Διευθύνοντος συμβούλου
της Levant Partners Greece Α.Ε
H επιλογή του Αχμέτ Νταβούτογλου(φωτογ.) για τον θώκο του τουρκικο
ύ υπουργείου Εξωτερικών είναι ενδεικτική των δυνατοτήτων και των ευκαιριών της Τουρκίας στο διεθνές στερέωμα. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι η εξωτερική πολιτική που θα ασκήσει ο Νταβούτογλου δεν θα περιοριστεί ταυτόχρονα και από τις σημαντικές εσωτερικές αγκυλώσεις, και εξωτερικούς περιορισμούς, που περιόρισαν και το έργο του προκατόχου του Αλί Μπαμπατζάν.
Η «ανακάλυψη» της Μέσης Ανατολής από το Ισλαμικό Κόμμα του Ερντογάν (Α.Κ.) και η καλλιέργεια σχέσεων με κινήματα και κυβερνήσεις, με τους οποίους σήμερα θέλει να αποκαταστήσει διαύλους επικοινωνίας η διοίκηση Ομπάμα, είναι μια τέτοια δυνατότητα και ευκαιρία.
ύ υπουργείου Εξωτερικών είναι ενδεικτική των δυνατοτήτων και των ευκαιριών της Τουρκίας στο διεθνές στερέωμα. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι η εξωτερική πολιτική που θα ασκήσει ο Νταβούτογλου δεν θα περιοριστεί ταυτόχρονα και από τις σημαντικές εσωτερικές αγκυλώσεις, και εξωτερικούς περιορισμούς, που περιόρισαν και το έργο του προκατόχου του Αλί Μπαμπατζάν.Η «ανακάλυψη» της Μέσης Ανατολής από το Ισλαμικό Κόμμα του Ερντογάν (Α.Κ.) και η καλλιέργεια σχέσεων με κινήματα και κυβερνήσεις, με τους οποίους σήμερα θέλει να αποκαταστήσει διαύλους επικοινωνίας η διοίκηση Ομπάμα, είναι μια τέτοια δυνατότητα και ευκαιρία.
Το Α.Κ. ως πολιτικό κίνημα που ξεκίνησε από το περιθώριο της τουρκικής πολιτικής ζωής, κατατρεγμένο από την στρατιωτικοδιοικητική ελίτ, έχει την ικανότητα να συνδιαλεχθεί με συγγενικά, εάν και πολύ πιο βίαια και φονταμελιστικά κινήματα, όπως η...Χαμάς στην Παλαιστίνη και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Ταυτόχρονα, ο συσχετισμός των πρωτοβουλιών διαμεσολάβησης του Α.Κ. στη Μέση Ανατολή με την οθωμανική επικυριαρχία επιτρέπει στο Α.Κ. να στρέψει την ιστορία κατά των εσωτερικών του αντιπάλων.
Εξίσου σημαντικό, ένα ανανεωμένο διεθνές προφίλ της Τουρκίας, μέσω της πολιτικής Νταβούτογλου στη Μέση Ανατολή, θα αυξήσει το κόστος της οποιασδήποτε εκτροπής προς την εσωτερική καταπίεση, ιδίως του κουρδικού στοιχείου. Και τούτο διότι μπορεί οι ΗΠΑ να έχουν συγκεκριμένα στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή, η δημοκρατική διοίκηση Ομπάμα όμως δεν παύει να είναι υπόλογη στις ευαισθησίες και στην κοσμοαντίληψη του εκλογικού πυρήνα και των πνευμαικών ελίτ που την υποστηρίζει.
Εκεί που ο Νταβούτογλου θα συναντήσει και τα μεγαλύτερα εμπόδια στην άσκηση της ευφάνταστης νεο-οθωμανικής του πολιτικής είναι εκεί που η Τουρκία έχει και τη μεγαλύτερη επιρροή: στην περίμετρό της, στις διασυνοριακές σχέσεις με τη Αρμενία, με την Κύπρο, με το Ιράκ και με την Ελλάδα. Στην Κύπρο, η άνοδος Ερογλου σημαίνει ότι επανενεργοποιείται ο απορριπτικός μηχανισμός που είχε στήσει ο Ντενκτάς εντός της τουρκικής εσωτερικής πολιτικής σκηνής. Στο θέμα του Ιράκ, η αποτυχία του Α.Κ. στις τελευταίες δημοτικές εκλογές να διεισδύσει εκλογικά στο κουρδικό εκλογικό σώμα και η εν εξελίξει δικαστική δίωξη του κουρδικού κόμματος DTP, σημαίνει ότι η Τουρκία είναι τόσο μακριά όσο ποτέ από έναν ιστορικό διακανονισμό με τους Κούρδους της και άρα, και από μια στέρεη συμφωνία με τους αυτόνομους πλέον Κούρδους του Βορείου Ιράκ.
