«Ο κύκλος της εσωτερικής υποτίμησης στην Ελλάδα κλείνει», δήλωσε προ εβδομάδος ο διόλου ασήμαντος Κλ. Ρέγκλινγκ που εκπροσωπεί το European Stability Mechanism (ESM), έναν δηλαδή από τους «θεσμικούς» δανειστές της χώρας μας. Το κακό, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε εμείς, είναι ότι δεν φαίνεται να ανοίγει ο κύκλος της… ανάπτυξης.
Τα σήματα από το εξωτερικό αρχίζουν να γίνονται σαφή. Η προσοχή της τρόικας στρέφεται πλέον.. στις περίφημες «μεταρρυθμίσεις», χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι εστιάζει σε εκείνες που έχουν το μεγαλύτερο αναπτυξιακό όφελος.
Από την πλευρά των ξένων υπάρχει η νοοτροπία του τυφλοσούρτη. Κάποιοι επισκέπτονται την Ελλάδα, προσπαθούν (κατά κανόνα ανεπιτυχώς) να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα μέσα σε ελάχιστο διάστημα, προκειμένου να βγάλουν τελικά προτάσεις-καρμπόν από τις εμπειρίες άλλων πειραμάτων.
Υποτιθέμενοι «αρωγοί» στην προσπάθεια των ξένων διάφοροι καρεκλοκένταυροι, οι οποίοι είτε ανήκουν προσωρινά στη δημόσια διοίκηση, όντας «ειδικοί σύμβουλοι» υπουργών με ημερομηνία λήξεως, είτε αποτελούν μέρος ενός βαθιά ριζωμένου κρατικού μηχανισμού, που λειτουργεί γραφειοκρατικά χωρίς -κατά κανόνα- να δίνει δεκάρα για τις συνέπειες στην πραγματική οικονομία.
Ως επιστέγασμα αυτής της αποτυχημένης διαδικασίας σύνθεσης μεταξύ ασχέτων και… αδιάφορων έρχονται οι πολιτικάντηδες να βάλουν τη σφραγίδα τους με βασικό κριτήριο το περίφημο πλέον «πολιτικό κόστος», που στην ουσία θα έπρεπε να λέγεται με το πραγματικό του όνομα: αντίδραση οργανωμένων και ισχυρών συμφερόντων.
Διότι σε ουκ ολίγες περιπτώσεις το «πολιτικό κόστος» όπως το λογαριάζουν οι πολιτικοί μας δεν έχει σχέση με την ευρύτερη κοινωνία, αλλά με τα συμφέροντα συνήθως ολιγάριθμων, αλλά πολιτικά ισχυρών, συντεχνιακών ομάδων.
Το αποτέλεσμα το βλέπουμε καθημερινά: Νομοσχέδια και τροπολογίες που κατατίθενται απερίσκεπτα, ανοργάνωτα, χωρίς μελέτη και συστηματική προεργασία. Με συνέπεια, είτε να αποσυρθούν, είτε να περάσουν σε μια διαδικασία αλλαγών, βελτιώσεων και ανατροπών, είτε και τελικά να ψηφιστούν από μια εξίσου πελαγωμένη και ανίδεη -δυστυχώς- Βουλή, πριν γίνει αντιληπτό ότι περιλαμβάνουν από ασυναρτησίες έως και φρικαλεότητες.
Ας αναλογιστούμε απλώς πόσες μεταβολές έχουν υποστεί το τελευταίο διάστημα οι φορολογικές διατάξεις, από τον περιβόητο φόρο ακινήτων, τον φόρο υπεραξίας, που ξαφνιάζει με τον αντιαναπτυξιακό του χαρακτήρα, ως και τα εξωφρενικά πρόστιμα που τώρα προσπαθούν κάπως να μαζέψουν.
Ας αναλογιστούμε τι συμβαίνει αυτές τις μέρες με την «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ, όπου εκδηλώνονται ενδοκυβερνητικοί καυγάδες, ακόμη και διαψεύσεις υπουργών από υπουργούς του ιδίου κόμματος.
Ίσως το χειρότερο όλων είναι ότι οι ίδιες οι προτεραιότητες φαίνεται σε πολλά σημεία να είναι εντελώς λανθασμένες. Η Ελλάδα, η χώρα με τα περισσότερα και φθηνότερα ταξί στην ευρωζώνη, έγινε παλαιότερα πεδίο μάχης για την «απελευθέρωση» του επαγγέλματος!
Σήμερα γίνεται μεγάλος «καυγάς» για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, λες και το αναπτυξιακό μέλλον της χώρας, ή το βαλάντιο του Έλληνα εξαρτάται από το πόσο θα αγοράζει το παυσίπονο, όταν το βασικό εμπόδιο είναι όχι ποιος το πουλάει, αλλά η ύπαρξη κρατικής διατίμησης!
Ελάχιστες, όμως, είναι οι τομές που γίνονται σε καθαρά αναπτυξιακά θέματα, ακόμη κι όταν πρόκειται για το πιο μεγάλο πρόβλημα της σημερινής ελληνικής οικονομίας, το πρόβλημα ρευστότητας και χρηματοδότησης.
Ας προσπεράσουμε το γεγονός ότι στη χώρα που έχει τεράστιο πρόβλημα ανάπτυξης και επενδύσεων δεν υπάρχουν φορολογικά κίνητρα για νέους επενδυτές, έστω στοχευμένα, έστω σε κάποιους προσεκτικά επιλεγμένους, στρατηγικούς τομείς. Ας δεχτούμε, παρότι το επιχείρημα είναι διάτρητο, ότι υπάρχει η παράμετρος του δημοσιονομικού (βλέπε εισπρακτικού) κόστους.
Ανυπαρξία πρωτοβουλιών υπάρχει ακόμη κι εκεί όπου το «δημοσιονομικό» κόστος θα ήταν από ελάχιστο έως… ανύπαρκτο.
Σύσσωμη η αγορά, είτε πρόκειται για θεσμικούς φορείς, είτε για τραπεζίτες, επιχειρηματίες και fund managers, ζητά από καιρό τη δημιουργία μιας αγοράς εταιρικών ομολόγων, για μικρομεσαίες και μικρές εταιρίες.
Το θεσμικό πλαίσιο, λένε οι πληροφορίες, υπάρχει ήδη. Όμως, με τον περίφημο «νόμο Ρεφενέ» περί υπεραξίας, οι ιδιώτες επενδυτές που θα συμμετείχαν συστηματικά σε αυτήν τη μη οργανωμένη αγορά, προσφέροντας ρευστότητα, αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο ανοίγματος βιβλίων επιτηδευματία!
Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν με νέους θεσμούς που ήδη αναπτύσσονται ραγδαία στο εξωτερικό, όπως το Peer to Peer Lending ή το crowd funding. Σκοντάφτουν στην έλλειψη δημιουργικότητας, στην αδράνεια και στην αδιαφορία των καρεκλοκένταυρων.
Αρκετοί είναι οι πολιτικοί της κυβέρνησης που μιλούν για όλα τα παραπάνω, που τα βλέπουν, λένε, με «συμπάθεια». Και δείχνουν με νόημα τους «άλλους», εκείνους που έτσι κι αλλιώς έχουν ρητορική αντίθετη με την ιδιωτική πρωτοβουλία, για να τονίσουν τη διαφορετικότητά τους.
Όταν όμως φτάσουμε στη βράση, εκεί που όπως λέει το ρητό… κολλάει το σίδερο, δεν κάνουν τα απαραίτητα.
Εκεί όμως κρίνεται η διαφορά του πολιτικού από τον πολιτικάντη!
Του Γ.Παπανικολάου
