Σε οικονομική ασφυξία έχει οδηγήσει τα νοικοκυριά η κρίση, η φορολογική επιβάρυνση και η μείωση των μισθών.
Είναι χαρακτηριστικό, όπως προκύπτει από έρευνα της εταιρείας MARC που έγινε σε 1.201 νοικοκυριά για λογαριασμό της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) ότι... 1. Μία στις δύο οικογένειες επιβιώνει χάρη στις συντάξεις των οικείων της προσώπων.
2. Τέσσερις στις δέκα έχουν τουλάχιστον ένα άνεργο άτομο.
Πιο συγκεκριμένα, το 40,2% των νοικοκυριών, δηλαδή 1,4 εκατομμύρια νοικοκυριά έχουν στην οικογένεια ένα τουλάχιστο άτομο σε ανεργία. Από αυτό το ποσοστό, μόνο το 9,8% λαμβάνει επίδομα ανεργίας (λιγότεροι από 200.000). Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πολίτες έχουν μείνει ακάλυπτοι για τον κίνδυνο της ανεργίας.
Το 44,3% του πληθυσμού έχει οικονομικές υποχρεώσεις προς τις τράπεζες. Ένα στα δέκα νοικοκυριά αναγκάστηκε να ρευστοποιήσει περιουσιακά στοιχεία για αντεπεξέλθει στην κρίση. Οι πρόσφατοι νόμοι για τη φορολόγηση ακινήτων, τις κατασχέσεις καταθέσεων και τη μερική άρση των πλειστηριασμών αναμένεται να δημιουργήσουν συνθήκες ασφυξίας στα νοικοκυριά.
Ένα στα τρία νοικοκυριά βρίσκεται στο όριο καθυστέρησης πληρωμών προς το Δημόσιο, ταμεία ΔΕΚΟ, τράπεζες, δάνεια κ.λπ., λόγω αδυναμίας (το 34,8% των νοικοκυριών καθυστερεί τις οφειλές για να μπορέσει να αντεπεξέλθει), ενώ το 41,7% δήλωσε ότι δεν διαθέτει επαρκές εισόδημα για την κάλυψη των υποχρεώσεων.
Το 94,6% των νοικοκυριών έχει υποστεί μειώσεις εισοδήματος το διάστημα της κρίσης.
Ο μέσος όρος μείωσης του εισοδήματος σύμφωνα με την εκτίμηση της ΓΣΕΒΕΕ αγγίζει το 40% (39,47%). Η Αττική είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη μείωση (41,06%).
Βασική, ίσως και μοναδική στήριξη των νοικοκυριών αποτελούν τα εισοδήματα από συντάξεις (48,6%). Τα εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες, ελευθέρια επαγγέλματα και επιχειρηματική δραστηριότητα έχουν υποχωρήσει ως προς τη συνεισφορά τους στην οικονομία του νοικοκυριού (35,9% των νοικοκυριών στηρίζεται σε μισθούς, 10,3% σε επιχειρηματικά κέρδη).
Κλίμα απαισιοδοξίας συνεχίζει να διακατέχει τα ελληνικά νοικοκυριά. Το 41,7% θεωρεί ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις οικονομικές υποχρεώσεις του επόμενου έτους. Αυξημένη αδυναμία δηλώνουν τα νοικοκυριά με έναν τουλάχιστον άνεργο (51%).
Η αγορά συνεχίζει να βρίσκεται σε μια παρατεταμένη ετήσια «χειμερία νάρκη», δεδομένου ότι το 75,5% (από 70% στην αντίστοιχη περσινή έρευνα εισοδήματος) των νοικοκυριών αναμένει τις εκπτώσεις για να αγοράσει βασικά αγαθά.
Δραματικές εμφανίζονται οι περικοπές στην κατανάλωση λόγω της συρρίκνωσης των εισοδημάτων. Το 63,7% των νοικοκυριών έχει κάνει περικοπές στις δαπάνες ειδών διατροφής, ενώ το 90,3%, περιόρισε τις δαπάνες για ένδυση - υπόδηση και περίπου το 90% έχει περιορίσει τις εξόδους σε εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ, σινεμά. Άνω του 75% των νοικοκυριών έχει κάνει περικοπές στις δαπάνες για θέρμανση και μετακινήσεις, γεγονός που συνδέεται με τη διατήρηση του υψηλού και αναποτελεσματικού φόρου στην κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης.
Η τάση υποβάθμισης της ποιότητας ζωής συνεχίζεται, καθώς το 36,5% του πληθυσμού δηλώνει ότι αγοράζει προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας. Οξυμένο είναι το πρόβλημα στις πολυμελείς οικογένειες που ανέρχεται στο 44,7% και στις χαμηλές εισοδηματικά κατηγορίες.
Ένα στα τρία νοικοκυριά φοβάται ότι θα χάσει το σπίτι του εξ αιτίας τόσο των συσσωρευμένων υποχρεώσεων όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων (δανειακών, φορολογικών και άλλων). Η ανασφάλεια αυτή δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο αποεπένδυσης και κατάρρευσης των αξιών των ακινήτων.
Χρήστος Κολώνας
