• Φέτος μετά από Χρόνια το Πάσχα των Ορθοδόξων εορτάζεται σήμερα 20 Απριλίου όπως και των Καθολικών

Για ποιον λόγο, όμως, η ημερομηνία του Πάσχα μετακινείται μέσα στον... χρόνο και ποια είναι η σχέση ανάμεσα στους αστρονομικούς υπολογισμούς και στον καθορισμό της ημερομηνίας του, από τις χριστιανικές εκκλησίες;

Όλα ξεκίνησαν από τους Εβραίους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν το σεληνιακό ημερολόγιο που βασιζόταν στον κύκλο της Σελήνης. Γιόρταζαν το Πάσχα -από την εβραϊκή λέξη «πεσάχ» που σημαίνει «διέλευση» (της Ερυθράς Θάλασσας)- την 14η του μήνα Νισάν, η οποία ήταν η μέρα της πρώτης εαρινής πανσελήνου, που συμβαίνει κατά την εαρινή ισημερία ή αμέσως μετά από αυτήν.

Η εαρινή ισημερία συνδέθηκε με τον εορτασμό του Χριστιανικού Πάσχα από τα πρώτα κιόλας χρόνια μετά την Ανάσταση του Χριστού. Αυτό συνέβη, επειδή ο Χριστός αναστήθηκε την πρώτη ημέρα μετά το Εβραϊκό Πάσχα, που έπεσε εκείνο το χρόνο Σάββατο (το οποίο άρχιζε τότε -όπως και οι υπόλοιπες ημέρες- στις 6 το απόγευμα της Παρασκευής).

Αρχικά, οι διάφορες χριστιανικές τοπικές εκκλησίες γιόρταζαν το Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες. Οι ιουδαΐζουσες εκκλησίες κυρίως της Μικράς Ασίας το γιόρταζαν κατά την ημέρα του θανάτου του Χριστού την 15η του εβραϊκού μήνα Νισάν (σε όποια ημέρα της εβδομάδας έπεφτε), ενώ οι εθνικές εκκλησίες προτιμούσαν την πρώτη Κυριακή -ως αναστάσιμη ημέρα- μετά τη πρώτη εαρινή πανσέληνο.

Λόγω αυτών των διαφωνιών, η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια, υπό τον Μέγα Κωνσταντίνο το 325 μ.Χ., αποφάσισε ότι το Πάσχα θα εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης και, αν η πανσέληνος συμβεί Κυριακή, τότε την αμέσως επόμενη Κυριακή. Με αυτό τον τρόπο, αφενός το χριστιανικό Πάσχα δεν θα συνέπιπτε ποτέ με το εβραϊκό, αφετέρου ο εορτασμός του χριστιανικού Πάσχα συνδέθηκε με ένα αστρονομικό φαινόμενο, την εαρινή ισημερία και την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης (την «Πασχαλινή πανσέληνο»).

Συνεπώς, για να υπολογιστεί η ημερομηνία του Πάσχα ενός έτους, αρκούσε να βρεθεί αρχικά η ημερομηνία της πρώτης εαρινής πανσελήνου και, στη συνέχεια, η πρώτη Κυριακή μετά από αυτή την πανσέληνο. Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος ανέθεσε στον Πατριάρχη Αλεξανδρείας να γνωστοποιεί κάθε χρόνο στις άλλες εκκλησίες την ημέρα του Πάσχα, αφού προηγουμένως είχε υπολογιστεί η ημερομηνία της πρώτης εαρινής πανσελήνου, με τη βοήθεια των αστρονόμων της Αλεξάνδρειας.



Τα σφάλματα

Το ημερολόγιο που ίσχυε την εποχή της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, ήταν το Ιουλιανό που είχε θεσπίσει ο Ιούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ., με τη βοήθεια του αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένη. Ο τελευταίος, βασιζόμενος στους υπολογισμούς του Ιππάρχου (ο οποίος πριν έναν αιώνα με αξιοθαύμαστη ακρίβεια είχε υπολογίσει πως το ηλιακό έτος έχει διάρκεια 365,242 ημερών), θέσπισε ένα ημερολόγιο, του οποίου τα έτη είχαν 365 ημέρες, ενώ σε κάθε τέταρτο έτος (το λεγόμενο «δίσεκτο») πρόσθετε μία ακόμα ημέρα.

Όμως, σύμφωνα με τον Διονύση Σιμόπουλο, επίτιμο διευθυντή του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, το Ιουλιανό Ημερολόγιο είχε μια μικρή απόκλιση, καθώς η διάρκεια του ηλιακού έτους στην πραγματικότητα είναι 365,242199 ημέρες. Έτσι, το έτος του Σωσιγένη είναι μεγαλύτερο του πραγματικού κατά 11 λεπτά και 13 δευτερόλεπτα.

Ανά τετραετία το μικρό αυτό σφάλμα φθάνει περίπου τα 45 λεπτά, ενώ κάθε 129 χρόνια φθάνει την μία ημέρα, με αποτέλεσμα να μετακινείται συνεχώς νωρίτερα η εαρινή ισημερία. Το λάθος συσσωρευόταν και έτσι ενώ η εαρινή ισημερία την εποχή του Χριστού συνέβη στις 23 Μαρτίου, το 1582 μ.Χ. είχε φτάσει να συμβαίνει στις 11 Μαρτίου.

Εκείνο το έτος, ο πάπας Γρηγόριος ΙΓ' ανέθεσε στους αστρονόμους Χριστόφορο Κλάβιους και Λουίτζι Λίλιο να προωθήσουν μία ημερολογιακή μεταρρύθμιση. Η 5η Οκτωβρίου 1582 μετονομάστηκε 15η Οκτωβρίου, προκειμένου να διορθωθεί το λάθος των δέκα ημερών, που είχαν συσσωρευθεί τους προηγούμενους 11 αιώνες, έτσι ώστε η εαρινή ισημερία να επιστρέψει στην 21η Μαρτίου, όπως είχε συμβεί κατά την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.

Το Νέο ή Γρηγοριανό Ημερολόγιο υιοθετήθηκε από τα καθολικά κράτη της Ευρώπης μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ τα προτεσταντικά καθυστέρησαν πολύ περισσότερο. Η αντίδραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο ήταν ακόμη πιο μεγάλη, με συνέπεια το Ιουλιανό Ημερολόγιο να παραμείνει σε ισχύ σε όλα τα Ορθόδοξα κράτη έως τον 20ο αιώνα.



Η αλλαγή στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα το Ιουλιανό Ημερολόγιο αντικαταστάθηκε από το Γρηγοριανό, αρχής γενομένης στις 16 Φεβρουαρίου 1923, η οποία μετονομάστηκε σε 1η Μαρτίου. Αφαιρέθηκαν δηλαδή 13 ημέρες από το 1923, γιατί στις δέκα ημέρες λάθους Γρηγοριανού και Ιουλιανού μεταξύ 325 μ.Χ. και 1582 είχαν προστεθεί άλλες τρεις ημέρες, στη διάρκεια των περίπου τρεισήμισι αιώνων που είχαν περάσει από την εισαγωγή του Γρηγοριανού Ημερολογίου στη Δύση.

Αρχικά η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία -αντίθετα από το ελληνικό κράτος- διατήρησε το Ιουλιανό Ημερολόγιο, αλλά το 1924 αποδέχτηκε το εκκλησιαστικό ημερολόγιο να ταυτισθεί με το πολιτικό και να ισχύσει για τις ακίνητες εορτές. Δεν έκανε όμως κάτι ανάλογο για το Πασχάλιο Ημερολόγιο και για τις κινητές εορτές, που εξακολουθούν να υπολογίζονται με βάση το Ιουλιανό ή Παλαιό Ημερολόγιο.

Όμως, η διαφορά του εορτασμού του Πάσχα ανάμεσα σε Ορθόδοξους και Καθολικούς δεν βασίζεται μόνο στο λάθος του Ιουλιανού Ημερολογίου, αλλά και στο σφάλμα του λεγόμενου «Μετωνικού Κύκλου» του 5ου αιώνα π.Χ., τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι χριστιανοί αλεξανδρινοί αστρονόμοι και με βάση τον οποίο η Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να υπολογίζει τις ημερομηνίες των μελλοντικών εαρινών πανσελήνων.

Στις 13 ημέρες της λανθασμένης Ιουλιανής εαρινής ισημερίας, πρέπει να προστεθεί και το λάθος του 19ετούς Μετωνικού κύκλου, το οποίο ανέρχεται, από το 325 μ.Χ. έως σήμερα, σε τέσσερις έως πέντε περίπου ημέρες, με συνέπεια η Μετώνεια (ή Ιουλιανή) πανσέληνος να υπολογίζεται τέσσερις έως πέντες ημέρες αργότερα από την πραγματική.

Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το παλαιό Ιουλιανό Ημερολόγιο και τον κύκλο του Μέτωνος για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα. Έτσι, συχνά το ορθόδοξο Πάσχα εορτάζεται όχι την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο, αλλά την επόμενη (όπως το 2012) ή μετά τη δεύτερη εαρινή πανσέληνο (όπως το 2002 και το 2013), αντί της πρώτης Κυριακής μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο, όπως είχε ορίσει η Σύνοδος της Νίκαιας.


Κοινό Πάσχα

Οι Καθολικοί γιορτάζουν το Πάσχα σύμφωνα με τον κανόνα της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, αλλά η εαρινή ισημερία και η εαρινή πανσέληνος υπολογίζονται σύμφωνα με το νέο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, έχοντας λάβει υπόψη και το Μετώνειο σφάλμα. Έτσι, η Γρηγοριανή - Καθολική πανσέληνος είναι πολύ πιο κοντά στην αστρονομική (συχνά συμπίπτει ή απέχει μόνο μια ημέρα) από ό,τι η Ιουλιανή - Ορθόδοξη.

Στον 21ο αιώνα τα όρια εορτασμού του Ορθόδοξου Πάσχα υπολογίζεται ότι είναι από τις 4 Απριλίου το νωρίτερο έως τις 8 Μαΐου το αργότερο. Τα όρια του Καθολικού Πάσχα είναι από τις 22 Μαρτίου το νωρίτερο έως τις 25 Απριλίου το αργότερο. Αυτό σημαίνει ότι οι Καθολικοί δεν θα έχουν ποτέ Πάσχα τον Μάιο και οι Ορθόδοξοι ποτέ Πάσχα τον Μάρτιο.