Εν κατακλείδι, η επιλογή Νταβούτογλου στο υπουργείο Εξωτερικών σηματοδοτεί τη θέληση του Ταγίπ Ερντογάν να κάνουν χρήση των επαφών και του προσανατολισμού του Α.Κ. προς τη Μέση Ανατολή εις όφελος της στενότερης συνεργασίας με τη διοίκηση Ομπάμα. Στον βαθμό που οι προσπάθειες αυτές καρποφορήσουν, θα βελτιώσουν την ικανότητα του Α.Κ. να διαχειριστεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τις εσωτερικές του προκλήσεις και θα συνεισφέρουν και στη σώφρονα διαγωγή της Τουρκίας στο διεθνές στερέωμα. Οι ωφέλειες θα είναι έμμεσες για τους γείτονες της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, όχι όμως άμεσες.
Εξίσου σημαντικό, ένα ανανεωμένο διεθνές προφίλ της Τουρκίας, μέσω της πολιτικής Νταβούτογλου στη Μέση Ανατολή, θα αυξήσει το κόστος της οποιασδήποτε εκτροπής προς την εσωτερική καταπίεση, ιδίως του κουρδικού στοιχείου. Και τούτο διότι μπορεί οι ΗΠΑ να έχουν συγκεκριμένα στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή, η δημοκρατική διοίκηση Ομπάμα όμως δεν παύει να είναι υπόλογη στις ευαισθησίες και στην κοσμοαντίληψη του εκλογικού πυρήνα και των πνευμαικών ελίτ που την υποστηρίζει.
Εκεί που ο Νταβούτογλου θα συναντήσει και τα μεγαλύτερα εμπόδια στην άσκηση της ευφάνταστης νεο-οθωμανικής του πολιτικής είναι εκεί που η Τουρκία έχει και τη μεγαλύτερη επιρροή: στην περίμετρό της, στις διασυνοριακές σχέσεις με τη Αρμενία, με την Κύπρο, με το Ιράκ και με την Ελλάδα. Στην Κύπρο, η άνοδος Ερογλου σημαίνει ότι επανενεργοποιείται ο απορριπτικός μηχανισμός που είχε στήσει ο Ντενκτάς εντός της τουρκικής εσωτερικής πολιτικής σκηνής. Στο θέμα του Ιράκ, η αποτυχία του Α.Κ. στις τελευταίες δημοτικές εκλογές να διεισδύσει εκλογικά στο κουρδικό εκλογικό σώμα και η εν εξελίξει δικαστική δίωξη του κουρδικού κόμματος DTP, σημαίνει ότι η Τουρκία είναι τόσο μακριά όσο ποτέ από έναν ιστορικό διακανονισμό με τους Κούρδους της και άρα, και από μια στέρεη συμφωνία με τους αυτόνομους πλέον Κούρδους του Βορείου Ιράκ.
Εν κατακλείδι, η επιλογή Νταβούτογλου στο υπουργείο Εξωτερικών σηματοδοτεί τη θέληση του Ταγίπ Ερντογάν να κάνουν χρήση των επαφών και του προσανατολισμού του Α.Κ. προς τη Μέση Ανατολή εις όφελος της στενότερης συνεργασίας με τη διοίκηση Ομπάμα. Στον βαθμό που οι προσπάθειες αυτές καρποφορήσουν, θα βελτιώσουν την ικανότητα του Α.Κ. να διαχειριστεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τις εσωτερικές του προκλήσεις και θα συνεισφέρουν και στη σώφρονα διαγωγή της Τουρκίας στο διεθνές στερέωμα. Οι ωφέλειες θα είναι έμμεσες για τους γείτονες της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, όχι όμως άμεσες.
