- Η Αυτόνομη Δημοκρατία -όπως ονομάζεται επίσημα- της Κριμαίας έχει δικό της Σύνταγμα και, αν και υπάγεται στην Ουκρανία, δικό της υπουργικό συμβούλιο και πρόεδρο, που από τις 27 Φεβρουαρίου είναι ο Σεργκέι Αξιόνοφ.
Η «Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία» της Κριμαίας δημιουργήθηκε το... 1921 σαν τμήμα της Ρωσικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας.
Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η χιτλερική Γερμανία, στην προσπάθειά της να προωθηθεί προς τις πετρελαιοφόρες περιοχές της Σοβιετικής Ενωσης, κατέλαβε την Κριμαία.
Το 1945, ο Στάλιν κατάργησε την αυτονομία της Κριμαίας, που έγινε απλά τμήμα της Ομόσπονδης Σοσιαλιστικής Ρωσίας.
Το 1954 ο νέος ηγέτης της χώρας, Νικίτα Χρουστσόφ, που η πολιτική του καριέρα είχε χτιστεί στην Ουκρανία, αποφάσισε να μεταφέρει διοικητικά την περιοχή της Κριμαίας στην Ουκρανία. Αυτό πραγματοποιήθηκε τελικά στις 19 Φεβρουαρίου 1954 με απόφαση του προεδρείου του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ. Βέβαια αυτό έγινε με την πεποίθηση των μελών του Σοβιέτ ότι η Σοβιετική Ενωση θα παρέμενε αιώνια και ότι επρόκειτο για μια τυπική διαδικασία εξευμενισμού της Ουκρανίας που είχε υπάρξει υπό τσαρική κατοχή για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οταν διαφάνηκε στον ορίζοντα η διάλυση της πολυεθνικής ΕΣΣΔ, στις αρχές του 1991, η Κριμαία αναβαθμίστηκε και πάλι σε Αυτόνομη Δημοκρατία. Ηταν φανερό εδώ και καιρό ότι υπήρχε κάποιο πρόβλημα με τη Χερσόνησο της Κριμαίας στη Μαύρη Θάλασσα, που έχει πρωτεύουσα τη Συμφερούπολη και έκταση 26.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα και με πληθυσμό (καταγραφή του 2007) 1.973.185 κατοίκους (δίχως να υπολογίζεται η Σεβαστούπολη).
Η Κριμαία, ιδιαίτερα οι θαλάσσιες ακτές της στη Μαύρη Θάλασσα, είχαν αποικιστεί από τους Αρχαίους Ελληνες και αργότερα μικρή επιρροή είχε εκεί και το Βυζάντιο. Πολλές πόλεις της Χερσονήσου -υπάρχουν και σημαντικά αρχαιοελληνικά μνημεία- έχουν ελληνική ονομασία [Συμφερούπολη, Σεβαστούπολη (αν και δεν υπάγεται διοικητικά στην Αυτόνομη Δημοκρατία της Κριμαίας), Θεοδόσια, Γιάλτα (από το γιαλός) κ.ά.].
Λόγω ειδικών καταστάσεων πολλοί Ελληνες της Κριμαίας μετανάστευσαν στη Μαριούπολη (πρώην Ζντάνοφ) στην Αζοφική Θάλασσα, αλλά λίγοι πρέπει ακόμα να παραμένουν και στην Κριμαία.
Ιδιαίτερα η Γιάλτα έγινε γνωστή παγκοσμίως όταν συναντήθηκαν εκεί τον Φεβρουάριο του 1945 οι τρεις ηγέτες των Συμμάχων, ο Στάλιν, ο Τσόρτσιλ και ο Ρούζβελτ, όπου κατά την επικρατούσα άποψη καθόρισαν εκεί τις τύχες του κόσμου.
Το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου 1945 το αεροπλάνο του Αμερικανού προέδρου Φραγκλίνου Ρούζβελτ διέσχισε τον ελληνικό εανέριο χώρο με κατεύθυνση την Κριμαία.
Πάνω από την Αθήνα πέντε καταδιωκτικά πλησίασαν το προεδρικό αεροπλάνο για να το συνοδεύσουν μέχρι τη Σοβιετική Ρωσία.
