Την Κυριακή ο Έλληνας πρωθυπουργός επισκέφτηκε το Αζερμπαϊτζάν προκειμένου να επαναλάβει την αμέριστη στήριξη του στον Διαδρατικό αγωγό.
Άρθρο του κ.Κωνσταντίνου Φίλη,
Δ/ντή Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Λίγες μόλις εβδομάδες πριν η Κοινοπραξία που διαχειρίζεται το πεδίο Shah Deniz ΙΙ και η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν λάβουν την τελική απόφαση μεταξύ TAP και Nabucco West, η Ελλάδα επαναβεβαίωσε με τον... πιο επίσημο τρόπο τη σημασία που αποδίδει στο project που θα μας δώσει την ευκαιρία να αναβαθμίσουμε το γεωπολιτικό μας status στην ευρύτερη περιοχή.
Εν κατακλείδι, τα άμεσα οφέλη για τα ευρύτερα εθνικά συμφέροντα είναι τα εξής:
α) Εντασσόμαστε στον ενεργειακό χάρτη ως κρίκος διαμετακόμισης, μετά από προσπάθειες ετών. Σε αυτό το σημείο κρίνεται απαραίτητη η διευκρίνιση πως μπορούμε να μιλάμε για γέφυρα/κέντρο μεταφοράς αερίου από την περιοχή της Κασπίας και όχι για κόμβο, διότι το να καταστεί η χώρα μας ενεργειακός κόμβος προϋποθέτει την ύπαρξη πληθώρας αγωγών που να διασχίζουν το έδαφός της και διασύνδεσης τους με άλλα δίκτυα.
β) Αποκτούμε ρόλο και λόγο εντός της ΕΕ, δεδομένου ότι πρόκειται για το πρώτο σχέδιο που ανοίγει επί της ουσίας τον περιώνυμο Νότιο Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Διάδρομο (ΝΕΕΔ), που εξελίσσεται σε ζωτικής σημασίας για την Ένωση.
γ) Επανακάμπτουμε στον πυρήνα των ευρωπαϊκών αποφάσεων, σε μία περίοδο που η Αθήνα μοιάζει να βρίσκεται στο περιθώριο. Τοιουτοτρόπως, αποδεικνύουμε ότι εξακολουθούμε να σκεπτόμαστε ευρωπαϊκά (μιας και η σημασία του TAP προκύπτει από την κρισιμότητα που έχει η διάνοιξη του ΝΕΕΔ).
Πιθανή ευόδωση του TAP αλλάζει την εικόνα της χώρας στην πιο κρίσιμη καμπή: Βελτιώνει το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλούμαστε να προσελκύσουμε επενδύσεις, ενώ η έμπρακτη εμπιστοσύνη που δείχνουν στη χώρα μας τρεις μεγάλες εταιρείες από τη Γερμανία, την Νορβηγία και την Ελβετία, ελπίζουμε να δείξει το δρόμο και σε άλλες, αντίστοιχου βεληνεκούς. Ο φαύλος κύκλος λιτότητας και ύφεσης θα σπάσει μόνο με την ανάπτυξη μέσω των επενδύσεων.
Επίσης, με τη διασύνδεση του TAP με τον IGB (την οποία θεωρώ προαπαιτούμενο), που συνδέει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, αλλά και δεδομένης της πρόθεσης του Αζερμπαϊτζάν να διεισδύσει ενεργειακά στην ΝΑ Ευρώπη, επέρχεται ένα καλύτερο κλίμα σε μία πολύπαθη περιοχή και δημιουργούνται προοπτικές για ευρύτερες συνέργειες και συμπράξεις, που θα πρέπει να επιζητούμε.
