- Τον οικονομικό στραγγαλισμό του Ισλαμικού Κράτους που αποτελεί το «κλειδί» και για την αντιμετώπισή του σε στρατιωτικό επίπεδο επιχειρούν οι ΗΠΑ και οι χώρες που συμμετέχουν στην εκστρατεία εναντίον των τζιχαντιστών, με στοχευμένα αεροπορικά πλήγματα στη βασική πηγή χρηματοδότησής του: το πετρέλαιο.
Οι επιθέσεις εναντίον των αυτοσχέδιων διυλιστηρίων του ISIS περιορίζουν σταδιακά τη δυνατότητά του να εξασφαλίζει πόρους που είναι αναγκαίοι, όχι μόνο για την προμήθεια εξοπλισμού σε έναν.. πόλεμο που απλώνεται από τη Συρία μέχρι το Κεντρικό και Ανατολικό Ιράκ, αλλά και για τη δημιουργία κρατικών δομών στις περιοχές που πέφτουν στα χέρια των τζιχαντιστών.
Το ISIS κάνοντας μια στρατηγική επιλογή όταν διασπάστηκε από την Αλ Νούσρα (το παρακλάδι της Αλ Καιντα στη Συρία), επέλεξε να ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο για την εξασφάλιση χρηματοδότησης, ώστε να μην εξαρτάται από ξένες χώρες και τις «χορηγίες» από Αραβες μεγαλοεπιχειρηματίες ή ισλαμιστές της Νοτιοανατολική Ασίας. Ετσι θα ήταν λιγότερο ευάλωτο έναντι των περιορισμών που θέτει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα μπλοκάροντας λογαριασμούς που συνδέονται με την τρομοκρατία.
Η συνταγή ήταν απλή καθώς στηρίχτηκε σε μια δραστηριότητα που ακμάζει στη Συρία αλλά και στο Βόρειο Ιράκ από την εποχή του πρώτου πολέμου του Κόλπου: στο λαθρεμπόριο πετρελαίου. Το ISIS, ήδη από το 2012, έλεγχε σημαντικές πετρελαιοπηγές της Συρίας και από τον Ιούνιο με τη στοχευμένη αντεπίθεσή του κατόρθωσε να ελέγξει πετρελαιοπηγές και στο Ιράκ, ενώ το Κιρκούκ διασώθηκε μόλις την τελευταία στιγμή από τη δυναμική παρέμβαση των Κούρδων Πεσμεργκά.
Ελέγχοντας 11 κοιτάσματα στη Συρία και στο Ιράκ (μεταξύ αυτών και το μεγαλύτερο της Συρίας, το Ομάρ, που πριν τον πόλεμο είχε δυνατότητα 75.000 βαρελιών την ημέρα), και έχοντας αναπτύξει ένα δίκτυο μικρών αυτοσχέδιων διυλιστηρίων που έχουν δυνατότητα διύλισης 300-500 βαρελιών την ημέρα σε συνδυασμό με ένα μικρό διυλιστήριο στο Ιράκ, το ISIS έχει κατορθώσει να εισπράττει καθημερινά ένα ποσό που κυμαίνεται από 1-3 εκατ. δολάρια.
Το πετρέλαιο όμως επηρεάζει άμεσα και τις στρατιωτικές δυνατότητες του ISIS, καθώς η ταχύτατη επέκτασή του σε Συρία και Ιράκ οφείλεται και στον μεγάλο αριθμό στρατιωτικών οχημάτων, από τανκς μέχρι αμερικανικά τζιπ Humvee που εγκατέλειψε πίσω του ο ιρακινός στρατός και εκατοντάδες μικρότερα ημιφορτηγά που προσέφεραν ευελιξία κινήσεων και δυνατότητα αιφνιδιασμού του «εχθρού».
Το ISIS δεν έχει άλλη δυνατότητα να εξασφαλίσει καύσιμα παρά μόνο από τη δική του παραγωγή. Συγχρόνως όμως τα πλήγματα αυτά στην πετρελαϊκή «βιομηχανία» του ISIS, με την καταστροφή και άλλων διυλιστηρίων, δεξαμενών φύλαξης και βυτίων μεταφοράς πετρελαίου, αποδυναμώνουν την ίδια τη «γοητεία» που επιδιώκει να ασκήσει το Ισλαμικό Κράτος στους «υπηκόους» του.
Μέχρι τώρα το πετρέλαιο μοιραζόταν δωρεάν, όπως και το ηλεκτρικό ρεύμα. Τώρα ήδη έχει ορίσει ένα έστω μικρό ποσό για την πληρωμή του ρεύματος, ενώ όλο και πιο δύσκολη είναι η τροφοδοσία των πολιτών με πετρέλαιο.
Το δίκτυο λαθρεμπορίου
Το ISIS δουλεύει σε ένα παλιό και δοκιμασμένο δίκτυο λαθρεμπορίου, όπου με τις νέες συνθήκες όμως συνιστά πραγματικό παραλογισμό: Στους βασικούς «πελάτες» του ISIS είναι οι Κούρδοι του Β. Ιράκ και στη Συρία οι δυνάμεις τόσο του Ασαντ όσο και της αντιπολίτευσης, όλοι δηλαδή οι αντίπαλοί του στο στρατιωτικό πεδίο.
Στη Συρία, που υπάρχει διεθνές εμπάργκο, καθεστώς Ασαντ και αντιπολίτευση είναι «διψασμένοι» για πετρέλαιο ώστε να μπορεί να κινηθεί ο στρατός και να υπάρχει έστω και με μεγάλες διακοπές ηλεκτρισμός αναγκαίος για τη λειτουργία και στρατιωτικών υποδομών αλλά και των κέντρων επικοινωνιών.
