- Χωρίς την παρουσία φαρμακοποιού θα διατίθενται τα σκευάσματα
- Στη δικαιοσύνη θα προσφύγει ο ΦΣΘ
Φάρμακα από σουπερμάρκετ και παντοπωλεία θα αγοράζουν οι έλληνες πολίτες. Πρόκειται για 216 φάρμακα γενικής διάθεσης (ΓΕΔΙΦΑ), τα οποία ανήκουν στην.. κατηγορία των Μη Υποχρεωτικώς Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ). Δεν θα χορηγούνται σε ανήλικους, θα φέρουν ειδική πορτοκαλί σήμανση, θα τοποθετούνται σε ειδικό διακριτό χώρο από τα υπόλοιπα προϊόντα και θα απαγορεύεται η πώληση άνω των δύο συσκευασιών ανά συναλλαγή.
Τα παραπάνω προβλέπει η υπουργική απόφαση που υπεγράφη πριν από λίγες ημέρες από τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό και η οποία καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία της υποκατηγορίας Φαρμάκων Γενικής Διάθεσης (ΓΕΔΙΦΑ). Ωστόσο, άγνωστο παραμένει εάν και με ποιο τρόπο θα ελέγχεται εάν οι προϋποθέσεις αυτές πληρούνται μέσα στα σουπερμάρκετ και τα παντοπωλεία, αφού η απόφαση δεν προβλέπει την παρουσία φαρμακοποιού στους χώρους αυτούς, παρότι αποτελούσε πάγιο αίτημα των φαρμακοποιών.
Ήδη η απόφαση αυτή έχει ανάψει φωτιές στον κλάδο των φαρμακοποιών, οι οποίοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου τόσο για πιθανούς κινδύνους από την ανεξέλεγκτη χρήση αυτών των φαρμάκων, όσο και για την εκτόξευση των τιμών τους, η οποία θα επέλθει από την 1η Ιανουαρίου του 2017, οπότε αναμένεται και η απελευθέρωση της διάθεσης των Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ.
«Δεν μας ικανοποιεί καμία από τις προϋποθέσεις που θέτει το υπουργείο Υγείας για την πώληση των φαρμάκων αυτών και από σουπερμάρκετ και παντοπωλεία και μάλιστα όταν δεν προβλέπεται καν η παρουσία φαρμακοποιού. Διότι ακόμη κι αν πρόκειται για τα πιο απλά φάρμακα, δεν παύει να είναι φάρμακα που έχουν παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με άλλα σκευάσματα. Συνεπώς, ο μόνος κατάλληλος να τα χορηγήσει είναι ο φαρμακοποιός. Πάγια θέση μας είναι να μη χορηγούνται φάρμακα από μη φαρμακοποιούς. Από την υπουργική απόφαση δεν προβλέπεται κανένας έλεγχος για το αν τηρούνται οι προϋποθέσεις, ούτε φυσικά κανείς θα ζητάει ταυτότητα για να δει αν κάποιος είναι άνω των 18 ετών», δηλώνει στη «ΜτΚ» ο γραμματέας του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΦΣΘ) Διονύσης Ευγενίδης.
Παράλληλα, εξηγεί ότι πρόκειται για μία λίστα με 216 φάρμακα, η οποία όμως ακόμη δεν έχει κοινοποιηθεί κι άρα κανείς δεν γνωρίζει ποια σκευάσματα θα περιλαμβάνει.
«Υποθέτω ότι πρόκειται για παυσίπονα, αντιεμετικά, αντικνησμώδη, αντιαλλεργικά, αλοιφές εξωτερικής χρήσεως. Σε κάθε περίπτωση ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης θα προσφύγει στη δικαιοσύνη για την ανατροπή αυτής της υπουργικής απόφασης», τονίζει ο κ. Ευγενίδης.