Σε περιφερειακό επίπεδο, η κατασκευή του αγωγού TAP θα σημάνει για την ΕΕ την υλοποίηση, μετά από αρκετές δεκαετίες, της κατασκευής ενός ανεξαρτήτου από τα ρωσικά συμφέροντα και έλεγχο νότιου ενεργειακού διαδρόμου, προς το φυσικό αέριο της Κασπίας. Ένα γεγονός που προσιδιάζει με την πάγια ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική διαφοροποίησης των προμηθευτών αλλά και των διαμετακομιστών φυσικού αερίου προς το έδαφος της καθώς ενισχύει την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια, η οποία αντιμετωπίζεται ως βασική προτεραιότητα της Ένωσης.
Διατρέχοντας τα χαρακτηριστικά του TAP σε αντιδιαστολή με αυτά του Nabucco-West, υπογραμμίζεται πως:
α) ο Διαδριατικός αγωγός προσφέρει μια συντομότερη διαδρομή μέσα από λιγότερες χώρες για την διαμετακόμιση του αζέρικου φυσικού αερίου.
β) Η αρχική χωρητικότητα του είναι 10 bcm/έτος, κάτι που συνάδει απολύτως με τη δυνατότητα παραγωγής του κοιτάσματος Shah Deniz II κατά τα έτη 2018-2019, οπότε και θα ξεκινήσει η εξαγωγική δραστηριότητα προς το ευρωπαϊκό έδαφος.
γ) Η κατασκευή του αγωγού θα γίνει από μία Κοινοπραξία τριών εταιρειών, σαφώς μικρότερη και πιο ευέλικτη συγκριτικά με αυτή του Nabucco-West,
δ) ενώ κατασκευαστικά βρίσκεται σε ωριμότερο στάδιο.
ε) Τέλος, το κόστος αλλά και ο χρόνος κατασκευής αναμένεται να είναι σημαντικά μικρότερα εν συγκρίσει με τον Nabucco-West.
Αν, λοιπόν, δεχθούμε πως κύριο μέλημα της ΕΕ αυτή τη στιγμή είναι να εδραιώσει σε ένα πρώτο στάδιο έναν σταθερό, προβλέψιμο και αξιόπιστο νότιο ενεργειακό διάδρομο, τότε η επιλογή κατασκευής του TAP, τόσο λόγω ευελιξίας όσο και τεχνικής ωριμότητας, καθίσταται περίπου μονόδρομος.
Άρθρο του κ.Κωνσταντίνου Φίλη,
Δ/ντή Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Λίγες μόλις εβδομάδες πριν η Κοινοπραξία που διαχειρίζεται το πεδίο Shah Deniz ΙΙ και η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν λάβουν την τελική απόφαση μεταξύ TAP και Nabucco West, η Ελλάδα επαναβεβαίωσε με τον... πιο επίσημο τρόπο τη σημασία που αποδίδει στο project που θα μας δώσει την ευκαιρία να αναβαθμίσουμε το γεωπολιτικό μας status στην ευρύτερη περιοχή.
Εν κατακλείδι, τα άμεσα οφέλη για τα ευρύτερα εθνικά συμφέροντα είναι τα εξής:
α) Εντασσόμαστε στον ενεργειακό χάρτη ως κρίκος διαμετακόμισης, μετά από προσπάθειες ετών. Σε αυτό το σημείο κρίνεται απαραίτητη η διευκρίνιση πως μπορούμε να μιλάμε για γέφυρα/κέντρο μεταφοράς αερίου από την περιοχή της Κασπίας και όχι για κόμβο, διότι το να καταστεί η χώρα μας ενεργειακός κόμβος προϋποθέτει την ύπαρξη πληθώρας αγωγών που να διασχίζουν το έδαφός της και διασύνδεσης τους με άλλα δίκτυα.
β) Αποκτούμε ρόλο και λόγο εντός της ΕΕ, δεδομένου ότι πρόκειται για το πρώτο σχέδιο που ανοίγει επί της ουσίας τον περιώνυμο Νότιο Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Διάδρομο (ΝΕΕΔ), που εξελίσσεται σε ζωτικής σημασίας για την Ένωση.
