- Ποσό 4 δισ. ευρώ απέδωσαν στα κρατικά ταμεία οι αναπροσαρμογές των έμμεσων και άμεσων φόρων.
Πρόσθετους φόρους της τάξεως των 3,988 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2015 εισέπραξε το υπουργείο Οικονομικών κατά τη διάρκεια του 2016, όπως...προκύπτει από τα αναλυτικά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού.
Οι φόροι ήταν επίσης ο παράγοντας που δημιούργησε και το «μαξιλάρι» στο πρωτογενές πλεόνασμα, καθώς τα φορολογικά έσοδα διαμορφώθηκαν στα 47,519 δισ. ευρώ (έναντι 43,531 δισ. ευρώ το 2015), δηλαδή 1,7 δισ. ευρώ πάνω από τον ετήσιο στόχο για την περσινή χρόνια, που είχε διαμορφωθεί στα 45,819 δισ. ευρώ.
Τα πρόσθετα φορολογικά έσοδα της τάξεως των 3,988 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2015 προήλθαν βασικά από:
1. Τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων ο οποίος απέφερε στα ταμεία 3,969 δισ. ευρώ έναντι 2,895 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή 1,074 δισ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με πέρυσι.
2. Τον ΦΠΑ ο οποίος απέδωσε συνολικά 15,01 δισ. ευρώ έναντι 13,629 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή 1,381 δισ. ευρώ επιπλέον.
3. Τους φόρους στην περιουσία που απέφεραν 3,604 δισ. ευρώ έναντι 3,18 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή 424 εκατ. ευρώ επιπλέον.
Αυτό βέβαια οφείλεται σε συγκυριακούς λόγους, καθώς μέσα στο 2016 εισπράχτηκαν δύο δόσεις ΕΝΦΙΑ του 2015 και το σύνολο των δόσεων του ΕΝΦΙΑ για το 2016 πλην μιας (αυτής που λήγει στο τέλος Ιανουαρίου 2017).
Οι «πηγές» που έφεραν την εκρηκτική αύξηση εσόδων κατά το 2016 συγκριτικά με το 2015 αποτελούν ταυτόχρονα και πηγή προβληματισμού για την πορεία των φορολογικών εσόδων μέσα στο 2017.
Οι επιχειρήσεις, λόγω αύξησης του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου στο 100%, κατέβαλαν σημαντικά περισσότερους φόρους κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς, οπότε μέσα στο 2017 είναι πολύ πιθανό να διεκδικήσουν ακόμη και επιστροφές.
Επίσης, πολλές εταιρείες προχώρησαν το 2016 στη διανομή κερδών για να «προλάβουν» την αύξηση του φορολογικού συντελεστή στα διανεμόμενα κέρδη, από το 10% που ήταν πέρυσι, στο 15% φέτος. Ήδη ο προϋπολογισμός του 2017 αναγράφει πρόβλεψη για μείωση εσόδων από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων.
Η πορεία των εσόδων του ΦΠΑ -η οποία ήταν θετική το 2016 λόγω αύξησης φορολογικών συντελεστών αλλά και τόνωσης των πληρωμών με κάρτα- θα εξαρτηθεί από την πορεία της κατανάλωσης, η οποία είναι πολύ πιθανό να επηρεαστεί από τις αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών, ειδικά σε τσιγάρα και καύσιμα, προϊόντα που αποτελούν δύο βασικές πηγές εσόδων για το υπουργείο Οικονομικών.
Ειδικά οι φόροι στα τσιγάρα υπεραπέδωσαν μέσα στο 2016 λόγω της αποθεματοποίησης στην οποία προχώρησαν οι εταιρείες του κλάδου εν όψει της αύξησης των φόρων από την Πρωτοχρονιά του 2017. Φέτος, δεν υπάρχει λόγος αποθεματοποίησης, οπότε είναι πολύ πιθανό να παρατηρηθεί κάμψη στις πωλήσεις και κατά συνέπεια στα έσοδα του Δημοσίου.