Στο Ιρακινό Κουρδιστάν, απ' όπου όλο το κουρδικό πετρέλαιο διοχετεύεται μέσω αγωγού στην Τουρκία και από εκεί επιχειρείται να πωληθεί στις ξένες αγορές, παρακάμπτοντας τα σοβαρά εμπόδια που εγείρει η κεντρική κυβέρνηση στη Βαγδάτη, η Αρμπίλ αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, καθώς οι «εισπράξεις» από τη μονομερή εξαγωγή πετρελαίου αργούν να φθαρούν και έχει ήδη διακοπεί η χρηματοδότηση με 2 δισ. δολάρια από τη Βαγδάτη.
Η λύση του λαθραίου πετρελαίου από τη Συρία, που είναι κατά πολύ φθηνότερο μια και πωλείται 25-60 δολάρια το βαρέλι (με την επίσημη τιμή να βρίσκεται στα 100 δολάρια) αποτελεί τη μοναδική λύση, ακόμη και αν όλοι γνωρίζουν ότι με το λαθρεμπόριο αυτό ενισχύεται το ISIS, για το οποίο οι Κούρδοι είναι ψηλά στη λίστα των «απίστων».
Πετρέλαιο του ISIS όμως διοχετεύεται και στην Ιορδανία και στο Ιράν αλλά και στην Τουρκία, παρά τις διαψεύσεις στελεχών της τουρκικής κυβέρνησης.
Ιδιαίτερη ανησυχία υπάρχει όμως και στις μεγάλες εταιρείες που εξάγουν πετρέλαιο από το τουρκικό λιμάνι Σεϊχάν ή το Ιράν, καθώς με απόφαση του ΟΗΕ υπάρχει αυστηρό εμπάργκο για κάθε είδους προϊόν που προέρχεται από τις περιοχές που έχουν καταλάβει οι τζιχαντιστές.
Οι πιθανότητες να «ξεπλένεται» το πετρέλαιο του ISIS σε μεγάλες τουλάχιστον ποσότητες είναι περιορισμένες, όπως αναφέρει ο Ρίτσαρντ Μάλινσον, γεωπολιτικός αναλυτής της εταιρείας Energy Aspects με έδρα το Λονδίνο καθώς, όπως επισημαίνει, και το Ιρακινό Κουρδιστάν και τοπικές πετρελαϊκές εταιρείες θέλουν το πετρέλαιό τους να είναι αξιόπιστο. Ο Βρετανός ειδικός όμως θεωρεί πολύ πιο πιθανό οι ποσότητες που παράγονται από τα μικρά αυτοσχέδια διυλιστήρια του ISIS να διοχετεύονται στην τοπική αγορά.
ΔΑΙΜΟΝΙΟΙ ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΟΙ
Αυτοσχέδιοι... αγωγοί στα σύνορα Συρίας - Τουρκίας
Ο γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος Φεχίμ Τάστεκιν (της εφημερίδας «Radikal»), που γνωρίζει καλά την περιοχή, δημοσίευσε ένα αποκαλυπτικό άρθρο για το λαθρεμπόριο πετρελαίου του ISIS στη Συρία, το οποίο μάλιστα γίνεται και για... οικιακή χρήση!
Μεταξύ άλλων, περιγράφει την πόλη Χατζίμπασα στις όχθες του Ορόντη, όπου τα σπίτια έχουν συνδεθεί με την απέναντι όχθη στο συριακό έδαφος με σωλήνες που μεταφέρουν πετρέλαιο από τη συριακή πόλη Εζμεριν. Οι σωλήνες περνούν από την κοίτη του ποταμιού, διασχίζουν τα χωράφια, περνούν από αυλάκια που έχουν ανοιχτεί στις άκρες των δρόμων και καταλήγουν στις αυλές των σπιτιών.
Η συνεννόηση γίνεται μέσω κινητών ώστε μόλις είναι όλοι έτοιμοι, με ειδικές τρόμπες, το πετρέλαιο μεταφέρεται στους Τούρκους πελάτες, με τους στρατιώτες που έχουν φυλάκιο λίγα μετρά μακριά από το ποτάμι να κάνουν -φυσικά- τα... στραβά μάτια. Το πετρέλαιο προέρχεται από το Ντέιρ Αλ Ζορ στην περιοχή της Ράκα, που έχει ανακηρυχθεί πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους και στοιχίζει το λίτρο μόλις 0,45 ευρώ.
Τις τελευταίες εβδομάδες, μετά τη γενική κατακραυγή και τα επικριτικά δημοσιεύματα μεγάλων ΜΜΕ της Δύσης, οι τουρκικές αρχές υποχρεώθηκαν να πάρουν κάποια μετρά για να περιορισθεί το λαθρεμπόριο. Και στο Χατζίμπασα, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ξήλωσαν τους σωλήνες, προκαλώντας όμως την οργή των κάτοικων καθώς η τιμή του πετρελαίου έχει διπλασιασθεί ενώ ήδη υπάρχουν στην περιοχή ελλείψεις μια και καθημερινά πέρναγαν από το δίκτυο ποσότητες που αντιστοιχούσαν σε 30-50 βυτία... Ο Τούρκος δημοσιογράφος, όμως, αποκαλύπτει ότι λίγα χιλιόμετρα μακριά το δίκτυο των σωλήνων λειτουργεί κανονικά και μια ουρά εκατοντάδων φορτηγών και αυτοκινήτων περιμένουν μέχρι και δυο ημέρες για να αγοράσουν το φθηνό πετρέλαιο του ISIS.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
