Οι επιλογές του στόχου και ο κίνδυνος της ραδιενέργειας.
Ονομάστηκε η μεγαλύτερη πυρηνική απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια από την κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962: καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να σώσει την εισβολή του στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος έχει εντείνει τις απειλές του για χρήση πυρηνικών όπλων.
Δυτικοί αξιωματούχοι και στρατιωτικοί ειδικοί πιστεύουν ότι ο κίνδυνος ο Πούτιν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα είναι χαμηλός. Αλλά καθώς οι ρωσικές δυνάμεις υφίστανται στρατιωτικές αποτυχίες στη νοτιοανατολική Ουκρανία, αναγνωρίζουν επίσης ότι ο κίνδυνος αυξάνεται.
Τι γνωρίζουμε για τα πυρηνικά όπλα που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο Πούτιν εξηγούν οι Financial Τimes:
«Τακτικά» εναντίον «στρατηγικών» πυρηνικών όπλων
Η κρίση των πυραύλων της Κούβας αφορούσε τα «στρατηγικά» πυρηνικά όπλα, τα οποία είναι αρκετά ισχυρά για να εξαφανίσουν ολόκληρες πόλεις χιλιάδες μίλια από οποιοδήποτε πεδίο μάχης. Αντιθέτως, το ζήτημα στην Ουκρανία περιστρέφεται γύρω από μικρότερα, τα λεγόμενα «τακτικά» πυρηνικά όπλα.
Αυτές οι μικρότερες πυρηνικές κεφαλές προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης και έχουν σχεδιαστεί για να καταστρέφουν στόχους σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Ακόμα κι έτσι, πολλές από τις κεφαλές είναι πιο ισχυρές από την ατομική βόμβα που έριξαν οι ΗΠΑ στη Χιροσίμα, η οποία είχε εκρηκτική απόδοση ισοδύναμη με περίπου 20 χιλιοτόνους δυναμίτη.
«Οι λεγόμενοι τακτικοί πυρηνικοί πύραυλοι για χρήση στο πεδίο της μάχης έχουν απόδοση γενικά μεταξύ ενός και 50 χιλιοτόνων [δυναμίτη]... είναι καταστροφικοί σε περιοχές συνήθως δύο τετραγωνικών μιλίων», δήλωσε στο BBC τη Δευτέρα ο στρατηγός Σερ Ρίτσαρντ Μπάρονς.
Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ διατηρούσαν κάποτε τεράστια αποθέματα, αλλά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ τα παράτησαν όλα εκτός από 230, πιστεύοντας ότι «τα ολοένα και πιο αποτελεσματικά συμβατικά όπλα θα μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά καλύτερα», σύμφωνα με μια ανάλυση του 1989.
Η Ρωσία διατήρησε περίπου 2.000 τακτικές πυρηνικές κεφαλές. Μπορούν να τοποθετηθούν σε διάφορα συστήματα, όπως πύραυλοι κρουζ Kalibr ή βαλλιστικοί πύραυλοι Iskander, και μπορούν να εκτοξευθούν από ξηρά ή θάλασσα.
Πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αυτά τα όπλα;
Οι ειδικοί βλέπουν τρεις τρόπους με τους οποίους η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα.
Ο πρώτος είναι μια επίδειξη -μια πυρηνική βολή που δεν σκοτώνει κανέναν. Θα μπορούσε να είναι μια έκρηξη υπόγεια, πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα, ίσως κάπου ψηλά στον ουρανό πάνω από την Ουκρανία ή σε μια ακατοίκητη τοποθεσία όπως το Snake Island.
