Η Ελλάδα, για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος όσον αφορά στις στρατηγικές της επιλογές σχετικά με την κατασκευή αγωγών φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή των Ανατολικών Βαλκανίων. Το παιχνίδι είναι σκληρό και ο πόλεμος για τις ενεργειακές οδούς αδυσώπητος..
Τη.. Δευτέρα στο Μαξίμου πραγματοποιήθηκε κλειστή σύσκεψη με μοναδικό αντικείμενο την τελική επιλογή της Αθήνας για τη συμμετοχή της σε έναν από τους δύο αγωγούς που θα μπορούσαν να περάσουν από το ελληνικό έδαφος.
Το παιχνίδι δεν είναι απλό.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η άμεση ανάγκη διακίνησης του φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Σαχ Ντεντίζ (βασιλική θάλασσα) του Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία.
Οι ποσότητες αυτές θα πρέπει να διοχετεύονται στη μεγάλη αγορά της Κεντρικής Ευρώπης από το 2017, δηλαδή σε τέσσερα μόλις χρόνια.
Με δεδομένο ότι η Ρωσία και ο Βλαντιμίρ Πούτιν επέλεξαν προ μηνών ότι η κατασκευή του περίφημου αγωγού South Stream δεν θα περάσει από την Ελλάδα, οι εναλλακτικές λύσεις που εναπομένουν αφορούν στην κατασκευή δύο αγωγών, δηλαδή του Nabucco West και του TAP.
Το μεγάλο ενδιαφέρον της Αθήνας στρέφεται προς αυτήν την τελευταία εκδοχή, στην οποία θα συμμετέχουν αναγκαστικά τέσσερις partner.
Αυτοί θα είναι η Τουρκία, αφού ο αγωγός θα φτάσει μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα, η Αλβανία την οποία θα διασχίζει αυτός ο αγωγός, η Ιταλία η οποία θα υποδεχθεί τον υποθαλάσσιο αγωγό που θα κατασκευαστεί από την ευρύτερη περιοχή του Δυρραχίου έως το ιταλικό έδαφος κάτω από την Αδριατική και βεβαίως η Ελλάδα.
Πρόκειται για ένα project το οποίο συζητήθηκε τα προηγούμενα 24ωρα στο Νταβός, όπου ο υφυπουργός Ανάπτυξης Νότης Μηταράκης άκουσε τον Ιταλό υπουργό Ανάπτυξης να επιμένει πως οι συμφωνίες πρέπει να κλεισθούν εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του Φεβρουαρίου.
Τα πράγματα θα ήταν απλά, εάν το παιχνίδι για τους ενεργειακούς δρόμους θα ήταν ομαλό.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι εντελώς διαφορετική.
Αυτήν τη στιγμή «τρέχει» η αποκρατικοποίηση των εταιρειών εμπορίας του φυσικού αερίου από τη Ρωσία ΔΕΠΑ και ΔΕΣΠΑ.
Για τις εταιρείες αυτές βασικοί διεκδικητές είναι δύο ρωσικά κονσόρτσιουμ, εκ των οποίων το ένα αφορά στον ρωσικό κολοσσό Gazprom.
Αν και οι προσφορές -από ό,τι φαίνεται- είναι συμφέρουσες, εντούτοις τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Αμερική, αλλά και οι ευρωπαϊκές καγκελαρίες εκφράζουν την αντίθεσή τους στο να δοθεί το δικαίωμα εμπορίας και διακίνησης φυσικού αερίου στη Ρωσία από μία χώρα της Ευρωζώνης.
Οι πιέσεις είναι σοβαρές και η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να πάρει αποφάσεις, οι οποίες ωστόσο θα επηρεάσουν τις μελλοντικές προοπτικές της χώρας στο ενεργειακό παιχνίδι που θα εξελίσσεται τις επόμενες δεκαετίες στην περιοχή.
Ως εκ τούτου, η τελική επιλογή της Αθήνας όσον αφορά στην κατασκευή ενός φυσικού αγωγού που θα περνά από τη χώρα συναρτάται από επιλογές που αφορούν, και τον ρόλο της Ρωσίας εν προκειμένω, στο μεγάλο αυτό παιχνίδι.
Το Μαξίμου για λόγους ευνόητους που έχουν να κάνουν με τις δεδομένες συμμαχίες της Ελλάδας (Ευρώπη - ΗΠΑ) τείνει στο να επιλέξει την κατασκευή του TAP, δεδομένου μάλιστα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κατ' αρχάς καθώς και άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, επιμένουν στο να εισέλθει το αζέρικο πετρέλαιο στην ευρωπαϊκή αγορά, ώστε να σπάσει το μονοπώλιο της Ρωσίας στην προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αλλά και για να αποκλειστεί -όσο αυτό είναι δυνατό- το ιρανικό φυσικό αέριο από την ευρωπαϊκή αγορά.
Ο καθένας αντιλαμβάνεται πως ο πόλεμος των συμφερόντων είναι γιγαντιαίος αλλά και πως το «μομέντουμ» απαιτεί η Αθήνα να λάβει εδώ και τώρα συγκεκριμένες αποφάσεις, οι οποίες και θα επηρεάσουν τον ρόλο της στον ευρύτερο γεωπολιτικό χάρτη των Ανατολικών Βαλκανίων.
Η κατασκευή του TAP θα μπορούσε να προσφέρει στην ελληνική αγορά εργασίας εκατοντάδες νέες θέσεις σε μία στιγμή που η χώρα το έχει απολύτως ανάγκη.
Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, στην παρούσα φάση οι σχέσεις της Ελλάδας με την Αλβανία δεν βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό επίπεδο μετά και την έξαρση των εθνικιστικών κραυγών στα Τίρανα εκ μέρους κυρίως του Σαλί Μπερίσα, ενώ εκκρεμεί πάντα η μεγάλη στρατηγική συμφωνία Ελλάδας - Αλβανίας για τον καθορισμό των ΑΟΖ.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες διεξήχθη τη Δευτέρα στο Μαξίμου η σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, στην οποία συμμετείχαν ο υπουργός Εξωτερικών Δ. Αβραμόπουλος και οι υφυπουργοί Ανάπτυξης και Ενέργειας Ν. Μηταράκης και Μ. Παπαγεωργίου, προκειμένου να καθοριστεί το πλαίσιο ελιγμών που θα ακολουθήσει η ελληνική πλευρά.
Τα αποτελέσματα της σύσκεψης δεν έχουν γίνει γνωστά, αλλά τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά όσον αφορά στις τελικές αποφάσεις και επιλογές τόσο για την αποκρατικοποίηση των ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ όσο και για την τελική απόφαση συμμετοχής της χώρας στην κατασκευή ενός εκ των αγωγών φυσικού αερίου.