Από κοινού εορτάζεται το Πάσχα για Ορθόδοξους και Καθολικούς, όταν τόσο η Γρηγοριανή, όσο και η Ιουλιανή - Μετώνεια πασχαλινή πανσέληνος πέσουν από την Κυριακή μέχρι το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας (αρκεί να είναι μετά τις 3 Απριλίου και οι δύο πανσέληνοι), οπότε την αμέσως επόμενη Κυριακή είναι το κοινό Πάσχα.

Αυτό συνέβη το 2014, ενώ κοινός θα είναι ο εορτασμός και τα έτη 2017 (στις 16 Απριλίου), 2025 (20 Απριλίου), 2028, 2031, 2034, 2037, 2038, 2041 κ.α. Συνολικά, κατά τον τρέχοντα αιώνα το Πάσχα θα είναι κοινό 31 έτη, ενώ κάθε επόμενο αιώνα αυτό θα συμβαίνει όλο και πιο σπάνια. Το τελευταίο κοινό Πάσχα υπολογίζεται ότι θα συμβεί το έτος 2698, καθώς μετά το 2700 -λόγω συσσώρευσης του Μετώνειου σφάλματος- δεν θα μπορούν να συμπέσουν ποτέ την ίδια εβδομάδα η Ιουλιανή και η Γρηγοριανή πανσέληνος.

Πηγή: ΑΠΕ

 
«Το κατσίκι υπερέχει σαφέστατα διατροφικώς από το αρνί καθώς έχει λιγότερες θερμίδες και λίπος», λένε οι διατροφολόγοι, οι οποίοι θεωρούν απαραίτητο το πιάτο της μαγειρίτσας για την προετοιμασία του στομαχιού μεταξύ νηστείας και κρεοφαγίας.



Μετά τη νηστεία της Σαρακοστής έρχεται η... «εκτόνωση». Ακόμη και όσοι υπέπεσαν όλες αυτές τις μέρες σε... «διατροφικά παραπτώματα», περιορίζουν τις... «ακρότητες» και προετοιμάζονται να ακολουθήσουν τις διατροφικές παραδόσεις, μετά την Ανάσταση, την Κυριακή του Πάσχα.

Το εορταστικό τραπέζι περιλαμβάνει σουβλιστά αρνιά, κατσίκια, κοκορέτσι, μαγειρίτσα, τσουρέκια και πολλούς ακόμη γευστικούς πειρασμούς. Τροφές ιδιαίτερα εύγεστες, αλλά ταυτόχρονα πλούσιες σε θερμίδες, χοληστερίνη και τριγλυκερίδια. Κατανάλωση με μέτρο λοιπόν, προκειμένου να μην χάσουμε τον έλεγχο και μαζί μ' αυτόν το μέτρο...

«Μην υποτιμήσετε τη μαγειρίτσα» μάς συμβουλεύει ο Δημήτρης Γρηγοράκης, κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος και επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης και Μεταβολικού Ελέγχου «ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ». «Η μαγειρίτσα αποτελεί τον ενδιάμεσο κρίκο μεταξύ της νηστείας και της διατροφικής ασυδοσίας, που ακολουθεί.

Η σούπα με κρέας αποτελεί την καλύτερη προετοιμασία για το στομάχι μας, ώστε να δεχτεί τα ζωικής προέλευσης τρόφιμα πιο ομαλά, αφού τα στερήθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα. Μία μερίδα μαγειρίτσας αποδίδει μέχρι και 560 θερμίδες, αλλά με πολύ, δυστυχώς, μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερόλη. Αν σας ενδιαφέρει η χοληστερόλη σας, αντικαταστήστε το αυγό μόνο με το ασπράδι του» εξηγεί ο κ. Γρηγοράκης.

Πάσχα στην Ελλάδα χωρίς οβελία δεν νοείται και το μόνο δίλημμα είναι αν θα σουβλίσουμε αρνί ή κατσίκι. «Προτιμήστε το κατσικάκι» μάς προτείνει ο κ. Γρηγοράκης. «Το κατσίκι υπερέχει σαφέστατα διατροφικώς από το αρνί. Αποδίδει σχεδόν τις μισές θερμίδες και το 1/3 λίπους σε σχέση με το αρνί. Το αρνάκι γάλακτος είναι πολύ τρυφερό, γιατί είναι φτωχότερο από το αρνί (από 3 μηνών μέχρι 1 έτους) σε πρωτεΐνες και πλουσιότερο σε λίπος. Το λίπος του βρίσκεται ενδομυϊκά και είναι δύσκολο να αφαιρεθεί. Από τα πιο άπαχα κομμάτια του ζώου είναι το μπούτι και η σέλα», τονίζει ο διατροφολόγος.

• Μετά την Ανάσταση, ακολουθεί χορός και τραγούδι σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. 
• Από τους «λάκκους» της Λιβαδειάς μέχρι το έθιμο της «Κούνιας» στην Κύθνο, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας γιορτάζεται το αναστάσιμο μήνυμα.

Μακεδονία.
Παλαιότερα στη... Μακεδονία η νοικοκυρά έβαζε το πρώτο αυγό στο εικονοστάσι, από όπου το έβγαζε με την πυροστιά μόνο όταν έβρεχε ή άστραφτε, για να «ξορκίσει» το χαλάζι και τις πλημμύρες. Σε κάποια χωριά της Μακεδονίας, όπως οι Ελευθερές, μέχρι πριν από λίγα χρόνια σημάδευαν το κεφάλι και την πλάτη των μικρών αρνιών με τη μπογιά που είχε χρησιμοποιηθεί για το βάψιμο τον αυγών.

Όσο το κόκκινο πανί ήταν κρεμασμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο, οι γυναίκες δεν έπλεναν ούτε και άπλωναν ρούχα, γιατί το θεωρούσαν κακό σημάδι, ενώ τα πρώτα αυγά που έβαφαν τα έστελναν μαζί με τσουρέκια στα πεθερικά τους.

Στη Θάσο στην Κοινότητα Λιμεναρίων διατηρείται το πανάρχαιο έθιμο «Για βρεξ Απρίλη μ», που γιορτάζεται την Τρίτη του Πάσχα. Συγκροτήματα απ όλη την Ελλάδα χορεύουν δημοτικούς χορούς.

Στην Ιερισσό της Χαλκιδικής έχουν το έθιμο «Του μαύρου νιου τ' αλώνι», που γιορτάζεται την Τρίτη του Πάσχα. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό. Σιγά-σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και συχνά ο χορός έχει μήκος τετρακόσια μέτρα. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον «Καγκέλευτο» χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821.

Ο χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά και στη μέση του τραγουδιού διπλώνεται στα δύο με τους χορευτές να περνούν ο ένας απέναντι από τον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό. Κατά την διάρκεια της γιορτής μοιράζεται, καφές που βράζει σε μεγάλο καζάνι «ζωγραφίτικος», τσουρέκια και αυγά.

Κεντρική Ελλάδα

Στην Αράχωβα, ανήμερα του Πάσχα ξεκινάει η περιφορά της Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την οποία συνοδεύουν περί τα 500 άτομα ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές. Την επομένη πραγματοποιείται αγώνας δρόμου των γερόντων (ανηφορικός δρόμος), οι οποίοι ξεκινούν από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και φτάνουν στο λόφο. Ακολουθούν χορευτικά συγκροτήματα και το απόγευμα χορεύουν γυναικείοι χορευτικοί σύλλογοι. Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται με κλέφτικα αγωνίσματα, όπως το σήκωμα της πέτρας.

Στην Αμφίκλεια και συγκεκριμένα το Δαδί δημιουργούνται «λάκκοι», όπου ψήνονται πολλά αρνιά μαζί, ενώ προσφέρονται αυγά, κρασί, και γλυκά.

Στη Λιβαδειά, το πιο χαρακτηριστικό έθιμο της πόλης, είναι το γνωστό «Πάσχα της Λιβαδειάς», με τους νέους της πόλης να συμμετέχουν στο έθιμο του «λάκκου». Μετά την Ανάσταση και πριν ξημερώσει οι κάτοικοι ετοιμάζουν την φωτιά. Ένας, κάνοντας το σταυρό του, βάζει φωτιά στο σωρό με τη λαμπάδα της Αναστάσεως. Με ραντίσματα νερού και συχνό χτύπημα με ένα μακρύ ξύλο, η θράκα είναι έτοιμη για να ψηθούν τα αρνιά. Το γλέντι διαρκεί μέχρι το απόγευμα και συμπληρώνεται με τη συμμετοχή παραδοσιακών χορευτικών συγκροτημάτων και την καύση πυροτεχνημάτων.

Στο Αιτωλικό την Κυριακή του Πάσχα κάθε γειτονιά, είναι μία μεγάλη υπαίθρια ψησταριά, όπου ο χορός και το τραγούδι έχουν τον πρώτο λόγο, ενώ προσφέρονται κρασί και παραδοσιακοί μεζέδες δωρεάν.

Κυκλάδες

Στην Κύθνο, το πιο επιβλητικό έθιμο του νησιού είναι αυτό της «Κούνιας». Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο.

Η Σύρος βιώνει με ιδιαίτερο τρόπο το Πάσχα. Οι δύο θρησκευτικές της κοινότητες, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν συγχρόνως τις μέρες του Πάσχα.

Στη Νάξο στο πασχαλινό τραπέζι ξεχωρίζει το παραδοσιακό «μπατούδο», κατσικάκι γεμιστό με εντόσθια, λαχανικά, ρύζι, αυγά και τυρί ψημένο στο φούρνο.

Δωδεκάνησα

Στο νησί της Αποκάλυψης, την Πάτμο, την Κυριακή του Πάσχα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η δεύτερη Ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.

Ιόνια νησιά

Ιδιαίτερα τα έθιμα στα Ιόνια νησιά, όπου την Κυριακή του Πάσχα κάθε εκκλησία βγάζει την Ανάσταση με φιλαρμονικές, σχολεία, προσκόπους και χορωδίες.

Όπως αναφέρει η DW για το δημοσίευμα του RND, τις τελευταίες δεκαετίες η Κίνα έχει εξελιχθεί σε μία από τις ισχυρότερες δυνάμεις στη ναυτηλία και από τη δεκαετία του 2010 και έπειτα κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά. Οι βασικοί λόγοι γι' αυτό είναι αφ' ενός μεν οι καλύτερες τιμές λόγω των επιδοτήσεων που δίνει το κράτος στα ναυπηγεία της χώρας, αφ' ετέρου δε οι πιο ελκυστικές προϋποθέσεις χρηματοδότησης από τις κινεζικές κρατικές τράπεζες.

