"Η οικονομική κρίση είναι ένα μόνο μέρος του προβλήματος που θα αντιμετωπίσει η παγκόσμια κοινότητα το 2009. Το μεγαλύτερο πρόβλημα θα είναι οι πόλεμοι. Εχει ήδη ξεκινήσει ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, ενώ η Ινδία και το Πακιστάν βρίσκονται πολύ κοντά στην ανάφλεξη. Ο κόσμος είναι γεμάτος από καυτές ζώνες που είναι έτοιμες να εκραγούν, ενώ η φτώχεια που θα προέλθει από την οικονομική κρίση θα πυροδοτήσει παντού κοινωνικές εκρήξεις. Το 2009 λοιπόν ξεκινά πολύ άσχημα και κανείς δεν ξέρει πού θα καταλήξει.
Πώς θα αντιμετωπιστούν από τις κυβερνήσεις όλα αυτά τα προβλήματα; Κατ΄ αρχάς βλέπουμε μια διάθεση να παρέμβουν για να περιορίσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Προς το παρόν οι παρεμβάσεις τους αφορούν τη διάσωση τραπεζών και επιχειρήσεων, αλλά είναι βέβαιον ότι η στήριξη των πιο αδύναμων εισοδημάτων θα είναι αναγκαστικά η επόμενη κίνηση. Ολες αυτές οι παρεμβάσεις ξαναβάζουν το κράτος στο παιχνίδι της οικονομίας, σε ένα παιχνίδι από το οποίο είχε βιαίως εκδιωχθεί τις... ..προηγούμενες δεκαετίες. Την ίδια στιγμή οι διεθνείς οργανισμοί, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο Οργανισμός Οικονομικής Ανασυγκρότησης, επανέρχονται στο προσκήνιο με πιο ενεργό ρόλο, ενώ όλες οι κυβερνήσεις μελετούν τρόπους αυστηρότερου και καλύτερου ελέγχου των αγορών και περιορισμού της κερδοσκοπίας.
Μέσα σε αυτό το διεθνές σκηνικό η Ελλάδα βρίσκεται σε ιδιαίτερα ευαίσθητη θέση. Η οικονομία είναι στα όρια της πτώχευσης αφού εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τη δυνατότητα της κυβέρνησης να βρει δανεικά από το εξωτερικό. Μέσα στον Ιανουάριο πρέπει να δανειστούμε 10 δισ. ευρώ και ως το τέλος του έτους άλλα 31 δισ. Οι δυσκολίες είναι γνωστές. Τα επιτόκια με τα οποία θα δανειστούμε θα είναι εξαιρετικά υψηλά και ακόμη δεν ξέρουμε πόση διάθεση έχουν οι ξένοι θεσμικοί να μας δανείσουν. Τους πρώτους μήνες του έτους αναμένεται καθίζηση της ζήτησης στο εμπόριο και στο χονδρεμπόριο, πράγμα που σημαίνει κλείσιμο επιχειρήσεων και απολύσεις, η οικοδομή έχει ήδη παγώσει, η ναυτιλία δεν συνεισφέρει όσο παλιότερα στο εθνικό εισόδημα και το τελειωτικό χτύπημα θα έρθει από τον τουρισμό. Το δεύτερο εξάμηνο του έτους η κατάσταση αναμένεται ότι θα έχει φτάσει σε ιδιαίτερα δύσκολο σημείο για τους έλληνες εργαζομένους και φυσικά για την κυβέρνηση- όποια και αν είναι τότε. Τα περιθώρια χειρισμών είναι περιορισμένα και η μόνη λύση που έχει η ελληνική κυβέρνηση είναι να τονώσει όσο μπορεί την αξιοπιστία της χώρας ώστε να μπορέσει να κλείσει συμφωνίες για δάνεια με ανεκτούς κατά το δυνατόν όρους. Ανάλογα με τις διεθνείς εξελίξεις η κατάσταση που θα αντιμετωπίσουμε εδώ θα είναι από κακή ως πολύ κακή και μοναδική ελπίδα μας είναι να περάσει όσο το δυνατόν νωρίτερα η διεθνής κρίση ώστε να αποκατασταθεί η ρευστότητα του διεθνούς τραπεζικού συστήματος και να αρχίσει ξανά η ροή- έστω και δανεικού- χρήματος προς την Ελλάδα."