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας το αεροπλάνο του Ρούζβελτ προσγειώθηκε στο Σάκι της Κριμαίας. Λίγο αργότερα, στο ίδιο αεροδρόμιο έφτασε και ο Τσόρτσιλ.
Στις διεθνείς διασκέψεις συχνά επικρατούν θεατρικές καταστάσεις, εκδηλώσεις αβροφροσύνης και ευγενικά κομπλιμέντα, που δεν αποκαλύπτουν τις βαθύτερες διαθέσεις των συνομιλητών.
Αίφνης, στις 4 Φεβρουαρίου, στην εναρκτήρια συνάντηση της διάσκεψης, στα παλιά τσαρικά ανάκτορα της πόλης Λιβαδιά, ο Τσόρτσιλ έκανε μια μάλλον κωμική πρόποση «υπέρ των προλεταριακών μαζών του κόσμου».
Μέσα στο ίδιο «ευγενικό» κλίμα αβροφροσύνης, ο Στάλιν, απευθυνόμενος στους συνομιλητές του, είπε: «Ο Τσόρτσιλ εκδήλωσε φόβους μήπως νομίσουν ότι οι τρεις μεγάλες δυνάμεις θέλουν να κυριαρχήσουν στον κόσμο. Ποιος όμως σκέφτεται για τέτοια κυριαρχία; Οι Ηνωμένες Πολιτείες; Οχι, δεν σκέφτονται κάτι παρόμοιο (γέλια, χαρακτηριστική χειρονομία του προέδρου). Η Αγγλία; Επίσης όχι (γέλια, χαρακτηριστική χειρονομία του Τσόρτσιλ). Ετσι, λοιπόν, οι δύο μεγάλες δυνάμεις βγαίνουν από τη σφαίρα των υποψιών. Μένει η τρίτη, η ΕΣΣΔ επιδιώκει την παγκόσμια κυριαρχία; (όλοι γελούν)».
Και όμως, είναι βέβαιο ότι πίσω από τα εγκάρδια χαμόγελα των συνομιλητών αυτής της θεατρικής σκηνής κρυβόταν ένας βαθύς σκεπτικισμός των τριών ηγετών, αλλά και ανομολόγητες βαθύτερες φιλοδοξίες.
Το ελληνικό ζήτημα απασχόλησε επίσης στη Γιάλτα τους τρεις ηγέτες.
Στην πέμπτη συνάντηση της διάσκεψης, στις 8 Φεβρουαρίου, ο Στάλιν εμφάνισε ξαφνικά το ελληνικό ζήτημα. Οπως είπε, είχε δύο ερωτησούλες να θέσει. Η πρώτη αφορούσε τη Γιουγκοσλαβία και η δεύτερη την Ελλάδα «Δεν είχε πρόθεση να κάνει κριτική στη βρετανική πολιτική, αλλά απλώς ήθελε να ξέρει τι συμβαίνει». Ο Τσόρτσιλ εκδήλωσε τις αμφιβολίες του «αν μια κυβέρνηση όλων των κομμάτων μπορούσε να σχηματιστεί στην Ελλάδα, αφού ο ένας μισούσε τον άλλο τόσο πολύ».
Ο Στάλιν συμφώνησε και ισχυρίστηκε ότι «οι Ελληνες δεν είχαν ακόμη εξοικειωθεί με το διάλογο και γι' αυτό ο καθένας έκοβε το λαρύγγι του άλλου». Ο Τσόρτσιλ θέλησε να εκφράσει τις «ευχαριστίες» του προς τον Στάλιν, «γιατί δεν έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον στις ελληνικές υποθέσεις».
Το αλισβερίσι που διημείφθη στη Γιάλτα αποτελούσε συνέχεια των διακριτικών και επίσημων επαφών μεταξύ των διεκδικητών της παγκόσμιας κυριαρχίας, επαφών που δεν έχουν ακόμη τελειώσει. Οι διεκδικήσεις, οι συνεννοήσεις και οι διαμάχες συνεχίζονται μεταξύ των «μεγάλων» και αφορούν την Αίγυπτο, τη Συρία, την Ουκρανία, αλλά και πολλά διαφορετικά σημεία του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας και της Κύπρου...
Του ΦΟΙΒΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ
