- Όταν τους χειμώνες του 2006, του 2009 και του 2013 κορυφωνόταν η κρίση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η Ελλάδα βρισκόταν αντιμέτωπη με προβλήματα στην τροφοδοσία με αέριο, όχι μόνο διότι είχαμε μειωμένη ροή του αγωγού που ξεκινά από τα ρωσοουκρανικά σύνορα και καταλήγει στο Σιδηρόκαστρο.
Τις ίδιες περιόδους της κρίσης και η πλευρά της Τουρκίας αποφάσιζε να “κλείσει” το διακόπτη του... ελληνοτουρκικού αγωγού στους Κήπους του Έβρου, κρατώντας για δικό της λογαριασμό το αέριο που ερχόταν από το Αζερμπαιτζάν.
Και δεν ήταν μόνο οι περίοδοι γεωπολιτικών εντάσεων. Ακόμη και όταν οι καιρικές συνθήκες στα Βαλκάνια και την Τουρκία ήταν ακραίες, με αποτέλεσμα να υπάρχει αυξημένη κατανάλωση αερίου και να εξαντλούνται όλες οι ποσότητες, οι Τούρκοι συχνά αποφάσιζαν να μειώσουν τις ποσότητες αερίου προς την Ελλάδα.
Η διάσταση αυτή των ενεργειακών σχέσεων με τους γείτονες, φαίνεται ότι έχει υποτιμηθεί δραματικά από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης και του επικεφαλής του ενεργειακού χαρτοφυλακίου Π. Λαφαζάνη, στο πλαίσιο της υποστήριξης που παρέχεται στην ρωσικών συμφερόντων αγωγό Turkish Stream, μέσω του οποίου σχεδιάζεται να διοχετεύονται όλες οι εξαγωγές αερίου της Ρωσίας προς τη νοτιοανατολική και την κεντρική Ευρώπη.
Έτσι στην περίπτωση του Turkish Stream έχουμε την εξής συγκυρία: Η μεν Ρωσία επιθυμεί να σταματήσει να χρησιμοποιεί το Ουκρανικό δίκτυο και για αυτό το λόγο σχεδίασε αρχικά τον αγωγό South Stream (από τη Βουλγαρία), που όμως απέτυχε να αδειοδοτηθεί με βάση το ευρωπαικό δίκαιο. Στη συνέχεια η Ρωσία επέλεξε να περάσει τον αγωγό από την Τουρκία, η οποία βεβαίως είδε το ρόλο της να αναβαθμίζεται δραστικά. Και αυτό διότι σε περίπτωση που προχωρήσει ο “Turkish Stream”, από το δικό της έδαφος θα περνά όχι μόνο ο νότιος διάδρομος που συνδέει το Αζερμπαιτζάν με την Ευρώπη (Tanap και Tap) αλλά και το ρωσικό αέριο. Θα κρατάει δηλαδή τα κλειδιά για την ενεργειακή τροφοδοσία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά συνολικά των Βαλκανίων.
Και απέναντι σε αυτήν την προοπτική η Ελλάδα όχι μόνο δεν τηρεί επιφυλακτική στάση, αλλά αντίθετα υποστηρίζει – θεωρητικά με αντάλλαγμα κάποια απροσδιόριστη χρηματοδότηση που έχει υποσχεθεί η Ρωσία – το έργο που θα οδηγήσει περίπου το 85 με 90% των ενεργειακών προμηθειών της χώρας σε αέριο να διέρχεται από την Τουρκία.
Σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα προμηθεύεται αέριο από τρεις διαδρομές, τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό από όπου εισάγεται ρώσικο αέριο, τον ελληνοτουρκικό αγωγό από όπου εισάγεται αζέρικο αέριο που αγοράζεται από την τουρκική εταιρεία Botas και από τη Ρεβυθούσα. Από το 2020 εκτιμάται ότι θα υπάρχει και ο αγωγός TAP που θα φέρνει απευθείας αζέρικο αέριο. Ενδεικτικά το 2014 σε σύνολο 2,6 δις κυβικών που εισήχθησαν και καταναλώθηκαν στη χώρα, το 1,6 δις ήταν από τη Ρωσία ενώ 0,6 δις ήρθε από την Τουρκία και μόλις 0,4 δις κυβικά προήλθαν από LNG από τη Ρεβυθούσα. Μέσω TAP αναμένεται προστεθεί ακόμη 1 δις κμ.
Τέλος το ζήτημα έχει ευρύτερη εθνική και γεωπολιτική διάσταση, με δεδομένο ότι υπάρχουν αρκετές φωνές που ζητούν τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου να εξάγονται προς την Ευρώπη μέσω χερσαίου αγωγού που θα διέρχεται από την Τουρκία. Η πολιτική που εσχάτως εγκαινιάζεται από την κυβέρνηση και τον κ. Λαφαζάνη για τον Turkish Stream δίνει ένα επιπλέον επιχείρημα σε αυτές τις φωνές και αποδυναμώνει τους συμμάχους που στήριξαν τις ελληνικές επιλογές στην ενεργειακή γεωπολιτική σκακιέρα...
Toυ κ.Χ.Φλουδόπουλου