Αντιδρά ο ΠΦΣ
Η απόφαση για τη δημιουργία της υποκατηγορίας Φαρμάκων Γενικής Διάθεσης (ΓΕΔΙΦΑ), που θα μπορούν να διατίθενται και εκτός φαρμακείων, προκαλεί και την αντίδραση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ). Όπως επισημαίνει σε ανακοίνωσή του, ο φαρμακοποιός και ο χώρος του φαρμακείου αποτελούν τα μοναδικά εχέγγυα για την τήρηση κανόνων αποθήκευσης και διάθεσης οποιωνδήποτε φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Ο ΠΦΣ κάνει λόγο για αναπάντητα ερωτήματα της πρωτοβουλίας της κυβέρνησης για την απελευθέρωση της διάθεσης στην αγορά έστω αυτού του μικρού αριθμού των φαρμάκων γενικής διάθεσης». Παράλληλα, σημειώνει ότι «η μικρή περιεκτικότητα αυτών των σκευασμάτων ή οι απλές οδηγίες ή ο μικρός αριθμός δεν αποτελούν καμιά εγγύηση για την αποτροπή των κινδύνων που μπορούν να προκληθούν από την ανεξέλεγκτη χρήση τους».
Οι φαρμακοποιοί αναφέρουν ότι τα επιχειρήματα περί βελτίωσης των συνθηκών πρόσβασης των ασθενών αποτελούν «προφάσεις εν αμαρτίαις», όταν 11.000 φαρμακεία διασπαρμένα σε ολόκληρη τη χώρα διασφαλίζουν την απρόσκοπτη παροχή φαρμακευτικής περίθαλψης.
Τι προβλέπει η ΥΑ
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, η δημιουργία της υποκατηγορίας των ΓΕΔΙΦΑ αποτελεί μέρος της συμφωνίας του Αυγούστου του 2015 με τους θεσμούς. Άμεσα συγκροτήθηκε στον ΕΟΦ -με τη συμμετοχή του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου- ειδική επιστημονική επιτροπή, η οποία πραγματοποίησε σειρά συνεδριάσεων με σκοπό την εισαγωγή αυστηρών κριτηρίων για την κατάρτιση του σχετικού υποκαταλόγου, ώστε να διασφαλιστεί η προάσπιση της δημόσιας υγείας.
Στην εισήγηση που κατέθεσε η επιτροπή στον υπουργό Υγείας, ο κατάλογος των ΓΕΔΙΦΑ περιλαμβάνει 216 από τα συνολικά 1.582 Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. Κατά συνέπεια, το ποσοστό των μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενων φαρμάκων που θα μπορούν να διατίθενται και εκτός φαρμακείων δεν ξεπερνά το 13%. Η εισήγηση της επιτροπής υιοθετήθηκε και βάσει αυτής συντάχθηκε η σχετική νομοθετική ρύθμιση και ακολούθως η Υπουργική Απόφαση (ΥΑ).
Η λιανική πώληση των ΓΕΔΙΦΑ επιτρέπεται μόνο από τα νομίμως λειτουργούντα φαρμακεία και τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος λιανικής διάθεσης τροφίμων και ποτών που έχουν αδειοδοτηθεί για τη λειτουργία α) υπεραγοράς τροφίμων (supermarkets) και β) παντοπωλείου.
Τα ΓΕΔΙΦΑ θα πρέπει να βρίσκονται σε διαχωρισμένο χώρο από τα υπόλοιπα προϊόντα, σε διακριτό χώρο, με ευκρινή σήμανση «Φάρμακα Γενικής Διάθεσης- ΓΕΔΙΦΑ». Στον ίδιο χώρο και σε σημείο εμφανές για τον καταναλωτή θα τοποθετείται πινακίδα διαστάσεων τουλάχιστον 15Χ25 εκατοστών με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Ο ΕΟΦ ενημερώνει ότι σε χώρο εκτός φαρμακείου επιτρέπεται η πώληση μόνο φαρμάκων που φέρουν στην εξωτερική τους συσκευασία πράσινο κύκλο εντός του οποίου αναγράφεται ‘ΓΕΔΙΦΑ’ με πορτοκαλί χρώμα και προειδοποιεί ότι η αλόγιστη χρήση φαρμάκων εγκυμονεί κινδύνους. Διαβάστε προσεκτικά το φύλλο οδηγιών χρήσης κάθε φορά που λαμβάνετε κάποιο φάρμακο. Απαγορεύεται η πώληση φαρμάκων σε άτομα κάτω των 18 ετών».
