Οι κίνδυνοι που θέτει η νέα μετάλλαξη Δέλτα θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την ανάκαμψη αλλά και το σχέδιο "Ελλάδα 2.0", προειδοποιεί η Moody's Analytics. Αν και υπογραμμίζει τις εξαιρετικές επιδόσεις της χώρας στο μέτωπο των επενδύσεων και των αγορών καθώς και τα σημαντικά οφέλη του Ταμείου Ανάκαμψης, επισημαίνει πως η Δέλτα, στο δυσμενές σενάριο, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε οριακή ύφεση το 2022 και επιστροφή στην κανονικότητα το 2024.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο του οίκου ωστόσο, η ελληνική οικονομία θα επιστέψει στα προ πανδημίας επίπεδα έως τα μέσα του 2022, ενώ η ανάπτυξη φέτος θα κινηθεί στο 4,8% και στο 3,7% το επόμενο έτος, με το 20
Πιο αναλυτικά, όπως σημειώνει η Moody’s Analytics - η οποία ανήκει στον όμιλο του οίκου αξιολόγησης Moody΄s ωστόσο αποτελεί ανεξάρτητη εταιρεία αναλύσεων, τα κρούσματα COVID-19 στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την ευρωζώνη έχουν αυξηθεί σημαντικά τον Ιούλιο, με την Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες να έχουν μετακινηθεί από την πράσινη στην πορτοκαλί κατηγορία για τα ταξίδια, απαιτώντας από τους ταξιδιώτες να έχουν αρνητικό τεστ πριν την αναχώρηση. Οι οικονομίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό σε ολόκληρη την ήπειρο αντιμετώπισαν παρόμοια εμπόδια: η Ισπανία επανέφερε τα τοπικά lockdowns, ενώ η Κύπρος βιώνει ρεκόρ νέων κρουσμάτων. Η παραλλαγή Δέλτα φαίνεται να αποτελεί μια πιο σημαντική απειλή από ό,τι ανέμενε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Ελλάδα μπορεί να τα πήγε πολύ καλά στο μέτωπο της διαχείρισης της κρίσης COVID-19, ωστόσο πιθανότατα θα δυσκολευτεί να συνεχίσει να το κάνει, δεδομένου του πόσο γρήγορα έχουν αυξηθεί τα κρούσματα κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, με κινούμενο μέσο όρο επτά ημερών πάνω από 2.000 στα νέα ημερήσια κρούσματα, όπως προειδοποιεί η Moody’s Analytics.
Προτεραιότητα ο εμβολιασμός
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο να εμβολιαστεί. Οι πιθανές παρενέργειες ορισμένων από τα διαθέσιμα εμβόλια καλύφθηκαν ευρέως από τα μέσα ενημέρωσης, ενώ ορισμένες χώρες επέβαλαν απαγορεύσεις που τροφοδότησαν ανησυχίες και δημιούργησαν δισταγμούς σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων γενικότερα. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν σχετικά χαμηλό αριθμό εμβολιασμών: η Ιταλία και η Γαλλία ειδικότερα έχουν εμβολιάσει λιγότερο από το 40% του πληθυσμού τους και σημειώνουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά σε σχέση με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ στην Ελλάδα περίπου το 42% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως, ένα ποσοστό παρόμοιο με αυτό της Γερμανίας.
Το ποσοστό των εμβολιασμών στην Ελλάδα ωστόσο επιβραδύνεται, όπως επισημαίνει η Moody’s Analytics, τη στιγμή που το 75%-80% του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί πλήρως για να τεθεί σε ισχύ η φυσική ασυλία της αγέλης, ενώ ορισμένες περιοχές της χώρας είναι πιο απρόθυμες από άλλες, όπως η Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί της χώρας και ένα τουριστικό hotspot. Σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στην ανακοίνωση για υποχρεωτικό εμβολιασμό των εργαζομένων σε συγκεκριμένους κλάδους. Όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά ο οίκος, οι δύσκολοι καιροί απαιτούν δύσκολα μέτρα: Η ελληνική οικονομία θα επωφεληθεί από την ταχεία επιστροφή στην κανονικότητα και αυτή η απόφαση έχει τη δυνατότητα να επιταχύνει τον ρυθμό των εμβολιασμών, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο περαιτέρω μετάδοσης.
