Η επιδιωκόμενη επιμήκυνση των δανείων από την ΕΕ και τον EFSF στα 50 χρόνια και η μείωση του επιτοκίου συνιστούν θετική εξέλιξη.
Όμως, δεν λύνουν το πρόβλημα αν το ζητούμενο είναι η δραστική μείωση του χρέους ως προς το ΑΕΠ..
Η κυβέρνηση έθεσε σήμερα στο eurogroup το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους, γνωρίζοντας ότι το ζήτημα θα κλείσει μετά τον... Σεπτέμβριο που αναλαμβάνει καθήκοντα η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ως γνωστόν, τα μέτρα ελάφρυνσης επικεντρώνονται αφενός στην επιμήκυνση των δανείων που έχει λάβει η Ελλάδα από τις χώρες της Ε.Ε. και το EFSF/ESM στα 50 χρόνια και αφετέρου στη μείωση των επιτοκίων.
Σύμφωνα με τη χθεσινή Καθημερινή, η ελληνική πλευρά προτείνει επίσης εναλλακτικά τη μετατροπή του κυμαινόμενου επιτοκίου των διακρατικών δανείων σε σταθερό στα σημερινά, χαμηλά επίπεδα και περίοδο χάριτος 10 ετών ή περισσότερων στην καταβολή των τόκων στα διακρατικά δάνεια.
Το ύψος των διακρατικών δανείων από τις χώρες της Ε.Ε., γνωστών ως GLF, ανέρχεται σε 52,9 δισ. ευρώ και φέρει επιτόκιο ίσο με το 3μηνο euribor συν 50 μονάδες βάσης, δηλαδή λιγότερο από 1% σήμερα.
Η μέση διάρκεια των διακρατικών δανείων από τις χώρες της Ε.Ε. είναι πλέον 17 χρόνια.
Το EFSF επρόκειτο να δώσει 144,6 δισ. ευρώ στην Ελλάδα, όμως 2,7 δισ. ευρώ μπορεί να μην καταβληθούν, οπότε το ποσό περιορίζεται σε 141,9 δισ. ευρώ.
Τα 2,7 δισ. ευρώ προέρχονται αφενός από τα «γλυκαντικά» του PSI ύψους 900 εκατ. ευρώ, που δεν χρησιμοποιήθηκαν από τη στιγμή που η συμμετοχή των ομολογιούχων ήταν μικρότερη του 100%, και αφετέρου από το ποσό του 1,8 δισ. ευρώ που δεν έχει αντληθεί από το πακέτο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, συνολικού ύψους 50 δισ. ευρώ.
Το μεσοσταθμικό κουπόνι των ομολόγων του EFSF εκτιμάται σε 1,55% και το κόστος δανεισμού κοντά στο 1,7%.
Παρεμβάσεις στο επιτόκιο δεν μπορούν να γίνουν από τη στιγμή που ο EFSF δανείζεται από τις αγορές και περνά ουσιαστικά το κόστος δανεισμού στην Ελλάδα.
Η μέση διάρκεια των δανείων από τον EFSF εκτιμάται σήμερα σε 24,5 χρόνια.
Υπενθυμίζεται ότι οι καταβολές τόκων στα δάνεια από τον EFSF έχουν μετατεθεί για μετά το 2022, δηλαδή έχει δοθεί 10ετής περίοδος χάριτος με απόφαση του eurogroup τον Νοέμβριο του 2012.
Από τα ανωτέρω είναι προφανές ότι η μείωση του επιτοκίου στο 3μηνο euribor στα διακρατικά δάνεια του πρώτου πακέτου δεν εξοικονομεί σημαντικά ποσά ετησίως σε τόκους. Κάπου 265 εκατ. ευρώ.
Ακόμη κι αν δοθεί περίοδος χάριτος για πληρωμές τόκων στα GLF δάνεια για 10 χρόνια, η εξοικονόμηση ανέρχεται σε 500 εκατ. ευρώ περίπου ετησίως.
Επομένως, η ετήσια εξοικονόμηση τόκων δεν είναι σημαντική.
Ίσως είναι πιο σημαντικό από μεσομακροπρόθεσμη σκοπιά να δεχθούν οι πιστωτές να μετατραπεί το επιτόκιο των GLF σε σταθερό στα τωρινά επίπεδα του 3μηνου euribor.
Από την άλλη πλευρά, η επιμήκυνση του ανωτέρου χρέους σε 50 χρόνια θα μειώσει δραστικά το ρίσκο της αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους στα μάτια της αγοράς.
Αυτό σημαίνει ότι περισσότεροι επενδυτές θα είναι πρόθυμοι να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα μεγάλης διάρκειας, ιδίως αν οι συνθήκες στις διεθνείς αγορές είναι καλές, αφού θα ξέρουν ότι η χώρα δεν θα έχει μεγάλες τοκοχρεολυτικές δόσεις να καταβάλει για πολλά-πολλά χρόνια.
Ακόμη, η επιμήκυνση θα έχει σχετικά μικρότερη επίδραση στο χρέος ως προς το ΑΕΠ σε ονομαστικούς όρους και μεγαλύτερη σε όρους καθαρής τωρινής αξίας (NPV).
Με άλλα λόγια, η επιμήκυνση στα 50 χρόνια δεν θα κάνει τη διαφορά στο χρέος ως προς το ΑΕΠ που θα παραμείνει υψηλό.
Επιπλέον, η χώρα θα συνεχίσει να εξαρτάται από τους ξένους πιστωτές επί μακρόν.
Ουσιαστικά, η συζήτηση για τα οφέλη ή μη των προτεινόμενων μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους, δηλαδή επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας των δανείων και χαμηλότερα επιτόκια με περίοδο χάριτος, καταλήγει στο εξής ερώτημα:
Είναι πιο σημαντικός ο λόγος του δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ ή οι ετήσιες ροές για την εξυπηρέτηση του χρέους;
Αν το στοκ είναι πιο σημαντικό τότε τα προτεινόμενα μέτρα ελάφρυνσης δεν είναι αρκετά από τη στιγμή που το δημόσιο χρέος φθάνει το 175% του ΑΕΠ.
Αν οι ετήσιες δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους είναι πιο σημαντικές, τα προτεινόμενα μέτρα ελάφρυνσης κρίνονται ικανοποιητικά και αποτελεσματικά.
Ο καθένας μπορεί να κάνει την επιλογή του.
Αυτήν τη στιγμή το μεγαλύτερο κομμάτι του δημοσίου χρέους βρίσκεται σε επίσημα χέρια που δεν επιθυμούν τη χρεοκοπία της χώρας.
Επομένως το στοκ του δημοσίου χρέους δεν έχει τη σημασία που θα είχε υπό άλλες συνθήκες, κατά την ταπεινή άποψή μας.
Dr. Money