γ) Επανακάμπτουμε στον πυρήνα των ευρωπαϊκών αποφάσεων, σε μία περίοδο που η Αθήνα μοιάζει να βρίσκεται στο περιθώριο. Τοιουτοτρόπως, αποδεικνύουμε ότι εξακολουθούμε να σκεπτόμαστε ευρωπαϊκά (μιας και η σημασία του TAP προκύπτει από την κρισιμότητα που έχει η διάνοιξη του ΝΕΕΔ).
Πιθανή ευόδωση του TAP αλλάζει την εικόνα της χώρας στην πιο κρίσιμη καμπή: Βελτιώνει το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλούμαστε να προσελκύσουμε επενδύσεις, ενώ η έμπρακτη εμπιστοσύνη που δείχνουν στη χώρα μας τρεις μεγάλες εταιρείες από τη Γερμανία, την Νορβηγία και την Ελβετία, ελπίζουμε να δείξει το δρόμο και σε άλλες, αντίστοιχου βεληνεκούς. Ο φαύλος κύκλος λιτότητας και ύφεσης θα σπάσει μόνο με την ανάπτυξη μέσω των επενδύσεων.
Επίσης, με τη διασύνδεση του TAP με τον IGB (την οποία θεωρώ προαπαιτούμενο), που συνδέει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, αλλά και δεδομένης της πρόθεσης του Αζερμπαϊτζάν να διεισδύσει ενεργειακά στην ΝΑ Ευρώπη, επέρχεται ένα καλύτερο κλίμα σε μία πολύπαθη περιοχή και δημιουργούνται προοπτικές για ευρύτερες συνέργειες και συμπράξεις, που θα πρέπει να επιζητούμε.
Σε περιφερειακό επίπεδο, η κατασκευή του αγωγού TAP θα σημάνει για την ΕΕ την υλοποίηση, μετά από αρκετές δεκαετίες, της κατασκευής ενός ανεξαρτήτου από τα ρωσικά συμφέροντα και έλεγχο νότιου ενεργειακού διαδρόμου, προς το φυσικό αέριο της Κασπίας. Ένα γεγονός που προσιδιάζει με την πάγια ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική διαφοροποίησης των προμηθευτών αλλά και των διαμετακομιστών φυσικού αερίου προς το έδαφος της καθώς ενισχύει την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια, η οποία αντιμετωπίζεται ως βασική προτεραιότητα της Ένωσης.
Διατρέχοντας τα χαρακτηριστικά του TAP σε αντιδιαστολή με αυτά του Nabucco-West, υπογραμμίζεται πως:
α) ο Διαδριατικός αγωγός προσφέρει μια συντομότερη διαδρομή μέσα από λιγότερες χώρες για την διαμετακόμιση του αζέρικου φυσικού αερίου.
β) Η αρχική χωρητικότητα του είναι 10 bcm/έτος, κάτι που συνάδει απολύτως με τη δυνατότητα παραγωγής του κοιτάσματος Shah Deniz II κατά τα έτη 2018-2019, οπότε και θα ξεκινήσει η εξαγωγική δραστηριότητα προς το ευρωπαϊκό έδαφος.
γ) Η κατασκευή του αγωγού θα γίνει από μία Κοινοπραξία τριών εταιρειών, σαφώς μικρότερη και πιο ευέλικτη συγκριτικά με αυτή του Nabucco-West,
δ) ενώ κατασκευαστικά βρίσκεται σε ωριμότερο στάδιο.
ε) Τέλος, το κόστος αλλά και ο χρόνος κατασκευής αναμένεται να είναι σημαντικά μικρότερα εν συγκρίσει με τον Nabucco-West.
Αν, λοιπόν, δεχθούμε πως κύριο μέλημα της ΕΕ αυτή τη στιγμή είναι να εδραιώσει σε ένα πρώτο στάδιο έναν σταθερό, προβλέψιμο και αξιόπιστο νότιο ενεργειακό διάδρομο, τότε η επιλογή κατασκευής του TAP, τόσο λόγω ευελιξίας όσο και τεχνικής ωριμότητας, καθίσταται περίπου μονόδρομος.