Σε ό,τι αφορά το μακροοικονομικό μέτωπο, η Moody’s Analytics στέκεται ιδιαίτερα στο σχέδιο "Ελλάδα 2.0", τονίζοντας πως η Κομισιόν το χαρακτήρισε φιλόδοξο, προσθέτοντας ότι μπορεί να αναμορφώσει ένα καλύτερο μέλλον για τους Έλληνες. Αυτό, όπως σημειώνει, είναι ακόμη ένα σημάδι ότι η Ελλάδα έχει ανακτήσει την εμπιστοσύνη των εταίρων της στην ΕΕ. Εάν η χώρα συνεχίσει να αξιοποιεί το μομέντουμ που δίνει στην οικονομία το Ταμείο Ανάκαμψης, η αύξηση της παραγωγής θα ξεπεράσει τις προσδοκίες από το 2021 έως το 2026.
Οι αγορές σηματοδοτούν θετικές προοπτικές
Παράλληλα, ο οίκος αναφέρεται και στην πορεία της Ελλάδας στις αγορές και στο μέτωπο των επενδύσεων.
Όπως επισημαίνει, η χώρα γνώρισε μια έκρηξη των επενδύσεων το 2020 παρά την πανδημία και την τάση που κυριάρχησε στην ευρωζώνη, κάτι που συνεχίστηκε και το πρώτο τρίμηνο του 2021. Το έργο του Ελληνικού έχει πλέον και επίσημα ξεκινήσει και θα δημιουργήσει δεκάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, αυξάνοντάς τες κατά 1,7% ενώ ο αντίκτυπος στην οικονομία και τον τουριστικό κλάδο θα είναι πολλαπλάσιος σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Την ίδια στιγμή, όπως παρατηρεί, οι αποδόσεις των 3ετών ελληνικών ομολόγων κινήθηκαν σε αρνητικά επίπεδα σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ και οι αποδόσεις του 5ετούς ομολόγου έχουν πλέον "γυρίσει" αρνητικά. Το 10ετές ελληνικό ομόλογο κινείται με ιστορικά χαμηλή απόδοση σε όλη τη διάρκεια της Covid, ενώ το spread έναντι των γερμανικών ομολόγων διαμορφώνεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2007, τη χρυσή εποχή πριν την κρίση χρέους και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Τον Μάιο, η Ελλάδα βγήκε στις αγορές με νέο 5ετές ομόλογο και τον Ιούνιο προχώρησε στο reopening του 10ετούς, εκδόσεις που υπερκαλύφθηκαν έντονα.
Η μεγάλη απειλή
Η ανάκαμψη στην Ελλάδα είναι σταθερή και η απασχόληση δεν έχει χτυπηθεί έντονα μέχρι τώρα, αλλά οι κίνδυνοι που θέτει η νέα παραλλαγή Δέλτα θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την ανάκαμψη. Η ανεργία ανήλθε στο 16,5% το πρώτο τρίμηνο του 2021, αμετάβλητη σε σύγκριση με το τελευταίο τρίμηνο του 2019, αν και το ποσοστό ανεργίας μετράει μόνο εκείνους τους εργαζόμενους που αναζητούν ενεργά εργασία.
Όπως επισημαίνει η Moody’s Analytics, κατά τη διάρκεια του lockdown το περασμένο έτος, πολλοί άνθρωποι αποθαρρύνθηκαν από την έλλειψη ευκαιριών και "βγήκαν" από το εργατικό δυναμικό και δεν μετρήθηκαν ως άνεργοι, και έτσι κατά την επιστροφή τους το ποσοστό ανεργίας θα μπορούσε να αυξηθεί. Ήδη υπάρχουν σημάδια στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τον Απρίλιο, τα οποία τοποθετούν την ανεργία στο 17%, στο υψηλότερο επίπεδο από το 17,2% του Αυγούστου του 2020. Η ανεργία επιδεινώθηκε επίσης από παρατεταμένα μέτρα lockdown τα οποία εφαρμόστηκαν από τον περασμένο Νοέμβριο, καθώς οι επιχειρήσεις που βρέθηκαν στο χείλος της κατάρρευσης δεν μπορούσαν πλέον να πειστούν να αποφύγουν τις απολύσεις με αντάλλαγμα κρατικές παροχές.
