Δεν αποκλείεται στη ρίζα αυτού του φαινομένου να βρίσκεται το ότι συχνά δεν ... πρόκειται για πραγματικούς τεχνοκράτες, ήτοι για πρόσωπα ψημένα σε θέσεις παραγωγικές, δημιουργικές, που έχουν με επιτυχία πάρει διαπιστευτήρια από την «πραγματική» οικονομία.
Όχι, σε πλείστες περιπτώσεις πρόκειται για μια άλλη έκφανση του γνωστού φαινομένου του «κομματικού σωλήνα». Πρόκειται για κομματικό ομφάλιο λώρο.
Είναι θλιβερό αλλά κάποιοι «τεχνοκράτες» είναι στην πραγματικότητα πρόσωπα τα οποία φρόντισαν να συνδέσουν από νωρίς το όνομά τους με μια πολιτική παράταξη. Και στη συνέχεια εξαργυρώνουν αυτήν τη σύνδεση περιφερόμενα σε θέσεις του δημόσιου αλλά -κι αυτό είναι ίσως το χειρότερο- του ιδιωτικού τομέα.
Η πορεία της εναλλαγής πολύ συχνά κινείται ως εξής: Μετά από μακρόχρονη θητεία σε επιτροπές, σε θέσεις διοικητικών συμβουλίων, ενίοτε (στις καλές περιπτώσεις) σε κάποιες διοικητικές θέσεις του ιδιωτικού τομέα, στον πανεπιστημιακό χώρο, ή σε θέσεις του εύηχου και απροσδιόριστου «consulting», ο… τεχνοκράτης αναλαμβάνει κάποια θέση στον κρατικό μηχανισμό.
Αιτία ότι το κόμμα του ανέλαβε εξουσία και ψάχνει στελέχη να επανδρώσει τον χαώδη στην Ελλάδα δημόσιο τομέα, όχι απαραίτητα με… αξιοκρατικά κριτήρια. Ο χρόνος κυλάει ώσπου κάποια στιγμή γίνονται εκλογές και η κυβέρνηση αλλάζει χέρια.
Στο μεταξύ ο «τεχνοκράτης» έχει κάνει παραπάνω γνωριμίες, πιθανώς και κάποια ρουσφέτια, οπότε αποφασίζει να ενισχύσει το βιογραφικό του περιφερόμενος στα παλαιότερα λημέρια.
Κατά κανόνα η επαγγελματική του αποκατάσταση δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία. Οι πιθανοί εργοδότες, ζουν κι αυτοί στην Ελλάδα. Γνωρίζουν ότι μια σχέση με τον «τεχνοκράτη» προσφέρει πολιτικές προσβάσεις, κι όταν με το καλό το κόμμα επιστρέψει στην κυβέρνηση δίνει τις απαραίτητες άκρες με την «εξουσία».
Το ίδιο δυστυχώς ισχύει και στα πανεπιστημιακά μετερίζια. Καλά είναι τα βαριά βιογραφικά και οι δημοσιεύσεις, καλύτερα όμως σε πολλές περιπτώσεις έχουν αποδειχτεί τα κομματικά… βύσματα.
Ανάλογα με το πόσο ισχυρό είναι το κόμμα και πόσο καλή είναι η σχέση με τις εκάστοτε ηγεσίες, η διαδρομή εντός και εκτός κυβερνητικών θώκων, μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών θέσεων, συχνά με εμβόλιμες παραστάσεις σε «ιδρυματικούς» οργανισμούς, επαναλαμβάνεται στην καριέρα του «τεχνοκράτη».
Το κακό είναι ότι πέραν ορισμένων εξαιρέσεων -διότι δεν πρέπει να βάζουμε τους πάντες στο ίδιο τσουβάλι- οι «τεχνοκράτες» αυτής της κατηγορίας δεν καταφέρνουν τελικά, εξαιτίας αυτής της παλινδρόμησης, να αποκτήσουν ούτε τα «προσόντα» ενός πραγματικού πολιτικού, ούτε κι αυτά ενός τεχνοκράτη (άνευ εισαγωγικών). Κύριο προσόν τους παραμένουν οι γνωριμίες, οι προσβάσεις και οι… θεωρίες.
Γι' αυτό και παρατηρούμε παταγώδεις αποτυχίες τόσο σε θέματα management όσο και σε θέματα «διπλωματίας» σε ό,τι αφορά τον χειρισμό του Τύπου, την επίλυση συγκρούσεων, τη διαχείριση αντικρουόμενων συμφερόντων κ.λπ.
Προφανώς στον κανόνα υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις. Άνθρωποι που μπορεί να έχουν πολιτικές συμπάθειες και γνωριμίες, πλην όμως έχουν πράγματι σοβαρά διαπιστευτήρια από τον επαγγελματικό τους χώρο, όπως και τον κοινό νου να καταλάβουν τις διαφορές που έχει μια ημιπολιτική θέση, στην οποία σε διορίζει το κράτος, από μια καθαρά διοικητική θέση, για την οποία σε επιλέγει ο μέτοχος.
Δεν είναι όμως άσχετο της καριερίστικης, δημοσιοσχετίστικης και ευθυνοφοβικής νοοτροπίας αυτών των «τεχνοκρατών» ότι αμφότερα τα κόμματα εξουσίας έχουν καταλήξει να στελεχώνουν καυτές νευραλγικές θέσεις με τιμημένους… απομάχους του ιδιωτικού τομέα.
Λίγοι, ένας-δύο κυριολεκτικά, έχουν απομείνει στη σημερινή Ελλάδα να παίζουν τον ρόλο του «ευπατρίδη», του αποφασισμένου τεχνοκράτη, με ή χωρίς επιτυχία.
Κι όπως έχουν λειτουργήσει μέχρι τώρα οι περισσότερες πολιτικές εξουσίες, δεν είναι να αδικεί κάποιος εκείνους τους τεχνοκράτες (χωρίς εισαγωγικά) που πολύ απλά αρνούνται να μπλέξουν. Γιατί δεν ξέρουν πώς και πότε θα ξεμπλέξουν, ή τι χουνέρι θα τους κάνουν οι εκάστοτε καθαρόαιμα «πολιτικοί» προϊστάμενοι.
Να λέμε όμως τα πράγματα με το όνομά τους.
Άλλο τεχνοκράτης κι άλλο «τεχνοκράτης» για… κλάματα!
Γ.Παπανικολάου