Πώς θα αντιμετωπιστούν από τις κυβερνήσεις όλα αυτά τα προβλήματα; Κατ΄ αρχάς βλέπουμε μια διάθεση να παρέμβουν για να περιορίσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Προς το παρόν οι παρεμβάσεις τους αφορούν τη διάσωση τραπεζών και επιχειρήσεων, αλλά είναι βέβαιον ότι η στήριξη των πιο αδύναμων εισοδημάτων θα είναι αναγκαστικά η επόμενη κίνηση. Ολες αυτές οι παρεμβάσεις ξαναβάζουν το κράτος στο παιχνίδι της οικονομίας, σε ένα παιχνίδι από το οποίο είχε βιαίως εκδιωχθεί τις... ..προηγούμενες δεκαετίες. Την ίδια στιγμή οι διεθνείς οργανισμοί, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο Οργανισμός Οικονομικής Ανασυγκρότησης, επανέρχονται στο προσκήνιο με πιο ενεργό ρόλο, ενώ όλες οι κυβερνήσεις μελετούν τρόπους αυστηρότερου και καλύτερου ελέγχου των αγορών και περιορισμού της κερδοσκοπίας.
Μέσα σε αυτό το διεθνές σκηνικό η Ελλάδα βρίσκεται σε ιδιαίτερα ευαίσθητη θέση. Η οικονομία είναι στα όρια της πτώχευσης αφού εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τη δυνατότητα της κυβέρνησης να βρει δανεικά από το εξωτερικό. Μέσα στον Ιανουάριο πρέπει να δανειστούμε 10 δισ. ευρώ και ως το τέλος του έτους άλλα 31 δισ. Οι δυσκολίες είναι γνωστές. Τα επιτόκια με τα οποία θα δανειστούμε θα είναι εξαιρετικά υψηλά και ακόμη δεν ξέρουμε πόση διάθεση έχουν οι ξένοι θεσμικοί να μας δανείσουν. Τους πρώτους μήνες του έτους αναμένεται καθίζηση της ζήτησης στο εμπόριο και στο χονδρεμπόριο, πράγμα που σημαίνει κλείσιμο επιχειρήσεων και απολύσεις, η οικοδομή έχει ήδη παγώσει, η ναυτιλία δεν συνεισφέρει όσο παλιότερα στο εθνικό εισόδημα και το τελειωτικό χτύπημα θα έρθει από τον τουρισμό. Το δεύτερο εξάμηνο του έτους η κατάσταση αναμένεται ότι θα έχει φτάσει σε ιδιαίτερα δύσκολο σημείο για τους έλληνες εργαζομένους και φυσικά για την κυβέρνηση- όποια και αν είναι τότε. Τα περιθώρια χειρισμών είναι περιορισμένα και η μόνη λύση που έχει η ελληνική κυβέρνηση είναι να τονώσει όσο μπορεί την αξιοπιστία της χώρας ώστε να μπορέσει να κλείσει συμφωνίες για δάνεια με ανεκτούς κατά το δυνατόν όρους. Ανάλογα με τις διεθνείς εξελίξεις η κατάσταση που θα αντιμετωπίσουμε εδώ θα είναι από κακή ως πολύ κακή και μοναδική ελπίδα μας είναι να περάσει όσο το δυνατόν νωρίτερα η διεθνής κρίση ώστε να αποκατασταθεί η ρευστότητα του διεθνούς τραπεζικού συστήματος και να αρχίσει ξανά η ροή- έστω και δανεικού- χρήματος προς την Ελλάδα."