To "ξεχασμένο" ναυάγιο με τους 4.000 νεκρούς(!) στα νερά του Σαρωνικού το Φεβρουάριο του 1944...
Λίγο πριν από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιταλία έχει συνθηκολογήσει και οι... Γερμανοί κατέχουν πλέον τα Δωδεκάνησα. Στο Ιόνιο έχει διαπραχθεί ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα, η μαζική σφαγή, εν ψυχρώ, του ιταλικού στρατού της Κεφαλονιάς της Μεραρχίας Ακουι από τη γερμανική ταξιαρχία Εντελβάις.
Η ιταλική φρουρά των Δωδεκανήσων έχει παραδοθεί και βρίσκεται υπό καθεστώς αιχμαλωσίας και 4.046 Ιταλοί στρατιωτικοί, αιχμάλωτοι πολέμου, στοιβάχτηκαν στα αμπάρια του νορβηγικού πλοίου «Ορια» (Oria), που είχε επιταχθεί από τις γερμανικές αρχές.
Το πλοίο, εκτοπίσματος 2.127 τόνων, ναυπηγήθηκε το 1920 στην Αγγλία. Χρησιμοποιήθηκε από τις γερμανικές δυνάμεις, αφού καταλήφθηκε, σε πολλές επιχειρήσεις στη Βόρεια Θάλασσα και Μεσόγειο. Τις απογευματινές ώρες της 11ης Φεβρουαρίου 1944 το «Ορια» αναχώρησε από τη Ρόδο με άσχημο καιρό και κατεύθυνση τον Πειραιά. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής του δέχθηκε επίθεση από αγγλικά πλοία και από το ολλανδικό υποβρύχιο «Ντολφάιν», αλλά κατάφερε να ξεφύγει με τη βοήθεια των τριών ελαφρών αντιτορπιλικών που το συνόδευαν.
Υγρός τάφος
Τις βραδινές ώρες της 12ης Φεβρουαρίου προσέκρουσε στο βράχο Μεδίνα κοντά στη νησίδα Πάτροκλος, σε απόσταση 25 μιλίων ΝΑ του λιμανιού του Πειραιά. Μετά την πρόσκρουση κόπηκε στα δύο και βυθίστηκε σε πολύ λίγο χρόνο. Το ένα κομμάτι συνέχισε να επιπλέει τουμπαρισμένο όμως, ενώ πολλοί επιβαίνοντες είχαν εγκλωβιστεί μέσα. Η θάλασσα της περιοχής έγινε ο υγρός τάφος για χιλιάδες Ιταλούς που ήταν στοιβαγμένοι στα αμπάρια του. 4.074 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους (4.025 Ιταλοί, 44 Γερμανοί και 5 μέλη του πληρώματος). Οι διασωθέντες ανέρχονται σε μόλις 28 (21 Ιταλοί, 6 Γερμανοί και ο Ελληνας μηχανικός του πλοίου).
Σύμφωνα με τον αυτοδύτη-ερευνητή Αριστοτέλη Ζερβούδη, «ενώ σε όλα τα αρχεία υπάρχουν στοιχεία για αντίστοιχες απώλειες, για τη βύθιση του "Ορια" δεν αναφέρεται τίποτα». Ούτε στα συμβάντα των ελληνικών λιμεναρχείων, ούτε στο υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, ούτε στις αθηναϊκές εφημερίδες που δεν ανέφεραν λέξη. Κι ας γέμισαν πτώματα οι παραλίες από τον Χάρακα ώς το Λαγονήσι, που θύμιζαν «μαρίδα στο τηγάνι», σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό ενός κατοίκου της περιοχής.
Την επόμενη μέρα 13/2 πέντε ρυμουλκά από τον Πειραιά έσπευσαν σε βοήθεια. Μόνο ένα, το «Vulkan», κατάφερε να προχωρήσει στην αγριεμένη θάλασσα και να φτάσει στο σημείο του ναυαγίου. Εκεί βρήκε στο βυθισμένο μέρος λίγους επιζώντες να κρατούνται από τα κατάρτια ενώ κάποιοι άλλοι κατάφεραν να βγουν στην ακτή, πολλοί σοβαρά τραυματισμένοι.
Επίσης εντόπισαν 5 Ιταλούς που είχαν εγκλωβιστεί στο αναποδογυρισμένο μέρος. Η επιχείρηση απεγκλωβισμού με ένα τρυπάνι που διέθετε το ρυμουλκό απέτυχε λόγω των πολύ άσχημων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν.
Στις 14 του μήνα κατάφερε να προσεγγίσει και δεύτερο ρυμουλκό, το «Titan», ενώ ο απεγκλωβισμός έγινε τελικά 5 ολόκληρες ημέρες μετά το ναυάγιο και οι επιζώντες αντίκρισαν το φως του ήλιου σε κατάσταση πολύ ισχυρού σοκ. Μεταπολεμικά πρέπει να έγινε ανέλκυση του μεγαλύτερου μέρους του ναυαγίου, αφού σήμερα στο βυθό δεν υπάρχουν παρά συντρίμμια, βαρέλια, ανεμοδόχος και υπολείμματα ανθρώπινων οστών. Συγκίνηση προκαλούν οι καραβάνες, τα παγούρια και τα άρβυλα κ.ά.
Εκδήλωση μνήμης
Ηταν μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες στην παγκόσμια ιστορία. Εβδομήντα χρόνια μετά, ο Δήμος Σαρωνικού τιμά τη μνήμη των θυμάτων διοργανώνοντας την Κυριακή ώρα 11.00, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Πνευματικής και Κοινωνικής Δραστηριότητας Κερατέας «Χρυσή Τομή» και το Δίκτυο Συγγενών Θυμάτων του «Oria», εκδήλωση μνήμης με αποκαλυπτήρια μνημείου για τα θύματα του ναυαγίου στο 60ό χιλιόμετρο της παραλιακής λεωφόρου Αθηνών - Σουνίου (απέναντι από το σημείο που βυθίστηκε το «Oria»).
Στην εκδήλωση θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση από τον Αρχιεπίσκοπο των Εν Αθήναις Καθολικών, Σεβασμιότατο Νικόλαο και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου για τους Ιταλούς στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους, το οποίο φιλοτέχνησε ο γλύπτης Θύμιος Πανουργιάς. Την πρεσβεία της Ιταλίας στην Ελλάδα θα εκπροσωπήσουν ο σύμβουλος της πρεσβείας Α' Stefano Lo Savio και ο στρατιωτικός σκόλουθος John Andrea Venanzi. Στην εκδήλωση μνήμης θα παραστούν και περίπου πενήντα συγγενείς των θυμάτων από την Ιταλία. Το απόγευμα της ίδιας μέρας στις 7.30 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων της «Χρυσής Τομής» (Λεωφ. Αθηνών - Σουνίου 55, κεντρική πλατεία Κερατέας) θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του Paolo Tsiampi «Η καραβάνα στο βυθό της θάλασσας».
Του Γ.Κιούση
