- Με εννέα καίριες ερωτήσεις οι Financial Times προσπαθούν να σκιαγραφήσουν τι μέλλει γενέσθαι με τις ελληνικές τράπεζες, από τη στιγμή που το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας ολοκληρώνεται στις 30 Ιουνίου.
Όπως αναφέρει ο ανταποκριτής της εφημερίδας στις Βρυξέλλες, Alex Baker, οι ελληνικές τράπεζες... βρίσκονται στα όρια της κατάρρευσης, καθώς συνεχίζεται η εκροή καταθέσεων, ενώ κάθε ευρώ που αποσύρεται από έναν τραπεζικό λογαριασμό ουσιαστικά προέρχεται από τα κεφάλαια που συνεχίζει να «ρίχνει» η ΕΚΤ στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Με δεδομένη την παραπάνω κατάσταση ο κύριος Baker απαντά σε εννέα καίριες ερωτήσεις για το μέλλον του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Πως μπορούν οι αρχές να στηρίξουν τις ελληνικές τράπεζες;
Εάν η ΕΚΤ αποσύρει ή θέση συγκεκριμένο όριο στον ELA, η Ελλάδα έχει δύο επιλογές: κλείσιμο των τραπεζών ή capital controls. Κλείσιμο των τραπεζών θα εμποδίσει την εκροή κεφαλαίων αλλά θα είναι αρνητικό για την οικονομία. Θα υπάρξει διακοπή – τουλάχιστον σε επίπεδο κανονικής λειτουργίας – των μεταβιβάσεων κεφαλαίων μέσω τραπεζών. Αντίθετα με τα capital controls θα επιτραπούν οι αναλήψεις μετρητών ακόμη και από τα ATMs αλλά έως ένα όριο. Προκειμένου να εφαρμοστούν αυτοί οι περιορισμοί χρειάζονται τουλάχιστον τρεις ημέρες, ενώ οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν ρευστότητα προκειμένου να καλύψουν ακόμη και τις περιορισμένες απαιτήσεις.
Ποιος αποφασίζει για την επιβολή είτε capital controls είτε κλείσιμο τραπεζών;
Η επιβολή των capital controls και το «επίπεδό» τους το αποφασίζει η ελληνική κυβέρνηση. Μπορεί να γίνει μέσω συγκεκριμένης νομοθετικής διαδικασίας. Ο Γιάννης Βαρουφάκης υποστήριξε, σύμφωνα με το Reuters, ότι επιθυμεί οι ελληνικές τράπεζες να παραμείνουν ανοικτές έως το δημοψήφισμα. Αλλά ορισμένοι Έλληνες αξιωματούχοι θεωρούν ότι είναι καλύτερο να υπάρξει κλείσιμο των τραπεζών εάν καταστεί αναγκαίο, καθώς αυτό θα ήταν ευκολότερο. Σύμφωνα με πληροφορίες το πρωί της Κυριακής (29/6) θα υπάρξει τηλεδιάσκεψη μεταξύ ΕΚΤ και ΤτΕ, προκειμένου να εξετασθεί εάν θα πρέπει να επιβληθούν capital controls τη Δευτέρα.
Ποιος τάσσεται υπέρ του κλεισίματος των τραπεζών;
Κλείσιμο των τραπεζών θα ήταν η καλύτερη λύση να σωθούν από την κατάρρευση, ιδιαίτερα σε μία πολύ δύσκολη περίοδο. Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι: τι θα είναι αυτό που θα οδηγήσει σε επαναλειτουργία τους; Εάν δεν υπήρχε το δημοψήφισμα η κατάσταση θα ήταν πιο ξεκάθαρη. Εάν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι «όχι» στην πρόταση των θεσμών, τότε θα πρέπει να στηριχθούν οικονομικά οι τράπεζες, να κρατικοποιηθούν και να χρηματοδοτηθούν μέσω του νομίσματος που θα εκδώσει η κυβέρνηση.