Τα κινεζικά και τα αμερικανικά ναυπηγεία ωστόσο διάγουν βίους αντίθετους. Πλέον «η αμερικανική κυβέρνηση δεν θέλει να παρακολουθεί άλλο αδρανής. Έτσι, τα κινεζικής κατασκευής πλοία θα επιβαρύνονται με τέλη ύψους εκατομμυρίων δολαρίων, όταν καταπλέουν σε αμερικανικά λιμάνια – […] ένα σχέδιο που είχε ξεκινήσει ήδη επί κυβέρνησης Μπάιντεν και για την υλοποίηση του οποίου θα αποφασίσει τώρα ο πρόεδρος Τραμπ».

Όπως εξηγεί το RND, τα τέλη αυτά «θα ισχύουν για τις κινεζικές εφοπλιστικές εταιρείες, αλλά και για τις εταιρείες τρίτων κρατών εκμεταλλεύονται πλοία κινεζικής κατασκευής. Τα τέλη αυτά θα αποτελέσουν επομένως σημαντικό πλήγμα για τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, οι οποίες ελέγχουν περί το ένα πέμπτο του παγκόσμιου τονάζ και έχουν τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο.[…] Από τις συνολικά 435 παραγγελίες για κατασκευή δεξαμενόπλοιων που έγιναν πέρυσι, οι 113 ήταν από ελληνικές εταιρείες – και το μεγαλύτερο μέρος αυτών απευθύνονταν σε κινεζικά ναυπηγεία. Οι ελληνικές εταιρείες έχουν στείλει επί του παρόντος 620 παραγγελίες για νέα πλοία, εκ των οποίων οι 408, δηλαδή τα δύο τρίτα, κατασκευάζονται σε κινεζικά ναυπηγεία. Στα φορτηγά πλοία που έχουν παραγγείλει ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες περίπου το 70% έχουν γίνει σε κινεζικά ναυπηγεία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα δεξαμενόπλοια πλησιάζει το 72%».

Στην συνέχεια, το γερμανικό δίκτυο αναλύει περαιτέρω πως οι περισσότερες ελληνικές ναυτιλιακές ναυλώνουν τα πλοία τους σε μεγάλες εφοπλιστικές εταιρείες, όπως οι Cosco, MSC και Maersk, ή σε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες, όπως οι Exxon Mobil και η Shell. Αυτοί που θα έπρεπε να πληρώσουν τα τέλη στα λιμάνια είναι οι ναυλωτές. Επομένως, οι ελληνικές εφοπλιστικές εταιρείες μάλλον δεν θα επιβαρυνθούν άμεσα. Θα πληγούν όμως έμμεσα, διότι μεσοπρόθεσμα θα είναι πιθανώς δυσκολότερη και πιο κοστοβόρα η ναύλωση πλοίων κινεζικής κατασκευής.

Τέλος, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναμένεται να αποφασίσει αυτή την εβδομάδα για τα τέλη. Όμως θεωρείται απίθανο να εφαρμόσει ο Τραμπ το προϋπάρχον σχέδιο κατά γράμμα, μιας και ήδη αρκετές μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις έχουν εκφράσει την ανησυχία πως τα κυρωτικά τέλη θα μπορούσαν να διαταράξουν την εφοδιαστική αλυσίδα. Οι παρατηρητές αναμένουν επομένως πως τα τέλη θα είναι χαμηλότερα. «Επειδή, όπως και στην περίπτωση των δασμών του Τραμπ, θα προκαλέσουν ντόμινο εξελίξεων: οι ναυλωτές θα μετακυλήσουν τα τέλη στους εισαγωγείς στις ΗΠΑ και αυτοί με τη σειρά τους στο εμπόριο».

\\

Σε μια κίνηση που αποτυπώνει επισήμως σε ευρωπαϊκό κείμενο τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας προχώρησε η Αθήνα χθες: Κατέθεσε με καθυστέρηση το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιό της, κατ' απαίτηση της ΕΕ και λίγο πριν την εκπνοή της σχετικής προθεσμίας στο τέλος του μήνα.

Μία ημέρα πριν, το Εθνικό Κέντρου Ερευνών για το Ναυτικό Δίκαιο του Πανεπιστημίου της Άγκυρας δημοσιοποίησε την πρώτη ακαδημαϊκή μελέτη για το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο της Τουρκίας, χωρίς όμως να περιλαμβάνει σχετικό χάρτη. Εκείνος δημοσιοποιήθηκε χθες, μετά τον ελληνικό, στην εφημερίδα Μιλλιέτ και στο κρατικό πρακτορείο Αναντολού. Ακολούθησε αυστηρή ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, το οποίο τονίζει ότι "Ορισμένες από τις περιοχές που καθορίζονται στο ‘Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο’ (ΘΧΣ), που έχει δηλωθεί από την Ελλάδα στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας, παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο". Αναφέρει δε ότι "για άλλη μια φορά ότι οι μονομερείς ενέργειες και διεκδικήσεις της Ελλάδας δεν θα έχουν καμία νομική συνέπεια για τη χώρα μας. Υπενθυμίζουμε ότι πρέπει να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος, ότι το διεθνές ναυτικό δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών σε αυτές τις θάλασσες και ότι στο πλαίσιο αυτό η χώρα μας είναι πάντα πρόθυμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο Πέλαγος".

"Η Τουρκία", καταλήγει το κείμενο, "διατηρεί την άποψη ότι πρέπει να υιοθετηθεί μια ειλικρινής και συνολική προσέγγιση για την επίλυση ζητημάτων στη βάση του διεθνούς δικαίου, της ισότητας και της καλής γειτονίας, στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία της 7ης Δεκεμβρίου 2023, η οποία, αντανακλά το πνεύμα που επιθυμούν να διατηρήσουν και τα δύο μέρη στις σχέσεις τους".

Παρά την αυστηρή προειδοποίηση του ΤΥΠΕΞ, η Άγκυρα αφήνει ένα διάδρομο ανοικτό για διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα επικαλούμενη την Διακήρυξη των Αθηνών, στο πλαίσιο της οποίας εκκρεμεί συνάντηση Ερντογάν-Μητσοτάκη – με την ημερομηνία της ωστόσο να μην έχει ακόμα οριστικοποιηθεί.

Για τον τουρκικό Τύπο, πάντως, οι εξελίξεις αυτές αυξάνουν την ένταση με την Ελλάδα, με την αντικυβερνητική Sozcu να αναφέρει, ότι μια πρόκληση, που για την Τουρκία ήταν αιτία πολέμου από το 1995, επανέρχεται τώρα στο τραπέζι. "Η Ελλάδα", γραφεί η εφημερίδα, "θα υποβάλει χάρτη στην ΕΕ, που θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα δώδεκα μίλια στις 27 Απριλίου". Η ίδια εφημερίδα θεωρεί ότι η έλλειψη αντίδρασης από την Τουρκία εγείρει ανησυχίες ότι το Αιγαίο μπορεί να γίνει ουσιαστικά μια "ελληνική λίμνη". Αντίθετα, η φιλοκυβερνητική Μιλλιέτ τονίζει ότι η Ελλάδα δημοσίευσε τον χάρτη της μετά την Τουρκία και ότι η Γαλάζια Πατρίδα προκαλεί συναγερμό και στην Ελλάδα, ενώ ο θαλάσσιος χωροταξικός χάρτης της Τουρκίας προκαλεί εντάσεις στην Αθήνα.

Στο μεταξύ, η χθεσινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, όπου αποφασίστηκε το δωδεκαετές εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας με εύρος προϋπολογισμού τα 25 δις ευρώ, σχολιάζεται εκτενώς στον τουρκικό Τύπο, ιδιαίτερα ως προς την αγορά πυραύλων από τη Γαλλία, που, όπως λέει η Σαμπάχ, κλιμακώνει την απειλή για την Τουρκία.

Deutsche Welle: Παράθυρο Άγκυρας για διαπραγμάτευση με Αθήνα των θαλάσσιων χαρτών

Ένα από τα πιο συχνά λάθη είναι να χρησιμοποιούμε ένα γλωσσικό μοντέλο σαν να είναι απλώς μια εξελιγμένη μηχανή αναζήτησης. Οι μηχανές αναζήτησης βασίζονται σε λέξεις-κλειδιά και μας οδηγούν σε σελίδες που ίσως περιέχουν την πληροφορία που ψάχνουμε. Σαν να αναζητούμε μια βελόνα σε μια θάλασσα από άχυρα.

Ένα γλωσσικό μοντέλο, αντίθετα, δεν ψάχνει απλώς – συνθέτει. Μπορεί να δημιουργήσει τη «βελόνα» από το μηδέν, αν του δώσουμε επαρκή περιγραφή. Αν όμως η περιγραφή μας είναι ασαφής, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να μας επιστρέψει… μια οδοντογλυφίδα – και να είναι και περήφανο για το αποτέλεσμα.

Τα γλωσσικά μοντέλα μοιάζουν μαγικά, αλλά δεν είναι. Το σημαντικότερο που πρέπει να θυμόμαστε: δεν μπορούν να διαβάσουν το μυαλό μας.

Αν ετοιμάζεστε για συνέντευξη εργασίας, μην πείτε απλώς «βοήθησέ με να προετοιμαστώ». Αντίθετα, δώστε του το πλήρες πλαίσιο: «Έχω συνέντευξη για αυτήν τη θέση, ορίστε η αγγελία… Να και το βιογραφικό μου… Παίξε τον ρόλο του εργοδότη και ας προβάρουμε μια συνέντευξη».

Μην διστάσετε να ζητήσετε συγκεκριμένο ύφος, δομή ή μέγεθος. Όχι απλά «γράψε μου ένα άρθρο 600 λέξεων για το τάδε θέμα», αλλά συμπληρώστε λεπτομέριες «…μη χρησιμοποιήσεις ύφος Παπανούτσου γιατι ο/η φιλόλογός μου θα το καταλάβει». Ή ακόμα: «γράψε με μακροπερίοδο λόγο που προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα στην ανάγνωση, αλλά κάνει εμένα να νιώθω εξυπνότερος από εκείνον».

Όσο πιο σαφές το πλαίσιο, τόσο καλύτερο το αποτέλεσμα. Και συνήθως, η πρώτη σας εντολή είναι η πιο κρίσιμη – επενδύστε χρόνο σε αυτή.

Η εντολή συστήματος (system prompt) είναι η «μαγική σως» πίσω από τη λειτουργία των γλωσσικών μοντέλων – το κρυφό υπόστρωμα που καθορίζει πώς “σκέφτονται”, πώς συμπεριφέρονται και ποιον ρόλο υιοθετούν πρινξεκινήσει ο διάλογος. Είναι το πλαίσιο που προστίθεται αυτόματα στην αρχή κάθε συνομιλίας από τον πάροχο.