Πώς οι φόροι «φούσκωσαν» το πλεόνασμα
Όπως προκύπτει από τα αναλυτικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο 12μηνο, που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα, η υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων έναντι του στόχου που είχε τεθεί προήλθε από τις ακόλουθες κατηγορίες:
* Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων κατά 160 εκατ. ευρώ ή 2,0%. Η υπεραπόδοση οφείλεται κυρίως στην αύξηση της παρακράτησης φόρου από μισθούς και συντάξεις, λόγω μείωσης αφορολόγητου και νέας κλίμακας υπολογισμού φόρων και εισφοράς αλληλεγγύης.
* Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων κατά 491 εκατ. ευρώ ή 14,1%. Οφείλεται στους αυξημένους συντελεστές προκαταβολής φόρου που επιβλήθηκαν το 2016, αλλά και στην αύξηση των διανεμόμενων κερδών.
* Φόρος Εισοδήματος Ειδικών Κατηγοριών κατά 52 εκατ. ευρώ ή 4,3%.
* Φόροι στην περιουσία κατά 71 εκατ. ευρώ ή 2,0%.
* Άμεσοι Φόροι παρελθόντων ετών κατά 142 εκατ. ευρώ ή 8,7% (υπήρξε αύξηση λόγω της προσπάθειας των οφειλετών να διατηρήσουν τη ρύθμιση των 100 δόσεων).
* Λοιποί άμεσοι φόροι κατά 212 εκατ. ευρώ ή 7,4%.
* ΦΠΑ πετρελαιοειδών κατά 55 εκατ. ευρώ ή 3,5%.
* ΦΠΑ καπνού κατά 67 εκατ. ευρώ ή 10,4%.
* ΦΠΑ λοιπών κατά 181 εκατ. ευρώ ή 1,4%.
* Λοιποί φόροι συναλλαγών κατά 28 εκατ. ευρώ ή 5,7%.
* Λοιποί ΕΦΚ (καπνού κ.λπ.) κατά 217 εκατ. ευρώ ή 7,9% (κυρίως λόγω αποθεματοποίησης των τσιγάρων).
* Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων κατά 22 εκατ. ευρώ ή 2,0%.
* Έμμεσοι φόροι ΠΟΕ κατά 36 εκατ. ευρώ ή 5,0%.
* Λοιπά μη φορολογικά έσοδα κατά 148 εκατ. ευρώ ή 3,6%.
Μόλις σε τρεις κωδικούς παρατηρήθηκε τελικώς υστέρηση έναντι των στόχων. Αυτοί ήταν:
* ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 33 εκατ. ευρώ ή 0,8%.
* Λοιποί φόροι κατανάλωσης κατά 30 εκατ. ευρώ ή 9,8%.
* Τα έσοδα αποκρατικοποιήσεων κατά 17 εκατ. ευρώ, ή 14,1%.
Συγκράτηση στις δαπάνες
Το 2016 έκλεισε με συγκράτηση της τάξεως των 791 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου σε επίπεδο κρατικού προϋπολογισμού ή 329 εκατ. ευρώ σε επίπεδο τακτικού προϋπολογισμού. Το γεγονός ότι οι δαπάνες έκλεισαν κάτω από τον ετήσιο στόχο θεωρείται σημαντικό, δεδομένου ότι τον Δεκέμβριο διατέθηκαν 630 εκατ. ευρώ για την παροχή της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στους συνταξιούχους.
Επίσης, έχουν καταβληθεί 143 εκατ. ευρώ για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, 39 εκατ. ευρώ για επιδόματα πολυτέκνων, 81 εκατ. ευρώ για τις μεταναστευτικές ροές και 18 εκατ. ευρώ για τα εξοπλιστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Σημαντικά κάτω από τον στόχο, όμως, διαμορφώθηκαν οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς ανήλθαν στα 6,288 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 462 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
