Η επιτυχία ή όχι του κυπριακού σχεδίου για τη διάσωση των τραπεζών του νησιού, θα εξαρτηθεί απο το αν το σχέδιο αυτό επιβαρύνει ή όχι το δημόσιο χρέος της Κύπρου.
Αν αποφασίσουν να φορολογήσουν μόνο τις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ -αν και προς το παρόν τουλάχιστον, αυτό δεν δείχνει να το θέλει κανένας κύπριος πολιτικός- με ένα ποσοστό περίπου 10%, τότε θα τους λείπουν περί τα 2,5 δις ευρώ για να καλύψουν την τρύπα. Αν μέσω του Ταμείου που λένε οτι θα δημιουργήσουν και στο οποίο θα εκχωρήσουν περιουσιακά στοιχεία και θα πουλήσουν ομόλογα, θεωρήσει η Ευρώπη οτι δεν επιβαρύνεται το χρέος θα το δεχθεί. Όμως η έκδοση ομολόγων είναι χρέος, συνεπώς δύσκολα μπορεί η Ευρώή να αποδεχθεί οτι δεν είναι χρέος εξαιτίας της κάλυψης του απο περιουσιακά στοιχεία.
Η εναλλακτική λύση θα ήταν να δεχθεί η Ευρώπη να πάρει η Κύπρος ένα δάνειο 2 με 2,5 δις ευρώ, έστω μέσω αυτών των ομολόγων. Σε αυτή την περίπτωση το δημόσιο χρέος της Κύπρου θα έφθανε το 120% του ΑΕΠ, συνεπώς θα θεωρείτο ακόμη βιώσιμο (αφού σε αυτό το επίπεδο θεωρείται βιώσιμο και το ελληνικό χρέος).
Μπορεί η Ευρώπη να χαλαρώσει τις απαιτήσεις της και να το δεχθεί αυτό; Λογικά ναι, αφού το δέχθηκε και για την Ελλάδα.
Αν δεν το δεχθεί, θα πρέπει οι κύπριοι να αποφασίσουν τη φορολόγηση των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ με πολύ ψηλότερο συντελεστή, έτσι ώστε να καλυφθούν τα 5,8 δις που απαιτούνται. Αυτό ενοχλεί κυρίως τους Ρώσους που έχουν καταθέσει εκεί περί τα 30-40 δις ευρώ και όλες οι καταθέσεις είναι πάνω ή και πολύ πάνω απο 100.000 ευρώ.
Η ρωσική κυβέρνηση επισήμως διεμήνυσε στην Ευρώπη την ενόχληση της, απειλεί δε οτι θα επανεξετάσει το ευρώ ώς νόμισμα στο οποίο διατηρεί συναλλαγματικά αποθέματα. Είναι αυτή η απειλή βάσιμη; Όχι. Διότι δεν μπορεί η Ρωσία να ρισκάρει να μην έχει συναλλαγματικά διαθέσιμα σε ευρώ και να εξαρτάται αποκλειστικά απο τις διαθέσεις των αμερικανών για το δολάριο, ούτε μπορούν άλλα νομίσματα, όπως το καναδέζικο ή το αυστραλιανό δολάριο να καλύψουν τις απαιτήσεις της Ρωσίας σε συνάλλαγμα. Συνεπώς πιο πολύ «διπλωματική» είναι η απειλή των Ρώσων προς τους Ευρωπαίους.
Το ζήτημα είναι οτι η Ρωσία επιθυμεί να ανακτευτεί ευθέως στα ευρωπαικά ζητήματα (τέτοιο είναι το ζήτημα της Κύπρου) και το ερώτημα είναι αν η Ευρώπη θα την αφήσει να το κάνει.
Προσωπική μου εκτίμηση είναι οτι δεν θα την αφήσει. Ενδεχομένως αυτό που μπορεί να γίνει είναι να συμμετάσχει και η Ρωσία στην εκμετάλλευση φυσικού αερίου απο τα κυπριακά κοιτάσματα. Και αυτό όμως θα γίνει – αν γίνει – λελογισμένα και όχι με «τσαμπουκά».
Η Κύπρος πάντως δεν έχει άλλες επιλογές. Θα ανγκασθεί να βάλει τον φόρο στις καταθέσεις, έστω και με χαμηλά ποσοστά και μόνο σε αυτές που είναι πάνω απο 100.000 ευρώ και θα αναγκασθεί να ασκήσει έλεγχο απο εδώ και πέρα στο τραπεζικό της σύστημα, στο ποιός έρχεται και καταθέτει λεφτά και απο που προέρχονται αυτά. Το κυπριακό τραπεζικό πλυντήριο τελειώνει και αυτό είναι αναμφίβολα ένα πολύ μεγάλο, ισοπεδωτικό ίσως πλήγμα στην κυπριακή οικονομία.
Το ηθικό ζήτημα που ανακύπτει πάντως απο αυτή την υπόθεση είναι οτι εφόσον η Ευρώπη δείχνει τόσο αποφασισμένη να τιμωρήσει το ξέπλυμα χρήματος που γινόταν στην Κύπρο θα πρέπει να κάνει το ίδιο και για το Λουξεμβούργο και για τη Μάλτα. Αυτές οι χώρες έχουν πολύ περισσότερο διογκωμένο τραπεζικό σύστημα σε σχέση με το ΑΕΠ τους απο την Κύπρο και στηρίζονται στις «χαλαρές» προυποθέσεις ανοίγματος λογαριασμών. Η σχέση καταθέσεων με ΑΕΠ, στην Κύπρο ήταν 3,89 φορές περισσότερες καταθέσεις απο ΑΕΠ, στη Μάλτα 6,05 φορές και στο Λουξεμβούργο 14, 99 φορές. Σε επίπεδο συνόλου Ευρώπης μάλιστα, η σχέση καταθέσεων με ΑΕΠ είναι 3,23 φορές. Βεβαίως υπάρχει ένα ζήτημα προέλευσης των καταθέσεων, αν δηλαδή πρόκειται για μαύρο χρήμα ή για νόμιμες καταθέσεις. Όμως στις ΗΠΑ που είναι σίγουρα νόμιμες καταθέσεις (λόγω εξωφρενικά αυστηρών ελέγχων) η σχέση καταθέσεων με ΑΕΠ είναι 0,9 φορές, δηλαδή οι καταθέσεις είναι λιγότερες απο το ΑΕΠ της χώρας.
Εφόσον η Ευρώπη θέλει να παρουσιάζεται ώς μια ηθική δύναμη, θα πρέπει άμεσα να αντιμετωπίσει και αυτές τις περιπτώσεις και να μην περιμένει να «σκάσουν» όπως η Κύπρος για να δεί τι θα κάνει.
Γ.Νικολοπουλος