Για πολλούς παρόχους, αυτή η εντολή είναι η «μυστική συνταγή» του προϊόντος – μείγμα τεχνογνωσίας και δημιουργικότητας, σχεδόν έργο τέχνης. Αν θέλετε να πάρετε μια ιδέα, δείτε το system prompt του Claude.

Προσωπικά, κρατάω μια μικρή συλλογή από τέτοιες εντολές, προσαρμοσμένες σε διαφορετικές χρήσεις. Πολλές ξεκινούν κάπως έτσι:

«Είσαι ένας εξυπηρετικός παντογνώστης, με διάθεση να βοηθάς, να εξηγείς υπομονετικά και να προσαρμόζεις το ύφος σου ανάλογα με τον συνομιλητή σου. Δεν υποθέτεις, αλλά ζητάς διευκρινίσεις όταν κάτι δεν είναι σαφές. Αν δεν γνωρίζεις κάτι, το δηλώνεις ευθέως. Δε μαντεύεις! Είσαι ευγενικός, ακριβής, μεθοδικός και αποφεύγεις τη φλυαρία όταν δεν χρειάζεται. Είσαι όμως ειλικρινής και αυστηρός απέναντί μου! Αν πιστεύεις ότι ρωτάω κάτι σε λάθος κατεύθυνση μου το λες ευθέως».

Αυτές οι εντολές λειτουργούν σαν σκηνοθετικές οδηγίες: καθορίζουν το ύφος, τον ρόλο και τη “φωνή” του μοντέλου. Δημιουργήστε τις δικές σας – έτσι θα έχετε στα χέρια σας έναν πραγματικά εξατομικευμένο βοηθό για κάθε περίσταση.

Μπορείτε να ζητήσετε εξήγηση για το ίδιο θέμα σε διαφορετικό επίπεδο: «Εξήγησέ μου την κβαντομηχανική σαν να είμαι μαθητής Δημοτικού», «…σαν να είμαι τελειόφοιτος Φυσικής» ή «…σαν να είμαι ο Αϊνστάιν».

Αυτό βοηθά όχι μόνο στην κατανόηση, αλλά και στην εμβάθυνση: βλέπετε το ίδιο θέμα από διαφορετικές γωνίες και ξεκινάτε μια συνομιλία κατάλληλου βάθους.

Η τεχνική της «αλυσίδας σκέψης» (chain-of-thought reasoning) ενισχύει σημαντικά τα αποτελέσματα. Αν η ερώτησή σας είναι σύνθετη, σπάστε την σε μικρότερα υπο-ερωτήματα. Ή ζητήστε από το μοντέλο να σας εξηγήσει το σκεπτικό του.

Αυτό συχνά οδηγεί σε πιο σωστές και τεκμηριωμένες απαντήσεις – ειδικά όταν υποψιάζεστε πως κάτι δεν πάει καλά. Αν μάλιστα έχετε αμφιβολίες ή υποψιάζεστε ότι το μοντέλο έχει παραισθήσεις, ρωτήστε απλά: «είσαι σίγουρος;» – θα δείτε ότι… συνέρχεται τις περισσότερες φορές.

Η επιλογή του κατάλληλου γλωσσικού μοντέλου δεν είναι μια διαδικασία «μία φορά και τέλος». Κάθε μοντέλο έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, δυνατότητες και περιορισμούς, ανάλογα με το περιεχόμενο, τη γλώσσα και το στυλ της εργασίας. Μην περιμένετε μια “καθολικά καλύτερη” επιλογή – δεν υπάρχει ένα μοντέλο που να υπερέχει παντού και για όλους.

Δοκιμάστε διαφορετικά μοντέλα για διαφορετικές ανάγκες. Προσωπικά, χρησιμοποιώ το Claude (Anthropic) για τεχνικά ή φιλοσοφικά θέματα, ενώ για ελληνικά κείμενα παρατηρώ ότι το ChatGPT αποδίδει καλύτερα.

Μην βασίζεστε αποκλειστικά σε κατατάξεις ή benchmark tests. Δοκιμάστε, συγκρίνετε, αποφασίστε.

 

Κλείνοντας, να είστε ειλικρινείς όταν χρησιμοποιείτε γλωσσικά μοντέλα – ειδικά στην επικοινωνία με άλλους ανθρώπους. Η συνομιλήτριά σας πιθανότατα θα εκτιμήσει περισσότερο το ότι της λέτε την αλήθεια, παρά να συνειδητοποιήσει ότι οι ατάκες σας και το ύφος σας θυμίζουν… ChatGPT σε ρόλο Glenn Quagmire.

Το αν ο Τραμπ προτίθεται πραγματικά να ενισχύσει τις κυρώσεις είναι ασαφές. Μέσα σε μία μόνο ημέρα, δήλωσε «πολύ θυμωμένος» με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και προειδοποίησε ότι όσοι αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο ίσως βρεθούν αντιμέτωποι με «δευτερογενείς δασμούς» αν η Ρωσία εμποδίσει την ειρηνευτική διαδικασία — για να μαλακώσει λίγο αργότερα τη στάση του, λέγοντας ότι δεν πιστεύει πως ο Πούτιν «θα αθετήσει τον λόγο του».

To Bloomberg εξηγεί τι δυνατότητες έχει ο Αμερικανός πρόεδρος και τι σημαίνει η άρση των κυρώσεων.

Πόση δύναμη έχει πραγματικά ο Τραμπ να άρει τις κυρώσεις;

Σε περίπτωση που επιλέξει την οδό της αποκλιμάκωσης, ο Τραμπ θα μπορούσε να άρει σχεδόν το σύνολο των αμερικανικών κυρώσεων μονομερώς, μέσω προεδρικών διαταγμάτων. Ωστόσο, δεν έχει πλήρη ελευθερία κινήσεων: για την άρση των πιο αυστηρών περιορισμών απαιτείται έγκριση του Κογκρέσου. Και για να τερματιστούν οι διεθνείς κυρώσεις, θα πρέπει να πείσει την Ευρώπη και άλλους εταίρους να αποσύρουν τις δικές τους.

Ο ίδιος έχει ήδη κάνει λόγο για «μεγάλες συμφωνίες οικονομικής ανάπτυξης» που συζήτησε με τον Πούτιν σε τηλεφωνική επικοινωνία, ενώ το Κρεμλίνο επιβεβαίωσε ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν για μελλοντική συνεργασία στους τομείς της ενέργειας και της οικονομίας.

Η ρωσο-αμερικανική εμπορική σχέση έχει καταρρεύσει από το 2022, με τις εισαγωγές από τη Ρωσία να βρίσκονται το 2024 μόλις στο 10% των προπολεμικών επιπέδων. Το ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων παρουσιάζεται ως διαπραγματευτικό χαρτί από την πλευρά του Τραμπ, με στόχο τόσο την επίτευξη ειρήνης όσο και την αναθέρμανση εμπορικών σχέσεων.

Τι ζητά η Μόσχα

Η Ρωσία ζητά ως προαπαιτούμενο για ειρηνευτική συμφωνία την άρση των κυρώσεων, με βασικό αίτημα την επανασύνδεση της Ρωσικής Γεωργικής Τράπεζας με το SWIFT. Αν και η ρωσική οικονομία παρουσιάζει ανθεκτικότητα –μετατοπίζοντας τη δραστηριότητά της προς την πολεμική βιομηχανία και βρίσκοντας αγοραστές σε Κίνα και Ινδία– οι πιέσεις παραμένουν.

Η αγορά εργασίας είναι σφιχτή, ο πληθωρισμός υψηλός, και η πρόσφατη πτώση στις τιμές πετρελαίου, αν διατηρηθεί, ίσως αποδειχθεί πιο επιζήμια από τις κυρώσεις καθαυτές.

Στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η Ρωσία έχει μειώσει δραστικά την έκθεσή της σε δολάριο και ευρώ από το 2014. Η μετάβαση σε εναλλακτικά νομίσματα επιταχύνθηκε μετά τις σαρωτικές κυρώσεις του 2022.

Η Δύση «πάγωσε» περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας άνω των $300 δισ., κυρίως στην Ευρώπη. Ωστόσο, η Μόσχα διαθέτει «μαξιλάρι», καθώς η άνοδος της αξίας των αποθεμάτων χρυσού της θα μπορούσε να αντισταθμίσει το ένα τρίτο των απωλειών, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg.

Ποιος μπορεί να σταματήσει τον Τραμπ;

Ο Τραμπ έχει την εξουσία να άρει άμεσα πάνω από το 90% των αμερικανικών κυρώσεων. Θα μπορούσε να ακυρώσει τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που αποτέλεσαν τη νομική βάση των κυρώσεων από το 2014 και έπειτα. Εναλλακτικά, μπορεί να διατηρήσει τις κυρώσεις και να εκδώσει εξαιρέσεις (waivers) ή άδειες (licenses) που θα επιτρέπουν συναλλαγές με τις στοχευόμενες οντότητες.

Όμως πριν αποχωρήσει από την προεδρία, ο Μπάιντεν υπέγραψε διάταγμα που ενισχύει τον ρόλο του Κογκρέσου: μετέφερε ορισμένες κυρώσεις υπό την εποπτεία νόμου που απαιτεί κοινοβουλευτική ενημέρωση για την άρση τους. Αν ο Τραμπ επιχειρήσει να χαλαρώσει τέτοιες κυρώσεις, θα πυροδοτηθεί περίοδος 30 ημερών, εντός της οποίας το Κογκρέσο μπορεί να μπλοκάρει την απόφαση, εφόσον εξασφαλιστεί πλειοψηφία 2/3.

Παρότι οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, αρκετά μέλη τους υποστηρίζουν την Ουκρανία και ενδέχεται να εναντιωθούν στην άρση κυρώσεων χωρίς διασφάλιση ειρηνευτικής συμφωνίας.

Ο ρόλος της Ευρώπης – Και το ρίσκο διάσπασης

Η συντονισμένη δράση ΗΠΑ–ΕΕ ήταν καθοριστική. Οι κυρώσεις κατά της κεντρικής τράπεζας, η αποπομπή από το SWIFT και το πλαφόν στα $60 το βαρέλι για το ρωσικό πετρέλαιο αποτέλεσαν «κοινές γραμμές» πίεσης.

