Σε αυτό το σημείο, η υπερασπιστική γραμμή της λιτότητας έχει καταρρεύσει.
Η υπόθεση ότι οι περικοπές δαπανών θα συνέτειναν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς θα βελτίωναν τον βαθμό εμπιστοσύνης στις προοπτικές της οικονομίας, αποδεικνύεται ότι δεν ισχύει.
Άρθρο του κ.Paul Krugman,
στους New York Times.
Η υπόθεση ότι υπάρχει μία κόκκινη γραμμή σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος, την οποία δεν πρέπει να περάσουν οι εθνικές κυβερνήσεις, υποβαθμίζεται σε... Type Your Post Summary Here αμφιβόλου ποιότητος και μάλλον λανθασμένα μαθηματικά. Οι προβλέψεις περί ξεσπάσματος δημοσιονομικής κρίσης συνεχίζουν να μην επαληθεύονται. Οι προβλέψεις περί καταστροφής ως αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας, αντιθέτως, επαληθεύονται.
Τώρα, λοιπόν, ίσως είναι η κατάλληλη εποχή για να αναφέρουμε ότι αυτή η πεποίθηση, η οποία φαίνεται ρεαλιστική και ορθή, κινείται στην πραγματικότητα στη σφαίρα της φαντασίας.
Ουδέποτε αποτέλεσε πρόβλημα το να δοθεί τέλος σε ένα πρόγραμμα τόνωσης μιας οικονομίας. Στην πραγματικότητα, ιστορικά αποδεικνύεται ότι σχεδόν πάντα τα προγράμματα αυτά τελειώνουν πριν από την ώρα τους.
Και, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, έχουμε καλό ιστορικό όσον αφορά στην υπεύθυνη δημοσιονομική συμπεριφορά, με μία εξαίρεση. Η δημοσιονομική ανευθυνότητα υπερτερεί όταν –και μόνον όταν– βρίσκονται στην εξουσία οι σκληροπυρηνικοί συντηρητικοί.
Ας δούμε την κοινή πεποίθηση πως τα προγράμματα τόνωσης της οικονομίας γίνονται μόνιμα.
Στην πραγματικότητα, αυτά τα προγράμματα είναι σπάνια στις ΗΠΑ, με σημαντικότερα το New Deal του προέδρου Ρούζβελτ και το κατά πολύ μικρότερο Πρόγραμμα Ανάκαμψης του προέδρου Ομπάμα. Κανένα από τα δύο αυτά προγράμματα δεν διατηρήθηκε επ’ άπειρον.
Αντιθέτως, άρχισαν να περικόπτονται πολύ πριν από την ώρα τους. Ο Ρούζβελτ αποφάσισε απότομα περικοπές στο δικό του το 1937, ωθώντας την αμερικανική οικονομία σε έναν νέο κύκλο ύφεσης. Το Πρόγραμμα Ανάκαμψης κορυφώθηκε το 2010 και έκτοτε υποβαθμίζεται ολοένα και περισσότερο, γεγονός στο οποίο οφείλονται οι αργοί ρυθμοί ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας.
Τι γίνεται με τα προγράμματα που είναι ειδικά σχεδιασμένα για να στηρίξουν όσους πλήττονται από την εξασθένηση της οικονομίας; Δεν καταλήγουν να γίνουν μόνιμα; Και πάλι, όχι. Τα επιδόματα ανεργίας πότε αυξάνονται και πότε μειώνονται –αναλόγως του οικονομικού κύκλου– και ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέρχονται σχεδόν στο μισό των επιπέδων του πρόσφατου ρεκόρ τους. Η χρήση κουπονιών τροφίμων αυξάνεται, κυρίως λόγω της κακής κατάστασης της αγοράς εργασίας, αλλά η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι θα μειωθεί δραστικά μόλις αρχίσει η οικονομία να ανακάμπτει.
Αντίστοιχα παραδείγματα από το εξωτερικό καταδεικνύουν ανάλογες τάσεις.
Συχνά ακούμε ότι η Ιαπωνία παραμένει μόνιμα παγιδευμένη σε ατελείωτα προγράμματα δημοσιονομικής στήριξης της οικονομίας της. Στην πραγματικότητα, το Τόκιο κάνει επαναλαμβανόμενες προσπάθειες, σταματώντας και ξεκινώντας εκ νέου.
Το πρόβλημα είναι ότι τα προγράμματα αυτά σταματούν στις πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης της ιαπωνικής οικονομίας, με αποτέλεσμα να κυλάει εκ νέου στην ύφεση.
Υπάρχει επίσης η θεωρία του Κέινς, σύμφωνα με την οποία μπορούμε να αφήνουμε τα ελλείμματα να αυξάνονται σε δύσκολους για την οικονομία καιρούς, αλλά θα πρέπει να τα μειώνουμε όταν η οικονομία ευημερεί. Και αυτό είναι λάθος.
Αυτό που έχει σημασία είναι το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Και είναι αξιοσημείωτο ότι από τους 10 προέδρους πριν από τον Μπαράκ Ομπάμα, όλοι άφησαν πίσω τους χαμηλότερα ποσοστά με τρεις εξαιρέσεις:
τον Ρόναλντ Ρέιγκαν και τον πατέρα και υιό Μπους.
