- "Η απόσταση ανάμεσα στο βορρά και το νότο θα είναι τεράστια"
«Πως θα είναι άραγε η Ευρωζώνη σε πέντε χρόνια» διερωτάται με άρθρο του στον βρετανικό Guardian o Timothy Garton.
Κάποιοι πιστεύουν ότι θα είναι σαν τη... Βρετανία μετά τη M. Thatcher, αλλά η αλήθεια είναι ότι ακόμα και σε αυτή την περίπτωση οι ανισότητες δεν θα περιορίζονται στο εσωτερικό κάθε χώρας, αλλά θα είναι ανισομερώς κατανεμημένες ανάμεσα στα διαφορετικά κράτη.
Οι Γερμανοί και κάποια άλλα κράτη του Βορρά θα εξακολουθήσουν να αποκερδίζουν, ενώ οι υπόλοιποι θα νιώθουν μόνο τον πόνο από μία τέτοια ένωση.
Πολλοί Γερμανοί πολιτικοί και οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι ο μοναδικός δρόμος προς τη σωτηρία περνάει μέσα από τη λιτότητα και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η ίδια η Merkel το 2013 είπε «ό,τι κάναμε εμείς, μπορούν να το πετύχουν και οι άλλοι». Ωστόσο κάτι τέτοιο εμφανίζει τρία ουσιώδη προβλήματα.
Πρώτον, όπως γνωρίζει κάθε σοφός θεράπων, ακόμα και το σωστό φάρμακο αποδεικνύεται καταστροφικό αν η δόση είναι υπερβολικά ισχυρή και ο ασθενής υπερβολικά εξασθενημένος.
Δεύτερον, Ελληνες, Ιταλοί και Γάλλοι δεν είναι Γερμανοί. Οι οικονομίες τους έχουν ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες, παραδείγματος χάριν, ενίσχυσαν τις εξαγωγές από την Ισπανία, αλλά τόσο οι κοινωνίες, όσο και οι επιχειρήσεις, δεν δύνανται να ανταποκριθούν κατά τον ίδιο τρόπο.
Τρίτον, ακόμα και αν ολόκληρη η Ευρωζώνη γίνει μία γιγαντιαία γερμανικού ύφους Exportweltmeister, ποιος τελικά θα είναι ο καταναλωτής; Μέρος της ζήτησης πρέπει να προέρχεται από το εσωτερικό της ζώνης του ενιαίου νομίσματος και ιδιαίτερα από τα πλουσιότερα κράτη, όπως η Γερμανία. Αν όλοι πρέπει να συμπεριφερθούν όπως η Γερμανία, τότε η Γερμανία πρέπει να αρχίσει να συμπεριφέρεται λιγότερο κατ’ αυτό τον τρόπο, κάτι που το Βερολίνο δεν είναι έτοιμο να πράξει.
Μακροπροθέσμως, η Γερμανία θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις συνέπειες των πολιτικών της. Στις περισσότερες γερμανικές πόλεις, ο κόσμος αγνοεί ακόμα και αυτή την ύπαρξη κρίσης και ενώ η χώρα αναγκάστηκε να δανείσει κράτη όπως η Ελλάδα, πολλά από αυτά τα χρήματα επέστρεψαν στους μη σώφρονες δανειστές, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών τραπεζών. Ταυτόχρονα οι γερμανικές εξαγωγές ωφελήθηκαν τα μάλα από την Ευρωζώνη.
Στη Φρανκφούρτη η δυστυχία της Ελλάδας φαντάζει υπερβολικά μακρινή. Γερμανός τραπεζίτης υποστήριξε ότι «απλώς οι Ελληνες δεν προσπάθησαν αρκετά». Κι, όμως, μιλάμε για μία χώρα όπου οι μεσοαστοί κατέληξαν στα συσσίτια, ο ένας στους δύο νέους είναι άνεργος και σύμφωνα με τους Financial Times οι δαπάνες σε αγαθά και υπηρεσίες έχουν μειωθεί κατά 40% συγκριτικά με το 2008.
Το δομικό πρόβλημα εδώ είναι ότι η Ευρωζώνη είναι ευρωπαϊκή, αλλά οι δημοκρατικές πολιτικές παραμένουν εθνικές. Δεν είναι ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση αν, βέβαια, το επέτρεπε η πολιτική. Όλοι παραδέχονται στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη της. Το Βερολίνο θα μπορούσε να δεσμευθεί σε διαγραφή χρέους με αντάλλαγμα ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις από τη νέα κυβέρνηση των Αθηνών.
Δημιουργώντας, όμως, μία ζώνη ενιαίου νομίσματος χωρίς δημοσιονομική ή πολιτική ένωση, οι Ευρωπαίοι έβαλαν το κάρο μπροστά από το άλογο και τώρα το άλογο δεν θέλει να μπει μπροστά από το κάρο. Η εθνική δημοκρατία βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Ο Φινλανδός αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Z.Kaitanen, είχε δηλώσει μετά την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ: «Δεν αλλάζουμε τις πολιτικές μας αναλόγως των εκλογών». Κι όμως, πρέπει να το κάνετε. Αυτό λέγεται δημοκρατία και είναι μία από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πολιτικές εφευρέσεις. Το πρόβλημα είναι ότι τα δομικά προβλήματα της Ευρωζώνης απαιτούν τη διεθνική ευρωπαϊκή δημοκρατική αλληλεγγύη των πολιτών, κάτι που δεν υπάρχει μεταξύ των διαφορετικών εθνικοτήτων στην Ευρωζώνη.
Βέβαια για τις χώρες που υποφέρουν υπάρχουν και κάποιες δικλίδες ασφαλείας, όπως, παραδείγματος χάριν, για τους άνεργους νέους το γεγονός ότι πάντα μένει ανοικτό το σπίτι του μπαμπά και της μαμάς και οι οικονομίες τους, αλλά και η εργατική κινητικότητα. Όμως αυτή πυροδοτεί την αντιευρωπαϊκή ρητορική των ευρωσκεπτικιστών, που συνδέουν τις θέσεις τους με τους διαδεδομένους φόβους για τη μετανάστευση.