Ο Τραμπ θα μπορούσε να αποσύρει μονομερώς τη συμμετοχή των ΗΠΑ από αυτά τα σχήματα, αποδυναμώνοντάς τα. Όμως δεν μπορεί να τα ακυρώσει: το SWIFT εδρεύει στο Βέλγιο, υπόκειται στο ευρωπαϊκό δίκαιο και οποιαδήποτε αλλαγή απαιτεί ομοφωνία μεταξύ των 27 κρατών-μελών.

Η Ευρώπη απέκλεισε κάθε σκέψη άρσης κυρώσεων στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου. Ωστόσο, μια αμερικανική μεταστροφή θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα άνισο καθεστώς: οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα υφίστανται το βάρος των κυρώσεων, ενώ οι αμερικανικές ίσως απολαμβάνουν τα οφέλη μιας εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Μόσχα.

Οι επενδυτές ξανακοιτούν τη Ρωσία

Η προοπτική ειρηνευτικής συμφωνίας και άρσης των κυρώσεων έχει επαναφέρει τη Ρωσία στο ραντάρ ορισμένων δυτικών επενδυτών. Πριν τον πόλεμο, υπήρχαν $150 δισ. σε ρωσικά assets υπό κατοχή διεθνών επενδυτών. Πολλά από αυτά τα κεφάλαια είτε αποσύρθηκαν είτε «πάγωσαν» στη Ρωσία.

Η αποδέσμευση αυτών των περιουσιακών στοιχείων θα αποτελούσε απρόσμενο κέρδος. Η ρωσική χρηματαγορά και το ρούβλι έχουν ήδη ενισχυθεί από τη στιγμή που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις.

Ωστόσο, ο επαναπατρισμός δεν είναι εύκολος. Οι εταιρείες που επιθυμούν να επαναπροσεγγίσουν τη Ρωσία ενδέχεται να αντιμετωπίσουν νομικά και ηθικά εμπόδια. Επιπλέον, η επιστροφή σε διεθνείς δείκτες απαιτεί την έγκριση από αμερικανικούς κολοσσούς, όπως η JPMorgan, που λαμβάνουν υπόψη τις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις.

Αν δεν υπάρξει συντονισμός στην άρση των κυρώσεων, τα ρωσικά assets δύσκολα θα επανενταχθούν στα παγκόσμια benchmarks. Παράλληλα, clearing houses όπως οι Euroclear και Clearstream (με έδρα την ΕΕ) θα πρέπει να συναινέσουν στην εκ νέου εκκαθάριση συναλλαγών ρωσικών τίτλων — κάτι καθόλου αυτονόητο.

Στην έκθεσή του το think tank αναφέρει ότι το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού οφέλους για τη Βόρεια Κορέα προέρχεται από την προμήθεια πυρομαχικών στη Ρωσία.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως ανάλυση από το Open Source Centre (OSC) και το Reuters εκτιμά ότι η Βόρεια Κορέα είχε στείλει πάνω από 15.800 κοντέινερ με πυρομαχικά στη Ρωσία το διάστημα από τον Αύγουστο του 2023 μέχρι τον Μάρτιο του 2025.

Παράλληλα, η Βόρεια Κορέα επωφελήθηκε επίσης από την αποστολή χιλιάδων στρατευμάτων για να πολεμήσουν κατά της Ουκρανίας αλλά και την παροχή τεχνικής υποστήριξης.

Παρόλα αυτά, οι απώλειες των στρατευμάτων ήταν σημαντικές. Πιστεύεται ότι έχασαν τη ζωή τους περίπου 4.000 από τους 11.000 στρατιώτες που έστειλε η Βόρεια Κορέα στη Ρωσία και οι οποίοι συμμετείχαν κυρίως στις μάχες που έλαβαν χώρα στην ρωσική περιοχή του Κουρσκ, όπου εισέβαλαν τον περασμένο Αύγουστο οι ουκρανικές δυνάμεις.

Η Βόρεια Κορέα κατά πάσα πιθανότητα προτιμά την «σε είδος και τεχνική βοήθεια» από τη Ρωσία- συμπεριλαμβανομένων όπλων υψηλής τεχνολογίας που βοηθούν στην ενίσχυση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων και στην προώθηση των στρατηγικών της στόχων- σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή της, αναφέρεται επίσης στην έκθεση.

Οι συντάκτες της έκθεσης καταλήγουν πως υπάρχει επείγουσα ανάγκη να τερματιστεί ο πόλεμος της Ουκρανίας, να ληφθούν μέτρα για τον αποκλεισμό της στρατιωτικής συνεργασίας Ρωσίας και Βόρειας Κορέας και να διαμορφωθεί μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για αυτό μόλις σταματήσει η σύγκρουση. Εκτιμούν επίσης ότι στρατιωτική συνεργασία Ρωσίας και Βόρειας Κορέας αυξάνει τις πιθανότητες να παρέμβει η Μόσχα στην κορεατική χερσόνησο εάν υπάρξει έκτακτη ανάγκη.

«Στοιχειωμένος» από τη σκέψη μιας «σπειροειδούς κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών» σε όλο τον κόσμο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Κένεντι ξεκίνησε συνομιλίες τη δεκαετία του 1960 που κατέληξε στη Συνθήκη Μη Διάδοσης (NPT), μια συμφωνία μεταξύ υπερδυνάμεων που κράτησε μέχρι σήμερα σε μονοψήφιο αριθμό τα κράτη με πυρηνικά όπλα.

Ο περιορισμός βασίστηκε στο ότι οι ΗΠΑ επέκτειναν την πυρηνική τους ομπρέλα για να πείσουν τους συμμάχους ότι δεν χρειάζεται να προχωρήσουν οι ίδιες στην κατασκευή των όπλων.

Ο Denis Healey, ο εκλιπών Βρετανός υπουργός, ειρωνεύτηκε ότι η αμερικανική πυρηνική πολιτική χρειαζόταν «μόνο 5% αξιοπιστία για να αποτρέψει τους Ρώσους, αλλά 95% για να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους».

Τώρα, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, αυτή η διαβεβαίωση μοιάζει πιο αδύναμη από ποτέ, σχολιάζουν οι Financial Times και τα δεδομένα αλλάζουν.

Σύμφωνα με τη NPT, ο αριθμός των κρατών που έχουν πυρηνικά όπλα περιορίστηκε στις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο -τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Ινδία, το Ισραήλ και το Πακιστάν, που δεν υπέγραψαν ποτέ τη συμφωνία, ανέπτυξαν επίσης πυρηνικά όπλα, όπως και η Βόρεια Κορέα, η μόνη χώρα που αποχώρησε από τη NPT.

Η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία έχει φουντώσει τη συζήτηση σε όλη τη δυτική συμμαχία. Οι αναλυτές φοβούνται ότι εάν η NPT καταρρεύσει, εν μέρει λόγω της απόσυρσης των εγγυήσεων των ΗΠΑ, ο κόσμος μπορεί να βρεθεί με 15-25 κράτη που θα έχουν πυρηνικά όπλα.

Ο Φρίντριχ Μερτς, ο εν αναμονή καγκελάριος της Γερμανίας, είπε τον περασμένο μήνα ότι το μεγαλύτερο έθνος της Ευρώπης πρέπει τώρα να διερευνήσει «αν ο διαμοιρασμός πυρηνικών ή τουλάχιστον η πυρηνική ασφάλεια από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, θα μπορούσε να ισχύει και για εμάς».

Αυτή η θέση, από μόνη της ιστορική, έχει πυροδοτήσει μια άνευ προηγουμένου δημόσια συζήτηση που έχει οδηγήσει ορισμένους αναλυτές να ρωτούν δημόσια εάν η Γερμανία -της οποίας η μεταπολεμική εικόνα χτίζεται γύρω από την προώθηση της ειρήνης στην Ευρώπη και τον κόσμο- θα πρέπει να επιδιώξει να αποκτήσει τα δικά της πυρηνικά όπλα.

Η Γερμανία φιλοξενεί αμερικανικά πυρηνικά όπλα από το 1983. Σήμερα, υπάρχουν περίπου 20 αμερικανικές πυρηνικές βόμβες B61 στην αεροπορική βάση Büchel, περίπου 100 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Κολωνίας.

Γερμανοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν δώσει καμία ένδειξη ότι θα αποσύρουν αυτή την πυρηνική ασπίδα. Ο υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους χαρακτήρισε τη συζήτηση ως «κλιμάκωση μιας συζήτησης που δεν χρειαζόμαστε».

Ωστόσο, ιδιωτικά, ορισμένοι αξιωματούχοι άρχισαν να αναρωτιούνται αν η Γερμανία θα έπρεπε να εξετάσει το ενδεχόμενο να αποκτήσει τα δικά της πυρηνικά όπλα. Ο Μερτς επέμεινε νωρίτερα αυτό τον μήνα ότι ένα τέτοιο σενάριο δεν θα υλοποιηθεί, επισημαίνοντας δύο διαφορετικές διεθνείς συνθήκες που το απαγορεύουν.

Ο Wolfgang Ischinger, πρώην Γερμανός πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον, είπε ότι οποιαδήποτε πραγματική πρόταση να γίνει η Γερμανία πυρηνική δύναμη θα δημιουργούσε «μια θύελλα άγνωστων διαστάσεων από τη Μόσχα, από το [δεξιό, αντι-γερμανικό] κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη στην Πολωνία και από άλλους γείτονες».

Και πρόσθεσε: «Θα κινδυνεύαμε να χάσουμε το μεγαλύτερο μέρος της εμπιστοσύνης που μπορέσαμε να οικοδομήσουμε τις πέντε ή έξι δεκαετίες μετά την καταστροφή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».

Αλλά ο Θόρστεν Μπένερ, επικεφαλής του Global Public Policy Institute που εδρεύει στο Βερολίνο, είναι ένας από τους πολλούς εμπειρογνώμονες που διατύπωσαν την ιδέα ότι η χώρα θα πρέπει τουλάχιστον να «επενδύσει στη διατήρηση της πυρηνικής αφάνειας» -μια κίνηση που θα σήμαινε τη δημιουργία της υποδομής για τη δημιουργία πυρηνικού όπλου, αν χρειαστεί, χωρίς να προχωρήσει σε άμεση κατασκευή.

Η συζήτηση, είπε, πυροδοτήθηκε από ανησυχίες σχετικά με το πού μπορεί να κατευθυνθούν πολιτικά το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, ιδιαίτερα εάν η Μαρίν Λεπέν κερδίσει τις γαλλικές εκλογές το 2027. «Τόσο η ακροαριστερά όσο και η ακροδεξιά στη Γαλλία είναι πολύ αντιγερμανικές και θα υπήρχε κίνδυνος να μην τηρήσουν ένα είδος συμφωνίας διαμοιρασμού πυρηνικών», είπε ο Μπένερ. «Και μετά τι;».

