 |
| Ήρωας ή «τσαρλατάνος» θα το κρίνει η ιστορία και ο λαός του.. |
- Τα έργα και ημέρες του Προέδρου της Βενεζουέλας
Με το άκουσμα της είδησης του θανάτου του Τσάβες..., χιλιάδες πολίτες ξεχύθηκαν στους δρόμους ξεσπώντας σε κλάματα.
«Πήραμε την πληροφορία για το πιο τραγικό γεγονός που έχουμε ανακοινώσει στο λαό μας. Στις 16:25 (20:55 GMT) σήμερα, 5 Μαρτίου, απεβίωσε ο κομαντάτε Ούγκο Τσάβες», δήλωσε ο Μαντούρο.
Ανεξάρτητα αν κάποιος συμπαθούσε ή όχι τον Ούγκο Τσάβες, ήταν ο άνθρωπος που λατρεύτηκε όσο κανένας τα τελευταία χρόνια στη χώρα του. Ηρωας για τη Βενεζουέλα; Ο τελευταίος (μαζί με τον Κάστρο) πύργος αντίστασης στους Αμερικανούς; Ο νέος Μπολιβάρ; Ή μήπως λαϊκιστής που αρεσκόταν να μιλά με τις ώρες; Δικτάτορας με… δημοκρατικές διαδικασίες που μοίρασε λίγο από τον πετρελαϊκό πλούτο της χώρας, όμως, δεν κατάφερε να αλλάξει τη μοίρα της χώρας του;
Όπως και κάθε μεγάλη προσωπικότητα που απασχόλησε την παγκόσμια κοινότητα, ήταν και ο Τσάβες αμφιλεγόμενος. Αλλωστε, το γεγονός και μόνο ότι ακόμη και τώρα οι σύντροφοί του μιλάνε για δάκτυλο των Αμερικανών την ασθένειά του, δείχνει ότι στη χώρα αυτή πολλά πράγματα λειτουργούσαν με βάση το λαϊκισμό. Εκτός κι αν η ιστορία δείξει ότι πράγματι έγινε στόχος από τους εχθρούς του.
Η Βενεζουέλα είναι η 5η μεγαλύτερη οικονομία της Λ. Αμερικής, όχι και τόσο κολακευτική θέση για μια χώρα με πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Σύμφωνα με όλες τις έρευνες, οι κάτοικοι της χώρας αυτής πράγματι είδαν βελτίωση στη ζωή τους την περίοδο της διακυβέρνησης του Τσάβες, ωστόσο, σε σχέση με τις γειτονικές χώρες η βελτίωση αυτή ήταν μηδαμινή.
Επίσης, εκθέσεις κάνουν λόγο για κατασπατάληση εκατομμυρίων δολαρίων για μυστικές έρευνες που κανείς δε θα μάθει ποτέ τι έγιναν.
Το σοσιαλιστικό πείραμα του Τσάβες είχε και καλά και καλά αποτελέσματα. Οι καθολικές κρατικοποιήσεις και τα κοινωνικά προγράμματα βοήθησαν πολύ τους φτωχούς της Βενεζουέλας. Όμως, η μεσαία και ανώτερη τάξη έπνεε μένεα κατά του Τσάβες γιατί η χώρα ουσιαστικά απομονώθηκε.
Τα χρόνια που ο Τσάβες βρέθηκε στην εξουσία δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια διοχετεύθηκαν σε μυστικά κονδύλια για την ανάπτυξη, με ελάχιστη ή καμία λογοδοσία ενώ υπάρχουν σοβαρές υποψίες ότι πολλά χρήματα έχουν σπαταληθεί – όχι μόνο εξαιτίας της διαφθοράς, αλλά και της απόλυτης ανικανότητας των διαχειριστών τους.