Δηλαδή τους συντηρητικούς προέδρους, οι οποίοι πίστευαν ότι πρέπει να μειώνουν τους φόρους, κόβοντας το κεφάλι του μεγάλου κράτους…
Η υπόθεση ότι οι περικοπές δαπανών θα συνέτειναν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς θα βελτίωναν τον βαθμό εμπιστοσύνης στις προοπτικές της οικονομίας, αποδεικνύεται ότι δεν ισχύει.
Άρθρο του κ.Paul Krugman,
στους New York Times.
Η υπόθεση ότι υπάρχει μία κόκκινη γραμμή σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος, την οποία δεν πρέπει να περάσουν οι εθνικές κυβερνήσεις, υποβαθμίζεται σε... Type Your Post Summary Here αμφιβόλου ποιότητος και μάλλον λανθασμένα μαθηματικά. Οι προβλέψεις περί ξεσπάσματος δημοσιονομικής κρίσης συνεχίζουν να μην επαληθεύονται. Οι προβλέψεις περί καταστροφής ως αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας, αντιθέτως, επαληθεύονται.
Τώρα, λοιπόν, ίσως είναι η κατάλληλη εποχή για να αναφέρουμε ότι αυτή η πεποίθηση, η οποία φαίνεται ρεαλιστική και ορθή, κινείται στην πραγματικότητα στη σφαίρα της φαντασίας.
Ουδέποτε αποτέλεσε πρόβλημα το να δοθεί τέλος σε ένα πρόγραμμα τόνωσης μιας οικονομίας. Στην πραγματικότητα, ιστορικά αποδεικνύεται ότι σχεδόν πάντα τα προγράμματα αυτά τελειώνουν πριν από την ώρα τους.
Και, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, έχουμε καλό ιστορικό όσον αφορά στην υπεύθυνη δημοσιονομική συμπεριφορά, με μία εξαίρεση. Η δημοσιονομική ανευθυνότητα υπερτερεί όταν –και μόνον όταν– βρίσκονται στην εξουσία οι σκληροπυρηνικοί συντηρητικοί.
Ας δούμε την κοινή πεποίθηση πως τα προγράμματα τόνωσης της οικονομίας γίνονται μόνιμα.
Στην πραγματικότητα, αυτά τα προγράμματα είναι σπάνια στις ΗΠΑ, με σημαντικότερα το New Deal του προέδρου Ρούζβελτ και το κατά πολύ μικρότερο Πρόγραμμα Ανάκαμψης του προέδρου Ομπάμα. Κανένα από τα δύο αυτά προγράμματα δεν διατηρήθηκε επ’ άπειρον.
Αντιθέτως, άρχισαν να περικόπτονται πολύ πριν από την ώρα τους. Ο Ρούζβελτ αποφάσισε απότομα περικοπές στο δικό του το 1937, ωθώντας την αμερικανική οικονομία σε έναν νέο κύκλο ύφεσης. Το Πρόγραμμα Ανάκαμψης κορυφώθηκε το 2010 και έκτοτε υποβαθμίζεται ολοένα και περισσότερο, γεγονός στο οποίο οφείλονται οι αργοί ρυθμοί ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας.
Τι γίνεται με τα προγράμματα που είναι ειδικά σχεδιασμένα για να στηρίξουν όσους πλήττονται από την εξασθένηση της οικονομίας; Δεν καταλήγουν να γίνουν μόνιμα; Και πάλι, όχι. Τα επιδόματα ανεργίας πότε αυξάνονται και πότε μειώνονται –αναλόγως του οικονομικού κύκλου– και ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέρχονται σχεδόν στο μισό των επιπέδων του πρόσφατου ρεκόρ τους. Η χρήση κουπονιών τροφίμων αυξάνεται, κυρίως λόγω της κακής κατάστασης της αγοράς εργασίας, αλλά η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι θα μειωθεί δραστικά μόλις αρχίσει η οικονομία να ανακάμπτει.
Αντίστοιχα παραδείγματα από το εξωτερικό καταδεικνύουν ανάλογες τάσεις.
Συχνά ακούμε ότι η Ιαπωνία παραμένει μόνιμα παγιδευμένη σε ατελείωτα προγράμματα δημοσιονομικής στήριξης της οικονομίας της. Στην πραγματικότητα, το Τόκιο κάνει επαναλαμβανόμενες προσπάθειες, σταματώντας και ξεκινώντας εκ νέου.
Το πρόβλημα είναι ότι τα προγράμματα αυτά σταματούν στις πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης της ιαπωνικής οικονομίας, με αποτέλεσμα να κυλάει εκ νέου στην ύφεση.
Υπάρχει επίσης η θεωρία του Κέινς, σύμφωνα με την οποία μπορούμε να αφήνουμε τα ελλείμματα να αυξάνονται σε δύσκολους για την οικονομία καιρούς, αλλά θα πρέπει να τα μειώνουμε όταν η οικονομία ευημερεί. Και αυτό είναι λάθος.
Αυτό που έχει σημασία είναι το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Και είναι αξιοσημείωτο ότι από τους 10 προέδρους πριν από τον Μπαράκ Ομπάμα, όλοι άφησαν πίσω τους χαμηλότερα ποσοστά με τρεις εξαιρέσεις:
τον Ρόναλντ Ρέιγκαν και τον πατέρα και υιό Μπους.
Δηλαδή τους συντηρητικούς προέδρους, οι οποίοι πίστευαν ότι πρέπει να μειώνουν τους φόρους, κόβοντας το κεφάλι του μεγάλου κράτους…
