Η κάτοχος Νόμπελ Ειρήνης 2004 και υπουργός Περιβάλλοντος της Κένυας ΟΥΑΝΓΚΑΡΙ ΜΑΤΑΪ μιλάει για το «Κίνημα της Πράσινης Ζώνης», τον αντίκτυπο της διαφθοράς στο περιβάλλον και την ανάγκη παιδείας των πολιτών.Του ΝΙΚΟΥ ΚΑΤΖΗΛΑΚΗ.
«Θα ήθελα να ζητήσω από τους Ελληνες να οργανώσουν ομάδες αναδάσωσης στις καμένες περιοχές. Και θα ήθελα να γίνει η αναδάσωση υπό την ομπρέλα της εκστρατείας του ΟΗΕ για 1 δισ. νέα δέντρα
το 2007».
Η έκκληση της Ουανγκάρι Ματάι, επικεφαλής της εν λόγω εκστρατείας, δεν είναι τυχαία. Είναι η ιδρυτής του «Κινήματος της Πράσινης Ζώνης», που τα τελευταία 30 χρόνια παρέχει σε άπορες γυναίκες εργασία στη φύτεψη 30 εκατομμυρίων δέντρων στη γενέτειρά της Κένυα και αλλού.
Η κατ' αρχάς οικολογική οργάνωση της κ. Ματάι, δρώντας υπό απολυταρχικό καθεστώς στα πρώτα της βήματα, μετεξελίχθηκε γρήγορα σε ένα αντικαθεστωτικό κοινωνικό κίνημα που είχε στον πυρήνα του μια ιδεολογία που συνέδεε την οικολογία με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την παγκόσμια ειρήνη. Ο αγώνας της για δημοκρατία και διαφάνεια στην Κένυα του δικτάτορα Ντάνιελ Μόι την έφερε πολλές φορές στη φυλακή, αλλά και στη διεθνή καταξίωση, με το τέλος της δικτατορίας. Η κάτοχος του Νομπέλ Ειρήνης το 2004, και σημερινή υπουργός Περιβάλλοντος στη χώρα της, μας μίλησε για τη διασύνδεση οικολογίας-ειρήνης-διακυβέρνησης, τον αντίκτυπο της διαφθοράς στο περιβάλλον, και τα μέτρα για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε παρόμοια θέματα..
-Κυρία Ματάι, είναι απίστευτο το πόσο έχει αλλάξει η θέση των ανθρώπων που ασχολούνται με οικολογικά προβλήματα. Από το περιθώριο, σήμερα βρίσκονται στο κέντρο της δημόσιας ζωής και του διαλόγου...
«Είναι πολύ σημαντικό που η επιτροπή Νόμπελ αποφάσισε το 2004 να επικεντρ
ωθεί στο περιβάλλον. Αυτό έδωσε την ευκαιρία σε ανθρώπους διαφορετικών αντιλήψεων να μιλήσουν και να φέρουν τα οικολογικά θέματα στην κεντρική σκηνή. Η έκθεση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάρτιο και η οποία τεκμηριώνει ότι οι ανθρώπινες πράξεις έχουν οδηγήσει στην υπερθέρμανση του πλανήτη, πιστεύω ότι έχει επίσης βοηθήσει σημαντικά. Νομίζω ότι όλοι αυτοί οι λόγοι έχουν βοηθήσει στο να συνειδητοποιήσει ο κόσμος τα περιβαλλοντικά προβλήματα, τόσο σε επίπεδο πολιτών όσο και σε επίπεδο κυβερνήσεων. Και παρ' ότι μερικές φορές είναι παραπλανητική η έκθεση οικολογικών θεμάτων ως προς τη θέση που πραγματικά έχουν στην πολιτική ατζέντα, συναντώμενη με ανθρώπους που ασχολούνται με τα θέματα του περιβάλλοντος η αίσθησή μου είναι ότι πράγματι έχει δοθεί μεγάλη σημασία στα θέματα αυτά τα τελευταία χρόνια».