Μπορεί ο κύριος Τσίπρας να κρατήσει ανοικτές τις τράπεζες έως το δημοψήφισμα;
Πιθανώς όχι. Η ΕΚΤ αναμένεται να κρατήσει το επίπεδο χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών στο επίπεδο που βρίσκεται σήμερα. Οι τράπεζες έχουν κάποια κεφάλαια, αλλά δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τις εκροές που θα ακολουθήσουν, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές. Ακόμη και μετά την επιβολή capital controls, εάν δεν υπάρξει στήριξή τους είναι δύσκολο για τις τράπεζες να συνεχίσουν τη λειτουργία τους.
Τι θα συμβεί εάν οι τράπεζες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις;
Οι τράπεζες βρίσκονται υπό τον έλεγχο της ΕΚΤ (Single Supervisory Mechanism). Μέσω του συγκεκριμένου μηχανισμού θα πρέπει να ανακοινωθεί ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και ότι πλησιάζει η κατάρρευσή τους. Αν και ο SSM μπορεί να ακυρώσει την άδεια λειτουργίας μίας τράπεζας, δεν έχει αρμοδιότητα στη διαδικασία «διάλυσης» μίας τράπεζας.
Ποιος θα διαχειριστεί μία τραπεζική κατάρρευση;
Η ΤτΕ. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη υιοθετήσει τους νέους νομοθετικούς κανόνες που ισχύουν για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, βάσει των οποίων υπάρχουν νέοι όροι για τον τρόπο διαχείρισης χρεοκοπημένων τραπεζών. Η όλη διαδικασία θα βασιστεί στο ελληνικό δίκαιο, στο οποίο υπάρχουν ορισμένοι περιορισμένες δυνατότητες για διαγραφή χρεών. Οι ευρωπαϊκές αρχές που θα εμπλακούν είναι ο SSM και η Κομισιόν, οι οποίες ελέγχουν τον τρόπο κρατικής στήριξης των τραπεζών.
Ποιος μπορεί να στηρίξει χρηματοδοτικά τις ελληνικές τράπεζες;
Η Ελλάδα διαθέτει ένα ειδικό ταμείο, αλλά αυτό δεν έχει πολλά χρήματα. Εάν μία τράπεζα καταρρεύσει τότε η ελληνική κυβέρνηση δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να αναγκάσει πιστωτές αλλά και κάποιους καταθέτες να σηκώσουν το βάρος της διάσωσης. Σε αυτή τη διαδικασία μπορούν να πληγούν οι μεγάλοι καταθέτες, αλλά και αμερικανικά hedge funds που έχουν επενδύσει σε ελληνικές τράπεζες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τις αρχές είναι πως θα κατορθώσουν να κάνουν μία τράπεζα που έχει καταρρεύσει, να λειτουργήσει ξανά.
Μπορεί να υπάρξει διασυνοριακή διάχυση της κρίσης;
Η έκθεση των τραπεζών της Ε.Ε. στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι περιορισμένη. Αλλά οι ελληνικές τράπεζες έχουν θυγατρικές και υποκαταστήματα σε Αλβανία, Βουλγαρία, Κύπρο, Ρουμανία, Σερβία, Τουρκία και ΠΓΔΜ. Οι αρχές αυτών των χωρών έχουν, ήδη, λάβει κάποια μέτρα προστασίας. Αλλά οι αρχές φοβούνται τις επιπτώσεις μίας ελληνικής χρεοκοπίας.
Ποιος θα πληγεί περισσότερο από τα capital controls ή την κατάρρευση των τραπεζών;
Τα επίπεδα των καταθέσεων έχουν υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο 10 ετών. Περισσότερα από 100 δισ. ευρώ έχουν αποσυρθεί από το 2010, με το επίπεδο των καταθέσεων να είναι χαμηλότερο από 130 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις που έχουν απομείνει στις τράπεζες είναι είτε ιδιωτών, είτε μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι τράπεζες τονίζουν ότι οι πολύ πλούσιοι έχουν «σηκώσει» τα χρήματά τους εδώ και καιρό. Εάν επιβληθούν περιορισμοί, αυτοί που θα πληγούν περισσότερο είναι όσοι έχουν χρήματα μόνο στην Ελλάδα.