Η συζήτηση στην Πολωνία έχει προχωρήσει ακόμη πιο γρήγορα, με τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ αυτόν τον μήνα να γίνεται ο πρώτος ηγέτης της χώρας που αναφέρθηκε στην ιδέα της επιδίωξης πυρηνικών όπλων ή τουλάχιστον στην επιδίωξη μιας συμφωνίας κοινής χρήσης με τη Γαλλία.

Ο πολιτικός του αντίπαλος πρόεδρος Andrzej Duda απάντησε λέγοντας στους Financial Times ότι θα ήταν καλύτερο να μεταφερθούν πυρηνικές κεφαλές των ΗΠΑ στην Πολωνία -μια κίνηση που η Μόσχα θα θεωρούσε πρόκληση στην οποία η Ουάσιγκτον αντιστέκεται εδώ και καιρό.

«Υπάρχουν ξαφνικά πολλά λόγια και διαφορετικές απόψεις για το τι πρέπει να κάνουμε, αλλά όλα δείχνουν ότι η Πολωνία πιστεύει σε ισχυρότερη πυρηνική αποτροπή κατά της Ρωσίας», δήλωσε ο Marcin Idzik, διευθυντής του διοικητικού συμβουλίου της PGZ, της πολωνικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στην άμυνα και ελέγχεται από το κράτος.

Το αν η Πολωνία έχει τη δυνατότητα να δώσει συνέχεια στις θέσεις του Ντούντα ή του Τουσκ είναι άλλο θέμα. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ JD Vance είπε επίσης στο Fox News ότι θα «σοκάρονταν» εάν ο Τραμπ συμφωνούσε να μεταφέρει αμερικανικά όπλα στην Πολωνία.

Και ενώ η Πολωνία κάποτε φιλοξένησε πυρηνικές κεφαλές κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου -για τη Μόσχα και όχι για την Ουάσιγκτον-, δεν είχε ποτέ μη στρατιωτικό πυρηνικό εργοστάσιο. Ενώ έχει δεσμευτεί να κατασκευάσει ένα μέσα σε μια δεκαετία, δεν διαθέτει την υποδομή και την τεχνογνωσία άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Ο Ντούντα υποστηρίζει ότι η Πολωνία θα χρειαζόταν «δεκαετίες» για να αναπτύξει τα δικά της πυρηνικά όπλα. Ο Janusz Onyskiewicz, πρώην υπουργός Άμυνας της Πολωνίας, χαρακτήρισε την πρόταση του Τουσκ «σίγουρα αρκετά υποθετική και όχι για την παρούσα κατάσταση».

«Για εμάς η κατασκευή πυρηνικών όπλων από την αρχή είναι πολύ δαπανηρή και δεν έχουμε αρκετό χρόνο για να το κάνουμε», είπε ο Idzik από την PGZ. «Αλλά αν μπορούμε να γίνουμε μέρος μιας νέας ευρωπαϊκής ομάδας και ενός πυρηνικού έργου, φυσικά θέλουμε να είμαστε μέρος αυτού».

Η αδιάκοπη πρόοδος του προγράμματος πυρηνικών όπλων της ίδιας της Βόρειας Κορέας, η άνθηση της σχέσης της Πιονγιάνγκ με τη Μόσχα και η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία έχουν τροφοδοτήσει βαθιά ανησυχία στη Νότια Κορέα για την ασφάλειά της.

«Η υποστήριξη στη Νότια Κορέα για την απόκτηση των δικών της πυρηνικών όπλων διευρύνεται και σκληραίνει», δήλωσε ο Σανγκσίν Λι, ερευνητής στο think tank Ινστιτούτο Εθνικής Ενοποίησης της Κορέας.

Ενώ κανένα από τα κύρια κόμματα δεν έχει υποστηρίξει μια τέτοια κίνηση, οι ηγέτες και στις δύο πλευρές έχουν υποστηρίξει την επιδίωξη «πυρηνικού λανθάνοντος χρόνου», ώστε η Σεούλ να μπορεί να κατασκευάσει ή να αποκτήσει πυρηνικά όπλα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Ο Σε-Χουν, ο συντηρητικός δήμαρχος της Σεούλ που θεωρείται πιθανός υποψήφιος για την προεδρία, νωρίτερα αυτό τον μήνα ζήτησε από τις ΗΠΑ να επιτρέψουν στη Νότια Κορέα να αποκτήσει ένα απόθεμα πυρηνικού υλικού παρόμοιο με αυτό της Ιαπωνίας, δίνοντας στη Σεούλ καθεστώς «πυρηνικού ορίου».

Οι δηλώσεις ήρθαν αμέσως αφού ο υπουργός Εξωτερικών Τσο Ταε-γιούλ είπε στο κοινοβούλιο ότι η απόκτηση πυρηνικών όπλων «δεν είναι εκτός τραπεζιού».

«Πρέπει να προετοιμαστούμε για όλα τα πιθανά σενάρια», είπε.

Η Νότια Κορέα έχει ήδη την υψηλότερη πυκνότητα πολιτικών πυρηνικών αντιδραστήρων στον κόσμο. «Η Κορέα έχει τη βασική τεχνολογία για την κατασκευή πυρηνικών όπλων και έχει ήδη εμπειρία στην παραγωγή ενός πολύ μικρού όγκου πλουτωνίου και ουρανίου», δήλωσε ο Suh Kyun-ryul, ομότιμος καθηγητής πυρηνικής μηχανικής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σεούλ.

«Έχει την τεχνολογία για να κατασκευάσει "πρόχειρες" πυρηνικές βόμβες -παρόμοιες με αυτές που έπεσαν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι- μέσα σε τρεις μήνες».

Ο Lee Chun-geun, ερευνητής στο Κορεατικό Ινστιτούτο Επιστήμης & Τεχνολογίας Αξιολόγησης και Σχεδιασμού, είπε ότι εκτός από την απόκτηση επαρκούς πυρηνικού υλικού, η Νότια Κορέα θα «χρειάζεται επίσης να κατασκευάσει πυροκροτητή και πυρηνικές κεφαλές, καθώς και να πραγματοποιήσει πυρηνικές δοκιμές».

«Εάν κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και κινητοποιήσει όλους τους εθνικούς πόρους, μπορεί να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα σε περίπου δύο χρόνια», είπε ο Lee.

Ενώ η Νότια Κορέα έχει αποθέματα πυρηνικού υλικού για την κάλυψη δύο-τριών ετών, ο εφοδιασμός της πιθανότατα θα διακοπεί ως αποτέλεσμα αποχώρησης από τη NPT, είπε. Η εξαγωγική οικονομία της Νότιας Κορέας θα δυσκολευόταν επίσης να αντέξει τις οικονομικές κυρώσεις που θα ακολουθούσαν.

Ωστόσο, ο Σουχ από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σεούλ είπε ότι η προεδρία Τραμπ πρόσφερε στη Νότια Κορέα μια «σπάνια ευκαιρία να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων».

Η μοναδική θέση της Ιαπωνίας ως της μόνης χώρας που έπεσε θύμα ατομικού πολέμου έχει κάνει το ζήτημα της απόκτησης πυρηνικών όπλων, σε όλη τη μεταπολεμική ιστορία της, ίσως το μεγαλύτερο πολιτικό ταμπού.

Ταυτόχρονα, υπάρχει εδώ και πολύ καιρό μια ήσυχη εκδοχή της συζήτησης σε ορισμένους κύκλους: μια εκδοχή που εξελίχθηκε καθώς η Βόρεια Κορέα έγινε πυρηνική δύναμη, η Κίνα έγινε πιο ισχυρή στρατιωτικά και ο Τραμπ έθεσε υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία της πυρηνικής ομπρέλας των ΗΠΑ.

Ένας ανώτερος Ιάπωνας αξιωματούχος είπε ότι πάντα γινόταν συζήτηση για το θέμα μεταξύ μιας μικρής ομάδας πολιτικών. «Ο κύκλος των συμμετεχόντων μπορεί τώρα να διευρυνθεί».

Η Ιαπωνία υπέγραψε νωρίς τη NPT, αλλά η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για την παραγωγή ενέργειας της έδωσε επίσης ένα σημαντικό απόθεμα υλικού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή ενός δικού της όπλου.

Η τεράστια, εξελιγμένη βιομηχανική βάση της Ιαπωνίας και η τεχνογνωσία σε πολλούς τομείς της εξειδικευμένης μηχανικής, λένε Αμερικανοί στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες, σημαίνει ότι η κατασκευή ενός όπλου είναι εντός των δυνατοτήτων της, πιθανώς μέσα σε λίγους μήνες από τη λήψη της απόφασης.

Αλλά η ψυχολογική και πολιτική απόσταση που θα έπρεπε να γεφυρωθεί για να μελετηθεί σοβαρά μια τέτοια κίνηση είναι, ακόμη και τώρα, τεράστια.  

Για τον πόλεμο των δασμών, και τις αρνητικές επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο, μίλησε ο βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών Πολ Κρούγκμαν, μιλώντας αποκλειστικά στην κάμερα του ΕΡΤNews, στο περιθώριο των εκδηλώσεων της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, στις Βρυξέλλες.

«Θα είναι μεγάλος, θα είναι λίγο πολύ καθολικός (πόλεμος). Θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο, στη μακροοικονομική κατάσταση, θα μειώσει την αποτελεσματικότητα. Υποθέτω ότι μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι ότι τα επόμενα ένα ή δύο χρόνια θα έχουμε υψηλότερο πληθωρισμό και βραδύτερη ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο» ανέφερε.

Ο διακεκριμένος οικονομολόγος, κάνει τη δική του πρόβλεψη για τα επόμενα χρόνια. «Αν πρέπει να κάνω μια πρόβλεψη, αυτή θα είναι ότι θα έχουμε ίσως δύο άσχημα χρόνια ως αποτέλεσμα του εμπορικού πολέμου. Είναι ένα τεράστιο πείραμα που δεν θα έπρεπε να διεξάγουμε».

Ο νομπελίστας Οικονομολόγος, για την ελληνική οικονομία και την πρόσφατη αναβάθμιση της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα, δήλωσε ότι η ανάκαμψη της χώρας προχωράει, ενώ αναφερόμενος στις προκλήσεις του μέλλοντος, αναφέρθηκε στην τεχνητή νοημοσύνη και την κλιματική αλλαγή.

«Ανησυχώ ότι μπορεί να έχουμε άλλη μια τεχνολογική φούσκα που θα σκάσει, η οποία θα ήταν σε πολύ κακή στιγμή, δεδομένων των άλλων πραγμάτων», δήλωσε.