Επίσης, απαγορεύεται η πώληση άνω των δύο συσκευασιών ΓΕΔΙΦΑ ανά συναλλαγή.
Τα κριτήρια
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, τα φάρμακα που θα κατατάσσονται στην υποκατηγορία ΓΕΔΙΦΑ θα πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- Να είναι ήδη ενταγμένα στην κατηγορία των ΜΥΣΥΦΑ χωρίς να συντρέχουν νεότερα επιστημονικά δεδομένα για την επανεξέταση της κατάταξής τους ως συνταγογραφούμενα.
- Να είναι φάρμακα που αντιμετωπίζουν συμπτώματα εύκολης και προφανούς αυτοδιάγνωσης (π.χ. κεφαλαλγία, ναυτία κ.ά.) και δεν συγχέονται με συμπτώματα άλλης νόσου.
- Η οδηγία του δοσολογικού σχήματος να είναι απλή.
- Οι αλληλεπιδράσεις τους με άλλες συχνά χορηγούμενες θεραπείες να είναι ελάχιστες και εφόσον υπάρχουν να είναι χαμηλού κινδύνου.
- Να μη χρειάζονται ιδιαίτερες συνθήκες φύλαξης και διακίνησης, και αυτές να είναι σύμφωνες με τα εγκεκριμένα στοιχεία της άδειας κυκλοφορίας τους.
- Οι συσκευασίες τους να είναι μικρές και σε συνδυασμό με την περιεκτικότητα η συνολική ποσότητα του φαρμάκου να μην ξεπερνά δόση που να μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του λήπτη.
- Να μην υπάρχουν σοβαρές και τεκμηριωμένες ενδείξεις από τη δημοσιευμένη βιβλιογραφία σε έγκριτα περιοδικά που διαθέτουν κριτική επιτροπή αξιολόγησης (peer review) για σοβαρούς κινδύνους από τη μακροχρόνια χρήση των φαρμάκων αυτών.
- Η εξωτερική συσκευασία των ΓΕΔΙΦΑ πρέπει να φέρει ανεξίτηλο προτυπωμένο ευδιάκριτο πράσινο κύκλο, εντός του οποίου θα αναγράφεται με πορτοκαλί χρώμα το αρκτικόλεξο «ΓΕΔΙΦΑ».
Σοβαρές παρενέργειες
Ωστόσο, παρότι τα συγκεκριμένα σκευάσματα θα πληρούν αυστηρά κριτήρια και προϋποθέσεις, ώστε η εύκολη πρόσβαση να μη θέτει σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών, οι φαρμακοποιοί εκφράζουν τις ανησυχίες τους.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΠΦΣ Κωνσταντίνο Λουράντο, τα φάρμακα αυτά έχουν σοβαρές αντενδείξεις και η άκριτη χρήση τους σημαντικές παρενέργειες. Για παράδειγμα:
- Η εφεδρίνη, που χρησιμοποιείται ευρέως ως ρινικό αποσυμφορητικό (χορηγείται ως ΜΥΣΥΦΑ), αντενδείκνυται ή χρειάζεται ειδικές προφυλάξεις σε συγχορήγηση με φάρμακα του καρδιαγγειακού συστήματος.
- Το μη στεροειδές-αντιφλεγμονώδες ιβουπροφένη (χορηγείται ως ΜΥΣΥΦΑ) αντενδείκνυται σε συγχορήγηση με αντιθρομβωτικά και αντιυπερτασικά φάρμακα.
