- Η πλέον συναρπαστική ανασκαφική έρευνα των τελευταίων χρόνων ολοκληρώνεται αφήνοντας μία μείξη θαυμασμού και απογοήτευσης, αφού τα ευρήματα αλλά και το ίδιο το μνημείο εντυπωσιάζουν, αλλά τα αναπάντητα ερωτήματα είναι πιθανόν να μείνουν για πάντα έτσι.
Από τις Σφίγγες μέχρι τις Καρυάτιδες και το περίφημο ψηφιδωτό της Περσεφόνης, το μνημείο της Αμφίπολης ήταν γεμάτο με... εκπλήξεις ακόμα και αν αποκαλύπτεται εν τέλει άδειο. Και, πράγματι, το πιο σημαντικό εύρημα -μέχρι στιγμής- είναι δυστυχώς το παραλληλόγραμμο αποτύπωμα μιας... απουσίας: Το όρυγμα μαρτυρά αυτό που είχε τοποθετηθεί εκεί κατά την κατασκευή του τάφου -ίσως μια λάρνακα, μία ογκώδη οστεοθήκη ή κάποιο παρόμοιο ταφικό αντικείμενο, το οποίο πλέον λείπει.
Με άλλα λόγια, το «όρυγμα» που βρέθηκε πριν από μερικές μέρες διαστάσεων 4x2,1 μέτρων, δεν είναι παρά μια λεκάνη σκαμμένη στο έδαφος, που καταδεικνύει με έκδηλο τρόπο ότι ενισχύεται η πεποίθηση πως ο τύμβος συλήθηκε βάναυσα, μάλλον κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Γιατί, ωστόσο, οι τυμβωρύχοι θέλησαν να μπαζώσουν και να σφραγίσουν εντελώς τον άδειο τάφο; Είναι σαν να ήθελαν να τον εξαφανίσουν για πάντα. Σαν να έπρεπε ο τάφος να εκλείψει από προσώπου γης μαζί με οποιαδήποτε ανάμνηση που θα μπορούσε να απηχεί την προσωπικότητα η οποία ετάφη εντός του. Και αυτό δεν έγινε από απλούς τυμβωρύχους απ' ό,τι φαίνεται από την τριπλή σφράγιση, με δύο κάθετους και έναν οριζόντιο πλίθινους τοίχους, μαζί με τους τόνους χώματος που μεταφέρθηκαν στον τύμβο Καστά από την κοίτη του ποταμού Στρυμόνα.
Πιθανή εκδοχή
Αντιθέτως, αυτοί που λεηλάτησαν και έγδυσαν το μνημείο εργάστηκαν στο φως της ημέρας, χωρίς τη βιασύνη των ληστών που θα εισέβαλαν στον τάφο για να κλέψουν και να εξαφανιστούν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν. Με άλλα λόγια, ο βανδαλισμός λόγω θρησκευτικού φανατισμού είναι πλέον μια αρκετά πιθανή εκδοχή, κάτι που φαίνεται ήδη από την είσοδο του μνημείου με τις σφίγγες, οι οποίες σε υποδέχονται αποκεφαλισμένες.
Το αποτύπωμα μιας... απουσίας στην Αμφίπολη
Πάντως, με την ανασκαφή να συνεχίζεται όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά, ακόμη και μια ύστατη ανατροπή των μέχρι τώρα δεδομένων σε ένα ταφικό μνημείο που -ούτως ή άλλως- θα απασχολεί τους επιστήμονες για πολύ καιρό μετά την αποπεράτωση των εργασιών της αρχαιολογικής σκαπάνης.