Τα σενάρια για την ανάπτυξη
Σε ό,τι αφορά τη συνολική πορεία της οικονομίας, το α’ τρίμηνο έδωσε μία αισιόδοξη εικόνα πάντως, όπως επισημαίνει ο οίκος. Το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε μόνο 2,3% σε ετήσια βάση, ενώ η ετήσια εκτίμηση για το 2020 αναθεωρήθηκε σε ύφεση 7,8%, μικρότερη από το 10% που προβλεπόταν, και κινήθηκε στα επίπεδα που ανέμενε και η Moody’s Analytics.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις της και το βασικό σενάριο, η ελληνική οικονομία θα φτάσει στα επίπεδα προ πανδημίας έως τα μέσα του 2022. Τα πράγματα θα επανέλθουν στην κανονικότητα καθώς επιτυγχάνεται η ανοσία της αγέλης και η COVID-19 πιθανότατα θα αντιμετωπιστεί τελικά ως εποχιακός ιός παρόμοιος με τη γρίπη. Ο τουρισμός θα κινηθεί σε πολύ καλά επίπεδα το 2022 και θα απογειωθεί πλήρως έως το 2023. Οι καταναλωτές θα επιστρέψουν στα κανονικά πρότυπα δαπανών και θα αποδεσμεύσουν τη συσσωρευμένη ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες που είτε δεν ήταν διαθέσιμα είτε ήταν περιττά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Όπως εκτιμά η Moody’s Analytics, το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα θα αυξηθεί έτσι στο 4,8% το 2021 και στο 3,7% το 2022.
Όσον αφορά το πιο θετικό σενάριο, η ελληνική οικονομία μπορεί να ανακάμψει στα προ-πανδημίας επίπεδα μέχρι τα τέλη του 2021. Ο τουρισμός σε αυτό το σενάριο υφίσταται ένα πιο ήπιο χτύπημα χάρη στην καλύτερη από την αναμενόμενη επιτυχία των μέτρων που σχετίζονται με τον κορονοϊό και τα χαμηλά ποσοστά νοσηλείας διασφαλίζουν την απουσία πρόσθετων lockdowns. Η οικονομική δραστηριότητα επιστρέφει στην πλήρη κανονικότητα στις αρχές του 2022. Το πραγματικό ΑΕΠ αυξάνεται κατά 5,5% το 2021 και 6,9% το 2022.
Στο δυσμενές σενάριο, ο ιός προκαλεί επιπρόσθετα βαριά περιφερειακά lockdowns ή ακόμη και ένα πλήρες εθνικό lockdown. Η τουριστική περίοδος πλήττεται το 2021 και δεν ανακάμπτει πλήρως το 2022. Αυτά εμποδίζουν έτσι την Ελλάδα να επιστρέψει στο προ-πανδημίας επίπεδο παραγωγής πριν από το 2024. Το ΑΕΠ αυξάνεται μόνο 3,4% το 2021, και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής αναταραχής που προκαλείται από την πανδημίας έχουν ως αποτέλεσμα οριακή ύφεση της τάξης του 0,7% το 2022.
Σε ό,τι αφορά τον βραχυπρόθεσμο διάστημα, όπως υπογραμμίζει η Moody’s Analytics, η πορεία και ο αντίκτυπος της μετάλλαξης Δέλτα είναι αυτά που θα διαμορφώσουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Μαζί με την πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα, είναι ο κεντρικός παράγοντας που θα καθορίσει σε ποιο βαθμό θα υλοποιηθεί το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ. Όταν το σχέδιο τεθεί σε ισχύ, η Ελλάδα μπορεί να αδράξει τα οφέλη, καθώς θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες απασχόλησης και ενδεχομένως να δώσει κίνητρα σε εκατοντάδες χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες που έφυγαν κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, και αποτελούν το πιο παραγωγικό μέρος του εργατικού δυναμικού, να επιστρέψουν την πατρίδα τους../πηγή capital