Και είναι μεν αλήθεια ότι από το 1999 που ανέλαβε την εξουσία η εισοδηματική ανισότητα έχει μειωθεί σημαντικά με αποτέλεσμα οι Βενεζουελάνοι πολίτες να έχουν τώρα πιο ίσο μερίδιο από την πίτα, μια άλλη αλήθεια όμως είναι επίσης ότι αυτή η πίτα δεν έχει αυξηθεί καθόλου όλα αυτά τα χρόνια. Η Βενεζουέλα είναι μεν η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στη Λατινική Αμερική, ωστόσο την τελευταία δεκαετία είναι η χώρα με τη χειρότερη επίδοση στο κατά κεφαλήν εισόδημα.
«Αν συγκρίνει κανείς τη ζωή με τον Τσάβες σε σχέση με 20 χρόνια πριν, το αποτέλεσμα μοιάζει προτιμότερο. Αν όμως το συγκρίνεις με τις οικονομίες των γειτονικών χωρών και τις επιδόσεις τους την ίδια περίοδο, ξαφνικά δεν φαίνεται τόσο εντυπωσιακό» δήλωνε πρόσφατα στο BBC ο αναλυτής του Χάρβαρντ Αρτούρο Φράνκο. Και με δεδομένο το γεγονός ότι σήμερα η τιμή του βαρελιού είναι δεκαπλάσια σε σχέση με εκείνη ότι είχε πρωτοεκλεγεί, όσοι λένε ότι θα μπορούσε να τα είχε καταφέρει πολύ καλύτερα μάλλον δεν έχουν άδικο.
Στη χώρα καταγράφηκαν σημαντικές ελλείψεις σε βασικά αγαθά (όπως το γάλα), μεγάλη εγκληματικότητα (το 2006 ο μέσος όρος ήταν 5 θάνατοι τη μέρα στο Καράκας) και απίστευτη κρατική γραφειοκρατία. Το πετρέλαιο αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 90% των συναλλαγματικών εισροών της χώρας. Περίπου το 50% των κρατικών εσόδων προέρχεται από τη βιομηχανία πετρελαίου, κυρίως από την κρατική εταιρεία PDVSA. Αντί όμως να επενδύσει στην PDVSA με στόχο την αύξηση της παραγωγής, ο Τσάβες προτίμησε να απομυζά χρήματα για την κατασκευή σπιτιών, που έμειναν ημιτελή τη δημόσια υγεία και τις μεταφορές.
Πρόσφατα το Reuters είχε δημοσιεύσει μια μυστική έκθεση σχετικά με την Fonden, την εταιρεία που σήμερα αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο των συνολικών επενδύσεων στη Βενεζουέλα. Η έκθεση διαπίστωσε μια σειρά από εγκαταλελειμμένες ή μισοφτιαγμένες εγκαταστάσεις οι οποίες προφανώς λάμβαναν χρήματα από την Fonden. H Fonden έχει απορροφήσει περίπου 100 δις δολάρια από τα έσοδα από το πετρέλαιο της Βενεζουέλας από την ίδρυσή της το 2005. Ωστόσο ο Τσάβες και οι στενοί του συνεργάτες ήταν οι μόνοι αρμόδιοι να διαχειριστούν αυτά τα χρήματα.
Και κάτι σημαντικό. Σύμφωνα με το Bloomberg η κρατική τράπεζα China Development τα τελευταία πέντε χρόνια έχει δανείσει την Βενεζουέλα 42,5 δις δολάρια. Το 2011 ο υπουργός Πετρελαίου είχε αναγκαστεί να παραδεχτεί ότι από τα 640.000 βαρέλια που η Βενεζουέλα εξάγει στην Κίνα καθημερινά, τα 200.000 πηγαίνουν στο χρέος της.
Κι όσο το χάσμα μεταξύ δαπανών και εσόδων μειώνεται, τόσο το εθνικό νόμισμα της Βενεζουέλας, το μπολιβάρ απαξιώνεται. Η υποτίμησή του κατά 32% έναντι του δολαρίου στην οποία προχώρησε η χώρα τον Φεβρουάριο ήταν η πέμπτη από τότε που η κυβέρνηση Τσάβες άρχισε να ελέγχει την ισοτιμία του νομίσματος, το 2003. Η προηγούμενη υποτίμηση είχε γίνει το 2010.
Το αν ήταν ήρωας ή «τσαρλατάνος» θα το κρίνει η ιστορία και ο λαός του.