Ο ηλεκτρομαγνητικός παλμός της έκρηξης θα έκαιγε απροστάτευτο ηλεκτρονικό εξοπλισμό και ραδιενέργεια, αν και αρχικά μεγάλη, θα έπεφτε περίπου στο 1% της αρχικής σε 48 ώρες. Το μεγαλύτερο μέρος της ραδιενεργής σκόνης που αναρροφήθηκε από το σύννεφο της έκρηξης θα επέστρεφε στη γη εντός 24 ωρών από το χτύπημα και θα μπορούσε να είναι ένας ακραίος βιολογικός κίνδυνος. Άλλα σωματίδια μπορεί επίσης να διασπαρούν από τους επικρατούντες ανέμους και να καθίσουν σε πολύ χαμηλότερες συγκεντρώσεις σε μεγάλα μέρη του πλανήτη.
Αυτό θα ξεκινούσε μια διαδικασία κλιμάκωσης και θα δημιουργούσε την προοπτική μιας ρωσικής επίθεσης σε μια μεγάλη πόλη. Θα πυροδοτούσε πιθανώς μια παγκόσμια αντίδραση, χωρίς στρατιωτικό κέρδος, καθιστώντας τους Ρώσους «περισσότερο παρία στον κόσμο από ποτέ», όπως είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σε συνέντευξή του στις 16 Σεπτεμβρίου.
Το αποτέλεσμα της επίδειξης μπορεί επίσης να είναι ασαφές, καθώς θα έδειχνε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να σπάσει το ταμπού για τα πυρηνικά όπλα, αλλά ότι παρέμεινε προσεκτική στη χρήση τους. Αυτό, σύμφωνα με τον Sir Lawrence Freedman, ομότιμο καθηγητή Πολεμικών Σπουδών στο King's College του Λονδίνου, είναι ένας λόγος που οι ΗΠΑ απέρριψαν την επιλογή επίδειξης το 1945, πριν ρίξουν μια πυρηνική βόμβα στη Χιροσίμα.
Η δεύτερη πιθανότητα είναι ένα χτύπημα σε έναν ουκρανικό στρατιωτικό στόχο ή ένα βασικό κομμάτι της υποδομής -για παράδειγμα, ένα χτύπημα με πυραύλους στον πυρηνικό σταθμό Zaporizhzhia.
Το πόσο χρήσιμο θα ήταν αυτό είναι επίσης υπό αμφισβήτηση. Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ουκρανίας είναι πολύ διασκορπισμένες και οι μελέτες του αμερικανικού στρατού κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια κεφαλή ενός χιλιοτόνου πρέπει να εκραγεί σε απόσταση 90 μέτρων από ένα τανκ για να προκαλέσει σοβαρή ζημιά.
Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι δεν θα είχε νόημα για τη Ρωσία να χτυπήσει στόχους σε επαρχίες που τώρα θεωρεί δικές της. Ο στρατός της Ρωσίας θα εκτεθεί επίσης στις ραδιενεργές επιπτώσεις.
Η τρίτη και πιο επικίνδυνη κίνηση θα ήταν ένα χτύπημα σε ένα μέλος του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ -όπως προτείνει ο Ντμίτρι Τρένιν, πρώην επικεφαλής του Κέντρου Κάρνεγκι της Μόσχας, μιας ρωσικής ομάδας σκέψης.
Το πώς θα απαντούσε η Δύση σε μια επίθεση στο ΝΑΤΟ είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Το άρθρο 5 που επικαλείται μια συλλογική αμυντική απάντηση από άλλα μέλη του ΝΑΤΟ θα ενεργοποιηθεί.
Τον περασμένο μήνα, ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν, είπε ότι η χρήση των πυρηνικών από τη Ρωσία θα είχε «καταστροφικές συνέπειες», χωρίς να διευκρινίσει ποιες μπορεί να είναι αυτές οι συνέπειες. Κατέστησε επίσης σαφές ότι οι ΗΠΑ είχαν «διατυπώσει» σε ιδιωτικές συνομιλίες με τη Μόσχα πώς θα αντιδρούσε η Δύση. Την Κυριακή, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ προειδοποίησε για «σοβαρές συνέπειες για τη Ρωσία»...
