- Συνέδριο για τη γενοκτονία των Αρμενίων ...στην Κωνσταντινούπολη.
Σε 200.000 εκτιμάται ότι ανέρχονται οι Αρμένιοι που επιβίωσαν από τη γενοκτονία, προσηλυτιζόμενοι στην ισλαμική θρησκεία, και υπολογίζεται ότι αρκετά εκατομμύρια άνθρωποι στην Τουρκία σήμερα είναι... απόγονοι εξισλαμισθέντων Αρμενίων, ανακοίνωσε η ακαδημαϊκός Αϊσέ Γκιουλ Αλτινάι κατά τη διάρκεια Συνεδρίου που οργανώθηκε στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη.
Οι εξισλαμισθέντες άλλαξαν τα ονόματά τους και διέκοψαν τις επαφές τους με την αρμενική κοινότητα για πολλά χρόνια. «Κανένας δεν κατονόμαζε τα πρόσωπα αυτά με τα πραγματικά τους ονόματα, έπρεπε να καταστρέψουν την ταυτότητά τους και να αποκτήσουν νέα», ανέφερε χαρακτηριστικά η Ρακέλ Ντινκ, χήρα του δολοφονημένου Τουρκοαρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ, ανοίγοντας τις εργασίες του συνεδρίου, που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Hrant Dink σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου.
«Για 90 χρόνια οι άνθρωποι αυτοί ήταν "αόρατοι" έξω από τις οικογένειές τους και πολλές φορές ακόμα και μέσα σ' αυτές. Διέγραψαν πλήρως τα αρμενικά ονόματά τους και τις σχέσεις τους με την αρμενική κοινότητα. Ακόμα κι αν κρατούσαν τα ονόματα τους και τις σχέσεις τους, ήταν αδύνατον να το παραδεχτούν δημόσια», εξήγησε η Αλτινάι.
Ο ιστορικός Τανέρ Ακτσάμ περιέγραψε τον εξισλαμισμό ως μια διαδικασία αφομοίωσης, συμπληρωματική της γενοκτονίας. «Η αφομοίωση ήταν μια πραγματικά συστηματική πολιτική και ο βίαιος εξισλαμισμός ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της», είπε ο Ακτσάμ.
Οι Αρντά και Ντόρις Μελκονιάν, καθηγητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, ανέφεραν ότι μεγάλος αριθμός Αρμενίων γυναικών διεσώθη από τη γενοκτονία μέσω γάμων με μουσουλμάνους. Αντίθετα, πολύ λίγοι άνδρες είχαν την ευκαιρία να διασωθούν μέσω γάμων με μουσουλμάνες γυναίκες και τον προσηλυτισμό τους στο Ισλάμ.
Για να συμβιβαστούμε με το παρελθόν, δεν αρκεί τα θύματα να μιλήσουν και να πουν δημόσια «υπήρξαμε θύματα», δήλωσε η καθηγήτρια Νεβίν Γιλντίζ Ταχιντζίογλου. «Θα συμβιβαστούμε με το παρελθόν, μόνο όταν οι υπεύθυνοι αποδεχθούν τις ευθύνες τους και εμφανιστούν στην κοινότητα λέγοντας «εγώ είμαι ο υπεύθυνος».
Το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων συγκλονίζει ακόμα την Τουρκική κοινωνία, σχεδόν 100 χρόνια μετά τα γεγονότα του 1915.
Το 2005, μια απόπειρα να οργανωθεί ένας δημόσιος διάλογος για το Αρμενικό ζήτημα, με τον τίτλο «Αρμενική Διάσκεψη» προκάλεσε σφοδρές επικρίσεις από το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού φάσματος. Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Τζεμίλ Τσιτσέκ κατηγόρησε τους οργανωτές -το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου- ότι «μαχαίρωσε πισώπλατα την Τουρκία», ενώ ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) Σικρί Ελεκντάγ σε ομιλία του στην τουρκική εθνοσυνέλευση χαρακτήρισε τους διοργανωτές «προδότες». Το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου αναγκάστηκε να υποκύψει στις πιέσεις και το συνέδριο μετακινήθηκε στους χώρους του ιδιωτικού πανεπιστημίου Bilgi. Βίαιες διαδηλώσεις εναντίον των οργανωτών σημειώνονταν καθημερινά με αποτέλεσμα οι εργασίες του συνεδρίου να ολοκληρωθούν με μεγάλες δυσκολίες.
Από τότε η ατμόσφαιρα την Τουρκία έχει αλλάξει. Εκδηλώσεις μνήμης γίνονται πλέον δημόσια κάθε 24η Απριλίου. Εκατοντάδες βιβλία τυπώνονται γύρω από την τη γενοκτονία, θέμα που απασχολεί πλέον τις εφημερίδες και τα τηλεοπτικά προγράμματα. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση διατηρεί ακόμη την επίσημη πάγια θέση της Τουρκίας για τα γεγονότα του 1915, το θέμα έχει πάψει πλέον να είναι ταμπού.