ωθεί στο περιβάλλον. Αυτό έδωσε την ευκαιρία σε ανθρώπους διαφορετικών αντιλήψεων να μιλήσουν και να φέρουν τα οικολογικά θέματα στην κεντρική σκηνή. Η έκθεση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάρτιο και η οποία τεκμηριώνει ότι οι ανθρώπινες πράξεις έχουν οδηγήσει στην υπερθέρμανση του πλανήτη, πιστεύω ότι έχει επίσης βοηθήσει σημαντικά. Νομίζω ότι όλοι αυτοί οι λόγοι έχουν βοηθήσει στο να συνειδητοποιήσει ο κόσμος τα περιβαλλοντικά προβλήματα, τόσο σε επίπεδο πολιτών όσο και σε επίπεδο κυβερνήσεων. Και παρ' ότι μερικές φορές είναι παραπλανητική η έκθεση οικολογικών θεμάτων ως προς τη θέση που πραγματικά έχουν στην πολιτική ατζέντα, συναντώμενη με ανθρώπους που ασχολούνται με τα θέματα του περιβάλλοντος η αίσθησή μου είναι ότι πράγματι έχει δοθεί μεγάλη σημασία στα θέματα αυτά τα τελευταία χρόνια».-Τι προκαλεί, κατά την άποψή σας, αυτή την έλλειψη συναίσθησης της μοίρας που μας περιμένει όταν συμβάλλουμε σε μια περιβαλλοντική καταστροφή;
«Οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται για τα άμεσα αποτελέσματα των πράξεών τους. Είτε είναι φτωχοί είτε πλούσιοι, σκέφτονται το άμεσο συμφέρον τους. Οπότε η πιο συνήθης συμπεριφορά είναι τού "πώς μπορώ να επωφεληθώ σήμερα" και όχι τόσο το τι θα προκαλέσει αυτή μου η πράξη στο μέλλον. Αυτό επιτείνεται από την αίσθηση ότι η γενιά που προκαλεί τη σημερινή περιβαλλοντική υποβάθμιση δεν είναι αυτή που θα υποφέρει από τα αποτελέσματά της, αλλά η επόμενη. Χρειάζεται μια διαφορετικού είδους συνηδειτοποίηση, ώστε να σκεφτούν και να ανησυχήσουν για το μέλλον».
-Εχετε επιτυχώς ενώσει την έννοια της οικολογίας με αυτήν της παγκόσμιας ειρήνης. Ισχύει αυτός ο συσχετισμός και για εσωτερικές κοινωνικές συγκρούσεις;
«Η συσχέτιση της οικολογίας, της ειρήνης και της διακυβέρνησης είναι άμεση. Είναι "τα τρία πόδια του σκαμνιού", όπως αποκαλώ μεταφορικά αυτό το συσχετισμό για να εξηγήσω τη διασύνδεση. Για να διαχειριστείς τους εθνικούς φυσικούς πόρους υπεύθυνα, πρέπει να κυβερνήσεις και υπεύθυνα. Να σέβεσαι τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους νόμους, να προωθείς την ισότητα και να πολεμάς τη διαφθορά. Και όλα αυτά βοηθούν στο να διαχειριστείς τους πόρους καλύτερα, να τους μοιράζεις πιο ισότιμα και τελικά να ελαχιστοποιήσεις τις κοινωνικές συγκρούσεις που δημιουργούνται συχνά όταν οι άνθρωποι διαγκωνίζονται γι' αυτούς. Οπότε ναι, η συσχέτιση μπορεί να είναι παγκόσμια και τοπική».
-Τι μέτρα θα παίρνατε για την ελαχιστοποίηση της διαφθοράς που συνδέεται με την καταστροφή του περιβάλλοντος;
«Είναι πολύ σημαντικό να ενισχυθεί η δημόσια παιδεία αλλά και οι οργανώσεις πολιτών που ενθαρρύνουν την τιμωρία δημόσιων προσώπων όταν αποδεικνύεται ότι είναι άπληστοι και ιδιοτελείς. Εάν αυτά τα πρόσωπα ξέρουν ότι θα τιμωρηθούν με κάποιον τρόπο, θα είναι πιο υπεύθυνα. Οταν όμως αισθάνονται ότι δεν θα τιμωρηθούν και ότι θα επανεκλεγούν στις θέσεις τους, τότε γίνονται αλαζόνες και αδιαφορούν για τις συνέπειες των αποφάσεών τους».
-Εχετε υπογραμμίσει τη σχέση μεταξύ ελεύθερων πράσινων χώρων και δημοκρατίας. Ποια είναι τα αποτελέσματα της έλλειψης τέτοιων χώρων σε μια πρωτεύουσα και την πολιτική ζωή της;
«Οσο συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο το δικαίωμά μας να έχουμε ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον, άλλο τόσο πρέπει να δώσουμε έμφαση στο ότι η ύπαρξη τέτοιων χώρων πρέπει να γίνει ένα από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα για τα οποία πρέπει να αγωνιζόμαστε. Πρέπει να γίνει συνείδηση ότι η ύπαρξη ελεύθερων πράσινων χώρων στις πόλεις είναι ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Εάν οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι έχουμε αυτό το δικαίωμα, και υπάρχει διαφθορά, οι κυβερνώντες θα πωλούν τους ελεύθερους χώρους σε κατασκευαστές. Η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι έννοιες επίσης πολύ στενές. Δεν μπορείς να έχεις το ένα χωρίς το άλλο».