Ο ίδιος μίλησε σε πάνελ και για τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τη ναυτιλία.

Το έργο έχει στόχο να αξιοποιήσει τον μεγάλο πλούτο δεδομένων που βρίσκονται στη διάθεση του κράτους και πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη νέων εφαρμογών στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης. 

Ο νέος υπερυπολογιστής υψηλών επιδόσεων θα προσδώσει στη χώρα μας συγκριτικό πλεονέκτημα και θα ισχυροποιήσει τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη της επιστημονικής έρευνας. Συγκεκριμένα, ο Δαίδαλος θα μπορεί να εξυπηρετήσει πλήθος Ελλήνων και Ευρωπαίων χρηστών της επιστηµονικής και ακαδηµαϊκής κοινότητας, της βιοµηχανίας και του δηµόσιου τοµέα. 

Όπως εξηγεί το ΕΔΥΤΕ, οι "υπερυπολογιστές" είναι υπολογιστικά συστήματα που αξιοποιούνται σε επιστημονικές εφαρμογές, οι οποίες απαιτούν την εκτέλεση πολλών εκατομμυρίων μαθηματικών πράξεων ή την επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων. Λόγω αυτών των απαιτήσεων, τέτοιου είδους προβλήματα είτε θα χρειάζονταν απαγορευτικά μεγάλο χρόνο για να ολοκληρωθούν σε έναν απλό υπολογιστή γραφείου είτε λόγω περιορισμένων πόρων (π.χ. κεντρική μνήμη, αποθηκευτικός χώρος) δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν καθόλου.

Οι υπερυπολογιστές ξεπερνούν τους περιορισμούς αυτούς χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο υλικό τελευταίας τεχνολογίας κάθε χρονική στιγμή, εκμεταλλευόμενοι παράλληλα την υπολογιστική ισχύ από πολλαπλές υπολογιστικές μονάδες. Ένας υπερυπολογιστής σήμερα είναι στην πραγματικότητα ένα σύστημα από εκατοντάδες ή και χιλιάδες υπολογιστές που επικοινωνούν μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας ένα πολύ γρήγορο δίκτυο και οι οποίοι συνεργατικά μπορούν να επιλύουν. 

Από το 2015, το ΕΔΥΤΕ λειτουργεί το υπολογιστικό σύστηµα υψηλών επιδόσεων ΑRIS (Advanced Research Information System), που φιλοξενείται σε ειδικά διαµορφωµένο χώρο του υπουργείου Παιδείας. Το ARIS, είναι σήµερα το ισχυρότερο υπολογιστικό σύστηµα στην Ελλάδα για επιστηµονικές εφαρµογές.

Όµως, λόγω των ταχύτατων εξελίξεων στον τοµέα της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων τα τελευταία χρόνια και τις ολοένα αυξανόµενες ανάγκες της ακαδηµαϊκής και ερευνητικής κοινότητας σε υπερυπολογιστική ισχύ, το υφιστάµενο σύστηµα δεν είναι πλέον αρκετό για να εξυπηρετήσει τη ζήτηση. 

Έτσι, πριν από μερικά χρόνια, το ΕΔΥΤΕ αποφάσισε να δημιουργήσει ένα νέο, πολύ ισχυρότερο σύστημα, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και την Κοινή Επιχείρηση EuroHPC. Για τον σκοπό αυτό, κατέθεσε, για λογαριασμό της Ελλάδας, εμπεριστατωμένη πρόταση και -έπειτα από αξιολόγηση- επιλέχθηκε μεταξύ των τεσσάρων ευρωπαϊκών χωρών (Ουγγαρία, Πολωνία, Ιρλανδία) που θα φιλοξενήσουν υπερυπολογιστές επιπέδου petascale.

Στους κορυφαίους υπολογιστές του κόσμου

Ο Δαίδαλος θα είναι ο μεγαλύτερος στη χώρα και από τους ισχυρότερους στην Ευρώπη, ενώ αναμένεται να συμπεριληφθεί στους κορυφαίους 30 υπερυπολογιστές παγκοσμίως εντός της λίστας ΤΟP500 και της λίστας των συστημάτων αποδοτικής χρήσης ενέργειας (GREEN500). 

Αναμένεται να έχει ισχύ άνω των 60 Petaflops και θα είναι 120 φορές ισχυρότερος από τον υφιστάμενο υπέρ-υπολογιστή ARIS, εκτελώντας εξήντα εκατομμύρια δισεκατομμύρια (δηλαδή εξήντα τετράκις εκατομμύρια – 60.000.000.000.000.000) πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο. Θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος και ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Η εγκατάστασή του θα γίνει στο κτίριο "Πρώην Ηλεκτρικός Σταθμός" αναγνωρισμένο μνημείο της σύγχρονης βιομηχανικής κληρονομιάς με εμβαδόν 1.500 τ.μ., στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.

«Η ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν είναι δυνατή χωρίς την Τουρκία», διεμήνυσε ο πρόεδρος της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Μιλώντας μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος ερμήνευσε την εξέλιξη αυτή «ως ελπιδοφόρες εξελίξεις για το μέλλον των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ».

Όπως είπε, «η Τουρκία είναι έτοιμη να προωθήσει τις σχέσεις της με τις ευρωπαϊκές χώρες και την Ένωση στο πλαίσιο των κοινών συμφερόντων και του αμοιβαίου σεβασμού. Φυσικά, αυτή τη βούληση δεν μπορεί να την επιδείξει η Τουρκία μόνη της. Είναι σημαντικό να υπάρχει η ίδια βούληση και στους συνομιλητές μας».

«Πιστεύω ότι η συνεπής στρατηγική προσέγγιση της Τουρκίας θα καθοδηγήσει τις πολιτικές των Ευρωπαίων ομολόγων μας» προσέθεσε ο Ταγίπ Ερντογάν.

Αναφερόμενος στον πόλεμο της Ουκρανίας, υποστήριξε ότι η Τουρκία έχει τοποθετηθεί «στη σωστή θέση», λέγοντας ότι δεν έχει χειραγωγηθεί από κανέναν, «ιδιαίτερα από την αντιπολίτευση» εντός της Τουρκίας.

«Έχουμε επιδείξει μια στάση που εμπνέει εμπιστοσύνη και προς τις δύο χώρες. Έχουμε τονίσει σε κάθε βήμα ότι στην ειρήνη δεν υπάρχουν χαμένοι. Ευχόμαστε ο πόλεμος, που έχει μπει στον τέταρτο χρόνο του, να τελειώσει με μια δίκαιη ειρήνη χωρίς περαιτέρω αιματοχυσία και καταστροφή» συμπλήρωσε και υποστηρίζοντας την πρωτοβουλία του Αμερικανού πρόεδρου, Ντόναλντ Τραμπ, είπε ότι βλέπει «τη θετική προσέγγιση της Ρωσίας, έστω και εν μέρει, στην πρόταση των ΗΠΑ για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός ως ένα μέτριο, αλλά πολύτιμο βήμα στο δρόμο προς την ειρήνη».

Πηγή: ΑΜΠΕ

Ο,τι ξεκίνησε ως καθοδική πορεία μετατρέπεται σε κατάρρευση.

Ο λόγος για το μερίδιό αγοράς της Tesla στις ευρωπαϊκές πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων, το οποίο μειώθηκε κατά 58% τους πρώτους δύο μήνες του έτους, (από 18,4% το 2024 σε 7,7% την ίδια περίοδο φέτος) σύμφωνα μ
ε στοιχεία της JATO Dynamics, εταιρείας συμβούλων αυτοκινήτων.

Μάλιστα, τα κακά νέα για τον Ελον Μασκ γίνονται ακόμη χειρότερα καθώς οι κινεζικές μάρκες ηλεκτρικών οχημάτων (EV) πούλησαν σχεδόν 20.000 οχήματα στην Ευρώπη τον περασμένο μήνα, ξεπερνώντας κατά πολύ τα 15.700 οχήματα που πούλησε η Tesla.

Η αμερικανική εταιρεία EV αντιμετωπίζει πλέον παγκόσμια αντίδραση, τροφοδοτούμενη κυρίως από την οργή που προκαλεί ο Μασκ υπό τον ρόλο και τις ενέργειές του ως βασικός σύμβουλος του προέδρου Τραμπ.

Οι πλέον απορριπτικοί καταναλωτές της Tesla είναι οι Γερμανοί. Σημειωτέον ότι η εταιρία διατηρεί ένα από τα μεγάλα εργοστάσιά της έξω από το Βερολίνο, ενώ ο Μασκ προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στη χώρα όταν επέλεξε να στηρίξει το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία ενόψει των εκλογών του Φεβρουαρίου.

Περισσότερο από το 94% των ερωτηθέντων σε μια πρόσφατη έρευνα επί δείγματος 100.000 Γερμανών δήλωσε ότι δεν θα αγόραζε πλέον Tesla.

Η πτώση του μεριδίου αγοράς της Tesla συμβαίνει μάλιστα σε χρονική στιγμή που οι πωλήσεις ΕV ανακάμπτουν.

Οι επί ευρωπαϊκού εδάφους πωλήσεις ΕV φέτος τον Φεβρουάριο ήταν 164.148 σημειώνοντας αύξηση 26% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2024./πηγή Ναυτεμπορική

Στο πλαίσιο ευρείας επιχείρησης, που διεξήχθη στην Κω και στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, συνελήφθη στη Σαλαμίνα το ένα εκ των δύο ηγετικών στελεχών της εγκληματικής οργάνωσης. Πρόκειται για ημεδαπό γεωργιανής καταγωγής, 44 ετών, ο οποίος μετά την απολογία του στον Ανακριτή κρίθηκε προφυλακιστέος.

Για το άλλο ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης (αλλοδαπός, τουρκικής υπηκοότητας) έχει εκδοθεί από την Εισαγγελία της Κω ένταλμα σύλληψης και αναζητείται.

Σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωση του αρχηγείου του Λιμενικού σε συνέχεια εντοπισμού θαλαμηγού με 74 αλλοδαπούς στον ‘'ΠΡΟΦΗΤΗ ΖΑΧΑΡΙΑ'' της Κω στις 15/03/2025 και της σύλληψης ενός 25χρονου αλλοδαπού εξ αυτών ως διακινητή, κατά τη διενεργηθείσα προανάκριση από το Λιμεναρχείο Κω προέκυψε ότι ο 25χρονος είναι μέλος εγκληματικής οργάνωσης, έχοντας τον ρόλο του κυβερνήτη στο συγκεκριμένο σκάφος που μετέφερε αλλοδαπούς από τα παράλια της Τουρκίας στα ελληνικά νησιά.