- Η παρακεταμόλη (ακεταμινοφαίνη) έχει σοβαρές έως θανατηφόρες επιπτώσεις στην υγεία του λήπτη (π.χ. ηπατοτοξικότητα), αν λαμβάνεται χωρίς φαρμακευτική συμβουλή. Ενοχοποιείται από τον ΠΟΥ ως η πρώτη αιτία ηπατοτοξικότητας στη Δύση. Παρ’ όλα αυτά χορηγείται ως ΜΥΣΥΦΑ.
- Ανάλογες σοβαρές αντενδείξεις και παρενέργειες έχουν δραστικές ουσίες που περιέχονται σε ΜΥΣΥΦΑ (ορλιστάτη, ρανιτιδίνη, λοπεραμίδη, βισακοδύλη, ακυκλοβίρη κτλ.).
«Σύμφωνα με έρευνα του FDA στις ΗΠΑ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ‘New York Times’, το 2006 προκλήθηκαν 450 θάνατοι από οξεία ηπατική ανεπάρκεια εξαιτίας κακής χρήσης παρακεταμόλης και 790 από γαστρεντερική αιμορραγία εξαιτίας λήψης ιβουπροφένης. Η διάθεση όλων αυτών των φαρμάκων δεν μπορεί να γίνεται άκριτα. Επομένως η συμβουλή του επιστήμονα φαρμακοποιού ή του γιατρού είναι απαραίτητη και καθοριστική», εξηγεί ο κ. Λουράντος.
Στα ύψη οι τιμές των ΜΥΣΥΦΑ
«Αγκάθι», όμως, αποτελεί για τους φαρμακοποιούς και η εκτόξευση των τιμών των ΜΥΣΥΦΑ που αναμένεται να φέρει η πλήρης απελευθέρωση της πώλησής τους από την 1η Ιανουαρίου του 2017. Όπως καταγγέλλει ο ΠΦΣ, η επιβάρυνση στην τσέπη των πολιτών θα φτάσει έως και το 90%, ενώ ήδη φαίνονται τα πρώτα κρούσματα αναθεώρησης των τιμών προς τα πάνω. Δηλαδή παρουσιάζεται το φαινόμενο να λείπουν από την αγορά προϊόντα και στη θέση τους να εμφανίζονται νέα με διαφορετικές συσκευασίες ή με κάποιο διαφορετικό συστατικό και με αυξημένες τιμές από 30% έως 163%.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Otrivin, του οποίου η παλαιά τιμή ήταν 3,36 ευρώ και η νέα 4,94 ευρώ, που σημαίνει αύξηση 47%. Ανάλογες αυξήσεις καταγράφονται σε φάρμακα όπως το Tears που είχε αρχική τιμή 5,4 ευρώ και πλέον κοστίζει 8,83 (αύξηση 163%), το Voltarene που κόστιζε 4,90 ευρώ και τώρα πωλείται 9,60 ευρώ (αύξηση 95%), το Panadol που πωλούνταν 1,54 ευρώ και τώρα 2,00 ευρώ (αύξηση 30%) και το Panadol extra που κόστιζε 2,25 ευρώ και τώρα πωλείται 2,90 ευρώ (αύξηση 30%).
«Μέχρι τώρα τα φάρμακα αυτά έχουν ελεγχόμενη τιμή από το κράτος, καθώς κοστολογούνται με βάση τις τρεις χαμηλότερες τιμές των χωρών της Ε.Ε. Από την 1η Ιανουαρίου 2017 θα απελευθερωθούν και οι τιμές τους θα εκτοξευτούν, γεγονός που θα επιβαρύνει την τσέπη των καταναλωτών», εξηγεί ο γραμματέας του ΦΣΘ Διονύσης Ευγενίδης.
Πάντως ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός δεσμεύτηκε ότι η απελευθέρωση των τιμών θα αφορά μόνο τη λίστα με τα ΓΕΔΙΦΑ, η οποία δεν πρόκειται να διευρυνθεί στο μέλλον.
Πηγή εφημερίδα "Μακεδονία"