Στο συνέδριο συμμετείχαν Τούρκοι, Αρμένιοι, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ακαδημαϊκοί, διανοούμενοι και απόγονοι των θυμάτων της γενοκτονίας από την Τουρκία, την Αρμενία και άλλες χώρες.
Οι εξισλαμισθέντες άλλαξαν τα ονόματά τους και διέκοψαν τις επαφές τους με την αρμενική κοινότητα για πολλά χρόνια. «Κανένας δεν κατονόμαζε τα πρόσωπα αυτά με τα πραγματικά τους ονόματα, έπρεπε να καταστρέψουν την ταυτότητά τους και να αποκτήσουν νέα», ανέφερε χαρακτηριστικά η Ρακέλ Ντινκ, χήρα του δολοφονημένου Τουρκοαρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ, ανοίγοντας τις εργασίες του συνεδρίου, που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Hrant Dink σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου.
«Για 90 χρόνια οι άνθρωποι αυτοί ήταν "αόρατοι" έξω από τις οικογένειές τους και πολλές φορές ακόμα και μέσα σ' αυτές. Διέγραψαν πλήρως τα αρμενικά ονόματά τους και τις σχέσεις τους με την αρμενική κοινότητα. Ακόμα κι αν κρατούσαν τα ονόματα τους και τις σχέσεις τους, ήταν αδύνατον να το παραδεχτούν δημόσια», εξήγησε η Αλτινάι.
Ο ιστορικός Τανέρ Ακτσάμ περιέγραψε τον εξισλαμισμό ως μια διαδικασία αφομοίωσης, συμπληρωματική της γενοκτονίας. «Η αφομοίωση ήταν μια πραγματικά συστηματική πολιτική και ο βίαιος εξισλαμισμός ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της», είπε ο Ακτσάμ.
Οι Αρντά και Ντόρις Μελκονιάν, καθηγητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, ανέφεραν ότι μεγάλος αριθμός Αρμενίων γυναικών διεσώθη από τη γενοκτονία μέσω γάμων με μουσουλμάνους. Αντίθετα, πολύ λίγοι άνδρες είχαν την ευκαιρία να διασωθούν μέσω γάμων με μουσουλμάνες γυναίκες και τον προσηλυτισμό τους στο Ισλάμ.
Για να συμβιβαστούμε με το παρελθόν, δεν αρκεί τα θύματα να μιλήσουν και να πουν δημόσια «υπήρξαμε θύματα», δήλωσε η καθηγήτρια Νεβίν Γιλντίζ Ταχιντζίογλου. «Θα συμβιβαστούμε με το παρελθόν, μόνο όταν οι υπεύθυνοι αποδεχθούν τις ευθύνες τους και εμφανιστούν στην κοινότητα λέγοντας «εγώ είμαι ο υπεύθυνος».
Το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων συγκλονίζει ακόμα την Τουρκική κοινωνία, σχεδόν 100 χρόνια μετά τα γεγονότα του 1915.
Το 2005, μια απόπειρα να οργανωθεί ένας δημόσιος διάλογος για το Αρμενικό ζήτημα, με τον τίτλο «Αρμενική Διάσκεψη» προκάλεσε σφοδρές επικρίσεις από το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού φάσματος. Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Τζεμίλ Τσιτσέκ κατηγόρησε τους οργανωτές -το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου- ότι «μαχαίρωσε πισώπλατα την Τουρκία», ενώ ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) Σικρί Ελεκντάγ σε ομιλία του στην τουρκική εθνοσυνέλευση χαρακτήρισε τους διοργανωτές «προδότες». Το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου αναγκάστηκε να υποκύψει στις πιέσεις και το συνέδριο μετακινήθηκε στους χώρους του ιδιωτικού πανεπιστημίου Bilgi. Βίαιες διαδηλώσεις εναντίον των οργανωτών σημειώνονταν καθημερινά με αποτέλεσμα οι εργασίες του συνεδρίου να ολοκληρωθούν με μεγάλες δυσκολίες.
Από τότε η ατμόσφαιρα την Τουρκία έχει αλλάξει. Εκδηλώσεις μνήμης γίνονται πλέον δημόσια κάθε 24η Απριλίου. Εκατοντάδες βιβλία τυπώνονται γύρω από την τη γενοκτονία, θέμα που απασχολεί πλέον τις εφημερίδες και τα τηλεοπτικά προγράμματα. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση διατηρεί ακόμη την επίσημη πάγια θέση της Τουρκίας για τα γεγονότα του 1915, το θέμα έχει πάψει πλέον να είναι ταμπού.
Στο συνέδριο συμμετείχαν Τούρκοι, Αρμένιοι, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ακαδημαϊκοί, διανοούμενοι και απόγονοι των θυμάτων της γενοκτονίας από την Τουρκία, την Αρμενία και άλλες χώρες.