Κατόπιν κατάλληλης αξιοποίησης πληροφοριών από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), την Διεύθυνση Ασφαλείας και Προστασίας Θαλασσίων Συνόρων (ΔΑΠΘΑΣ) και του Τμήματος Πληροφοριών του Κ.Λ. Πειραιά, εκδόθηκαν δύο εντάλματα σύλληψης από την Εισαγγελία της Κω για τα δύο ηγετικά στελέχη του κυκλώματος.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι ανωτέρω φέρονται να διευθύνουν από κοινού επιχειρησιακά δομημένη εγκληματική οργάνωση με διαρκή δράση, με σκοπό τη μεταφορά πολιτών τρίτων χωρών που δεν έχουν δικαίωμα εισόδου στην Ελλάδα, από τα παράλια της Τουρκίας στην ελληνική επικράτεια. Η οργάνωση αποτελείται από τουλάχιστον άλλα δώδεκα άτομα που βρίσκονται στην Τουρκία.

Ο ρόλος των δύο ηγετικών στελεχών ήταν να συντονίζουν και να οργανώνουν τις μεταφορές πολιτών τρίτων χωρών, βρίσκοντας πλωτά μέσα στην Ελλάδα, τα οποία τα αγόραζαν και μετέφεραν στην Τουρκία, προκειμένου να πραγματοποιηθούν επιτυχώς οι παράνομες μεταφορές.

Είναι γεγονός ότι πανδημία του Covid-19 προκάλεσε αύξηση των θανάτων υψηλότερη από την αναμενόμενη, μειώνοντας το προσδόκιμο ζωής σε όλη την Ευρώπη.  Σύμφωνα με τη σχετική έκθεση της Κομισιόν για την κατάσταση της υγείας στην Ελλάδα, μεταξύ του 2019 και του 2022 το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε κατά ένα έτος, επιστρέφοντας σε επίπεδα που είχαν να καταγραφούν από το 2012.

Η νέα μελέτη του καθηγητή δημογραφίας Βύρωνος Κοτζαμάνη, διευθυντή του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ), πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα από τις αναλύσεις της Koμισιόν και επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα:  Ποιες από τις 26 χώρες της ΕΕ χώρες της ΕΕ κατάφεραν να ανακάμψουν  πλήρως από την πανδημία υπερβαίνοντας τα επίπεδα προσδόκιμου ζωής που είχαν καταγράψει το 2019; Ποιες δεν τα κατάφεραν και πώς κινήθηκε η χώρα μας;

Η έρευνα του ΙΔΕΜ εξετάζει τόσο το προσδόκιμο ζωής κατά της γέννηση όσο και στην ηλικία των 65 ετών.

Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι στη χώρα μας τα προσδόκιμα ζωής ανέκαμψαν μεν το 2023, αλλά όχι αρκετά για να ξεπεράσουν τα επίπεδα του 2019. Αντιθέτως οι περισσότερες χώρες της ΕΕ ανέκαμψαν πλήρως. Όχι μόνο ξανάπιασαν το νήμα της ανοδικής πορείας του προσδόκιμου ζωής, που είχε ανακοπεί από την πανδημία, αλλά ξεπέρασαν τα επίπεδα του 20219.

Παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα συνεχίζει να εντάσσεται, όπως και το 2019, στην ενδιάμεση ομάδα των χωρών της ΕΕ όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση.

Βρισκόμαστε ωστόσο σε πολύ χειρότερη μοίρα από ό,τι ήμασταν στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Τότε η Ελλάδα βρισκόταν στην ομάδα των χωρών με τα υψηλότερα προσδόκιμα ζωής. Σήμερα βρισκόμαστε στην 14η θέση στην πανευρωπαϊκή κατάταξη, έχοντας χάσει την προνομιακή θέση που κατείχαμε 30 χρόνια πριν.

Οι επιπτώσεις του Covid-19 ως προς το πλήθος των θανάτων που προκαλούν, διαφέρουν από χώρα σε χώρα, εξαιτίας μιας σειράς παραγόντων: Το διαφορετικό πληθυσμιακό μέγεθος, την πληθυσμιακή γήρανση, καθώς η πανδημία έθιξε πολύ περισσότερο τους ηλικιωμένους, την επάρκεια και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας κ.α.

Οι έρευνες που μελετούν τις επιπτώσεις του Covid-19 στις χώρες της ΕΕ, για να «αδρανοποιήσουν» τις διαφορές σε πληθυσμιακό μέγεθος, γήρανση κ.λπ, εξετάζουν ένα συγκεκριμένο τύπο δείκτη: Το προτυποιημένο λόγω της πανδημίας ποσοστό θνησιμότητας, ποσοστό που εκφράζεται σε υπερβάλλοντες θανάτους ανά 10.000 άτομα.

Με βάση τον δείκτη αυτόν, που είναι οι 8 υπερβάλλοντες θάνατοι ανά 10.000 άτομα, η Ελλάδα είχε την υψηλότερη υπερβάλλουσα θνησιμότητα από τις 15 χώρες μέλη της Ένωσης προ των διαδοχικών διευρύνσεων της. Πρόκειται για τον «σκληρό» πυρήνα της Ευρώπης, που περιλαμβάνει το σύνολο των πιο ανεπτυγμένων οικονομιών συν το Ηνωμένο Βασίλειο που ήταν μέλος της ΕΕ ως το 2020.

Αυτό που «σώζει» την παρτίδα για την Ελλάδα  -σε όρους στατιστικών δεδομένων –  και την τοποθετεί κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι ότι οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, του πρώην σοσιαλιστικού μπλοκ είχαν υψηλότερο δείκτη υπερβάλλουσας θνησιμότητας την περίοδο της πανδημίας. Μάλιστα στις πέντε από αυτές ο δείκτης ήταν υπερδιπλάσιος από ό,τι στην Ελλάδα.

Την περίοδο της πανδημίας τα προσδόκιμα ζωής εξαιτίας της υπερβάλλουσας θνησιμότητας, σε όλες τις χώρες, μειώθηκαν, για να ανακάμψουν μόλις το 2023.

Η ανάκαμψη όμως αυτή όμως δεν οδήγησε παντού στην επαναφορά των δεικτών στα προ-της-πανδημίας  επίπεδα.

Συγκεκριμένα η Eurostat καταγράφει τα εξής:

Όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής στη γέννηση στους άνδρες και στις γυναίκες, το 2023 ο μέσος όρος στην ΕΕ-26 είναι αυξημένος κατά 0,4 και 0,2 έτη αντίστοιχα σε σχέση με το 2019 (δεν διατίθενται δεδομένα για το 2023 από την EUROSTAT για την Γερμανία).

Σε επτά όμως από τις 26 χώρες για τους άνδρες και σε οκτώ για τις γυναίκες, τα προσδόκιμα παραμένουν χαμηλότερα ή ακόμη και τα ίδια με αυτά του 2019. Η Ελλάδα εντάσσεται στις ομάδες των χωρών αυτών, καθώς, σε σχέση με το 2019, το 2023 έχει χαμηλότερο προσδόκιμο στη γέννηση κατά 0,2 έτη στους άνδρες (79,00 έναντι 79,2 έτη) και σταθερό στις γυναίκες (84,2 έτη).

Όσον αφορά το προσδόκιμο στα 65 έτη στους άνδρες και στις γυναίκες, η αύξησή του ανάμεσα στο 2019 και το 2023 ανέρχεται στα 0,2 και 0,1 έτη αντίστοιχα στο μέσο όρο της ΕΕ. Αύξηση μικρότερη από ό,τι το προσδόκιμο κατά τη γέννηση.

Σε έξι όμως χώρες  – ανάμεσά τους και στην Ελλάδα το προσδόκιμο ζωής παραμένει χαμηλότερο ή ίσο με αυτό του 2019.

Για τους άντρες 65 ετών και άνω η πανδημία «έκοψε» από το προσδόκιμο μισό χρόνο ζωής σε σχέση με το 2019. Για τις γυναίκες άνω των 65 το προσδόκιμο ζωής παρέμεινε σταθερό, στα 21,7 έτη./πηγη Τα Νεα

Ο ανώτατος στρατιωτικός αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ρόμπερτ Μπρίγκερ, δήλωσε ότι θα ήταν εύλογο η στάθμευση στρατιωτών από χώρες της Ε.Ε. στη Γροιλανδία, σύμφωνα με συνέντευξη στη γερμανική εφημερίδα Welt am Sonntag που δημοσιεύεται σήμερα, κι ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει εκφράσει ενδιαφέρον για την απόκτηση της αρκτικής περιοχής.

«Κατά τη γνώμη μου, θα ήταν εντελώς λογικό όχι μόνο να σταθμεύσουν δυνάμεις των ΗΠΑ στη Γροιλανδία, όπως ήταν η υπόθεση μέχρι σήμερα, αλλά και να σκεφτούμε τη στάθμευση στρατιωτών της Ε.Ε. εκεί στο μέλλον», δήλωσε ο επικεφαλής της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην τελική, ένα τέτοιο βήμα θα απαιτούσε πολιτική απόφαση, δήλωσε ο Αυστριακός στρατηγός.

Η στρατιωτική επιτροπή είναι η ανώτατη στρατιωτική αρχή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όμως λειτουργεί ως συμβουλευτικό σώμα, καθώς η Ένωση δεν έχει στρατό. Το υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ΝΑΤΟ είναι η κύρια στρατιωτική συμμαχία για την Ε.Ε..

Ο Τραμπ έχει εκφράσει ενδιαφέρον να αποκτήσει τη Γροιλανδία, που είναι αυτόνομο έδαφος της Δανίας, τμήμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν έχει αποκλείσει τη χρήση στρατιωτικής ή οικονομικής δύναμης προκειμένου να πιέσει τη Δανία να την παραδώσει.

Η στρατηγική θέση της Γροιλανδίας κατά μήκος της πιο σύντομης διαδρομής από την Ευρώπη στη Βόρεια Αμερική, που είναι ζωτικής σημασίας για το σύστημα προειδοποίησης βαλλιστικών πυραύλων των ΗΠΑ, έχει καταστεί προτεραιότητα για τον Τραμπ. Ο Μπρίγκερ εξέφρασε την ελπίδα πως οι ΗΠΑ, ως μέλη των Ηνωμένων Εθνών, θα σεβαστούν το απαραβίαστο των συνόρων όπως προβλέπεται από τον καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters