμπτοντας τον μεσάζοντα, πουλάει στα Εξάρχεια στον «αγανακτισμένο» καταναλωτή που θέλει να εναντιωθεί στα καρτέλ την ίδια φακή στα 2,50 ευρώ!
Ξανθή Γούναρη
