"δεν είναι ασυνήθιστο, σε περιόδους κρίσεων στο εσωτερικό της Τουρκίας, τα ελληνοτουρκικά να μεταφέρονται στην εσωτερική ατζέντα της γείτονος, ως μοχλός πίεσης της μιας προς την άλλη πλευρά.."
Αναδημοσιεύεται
από την εφημερίδα "Καθημερινή της Κυριακής":
Οι ερμηνείες που δίνει η Αθήνα στη συμπεριφορά της Τουρκίας είναι πολλές και στελέχη τόσο του υπουργείου Εξωτερικών όσο και του υπουργείου Εθνικής Αμυνας εκτιμούν ότι πιθανότατα πρόκειται για ένα άθροισμα των επιμέρους λόγων, που παράγει το τελικό αποτέλεσμα. Εμπειρος διπλωμάτης επισημαίνει ότι η αύξηση της έντασης στο Αιγαίο δεν θα πρέπει να ιδωθεί χωρίς συσχετισμό με την ανάληψη από τον Αχμέτ Νταβούτογλου του υπουργείου Εξωτερικών της γείτονος.
Οπως εξηγεί, ο κ. Νταβούτογλου είναι ο κατ’ εξοχήν υπερασπιστής της θεωρίας ότι η Τουρκία μπορεί να αναδειχθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη και ως τέτοια θα πρέπει να λειτουργεί. Την άποψη ότι η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει έναν τέτοιο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή ενίσχυσαν και τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας αμερικανικής διοίκησης. «Είναι σαφές ότι με όλα όσα κάνει στο Αιγαίο το τελευταίο διάστημα η Τουρκία, στέλνει συγκεκριμένο μήνυμα προς την Αθήνα: ελάτε να... καθίσουμε κάτω, να τα συζητήσουμε όλα και να τα βρούμε. Το κάνει αυτό διότι εκτιμά ότι βρίσκεται σε δυνατή θέση διεθνώς, ότι οι συγκυρίες την έχουν ισχυροποιήσει και μπορεί να πάρει τη λύση που θέλει», επισήμαινε ο συγκεκριμένος διπλωμάτης και προσθέτει ότι η τουρκική πλευρά γνωρίζει ότι αυτός ο συσχετισμός μπορεί να μεταβληθεί και προσπαθεί να εκμεταλλευθεί το παρόν.
Θεολογική Σχολή της Χάλκης
Μάλιστα, παραθέτει ως ιδιαίτερα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τακτικής το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Η Τουρκία επιμόνως το θέτει σε διμερή βάση, ενώ δεν πρόκειται για διμερές ζήτημα, ζητώντας ανταλλάγματα στη Θράκη. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η Αθήνα έχει ήδη διαμηνύσει στην Αγκυρα σε επαφές που έχουν γίνει σε αρκετά υψηλόβαθμο υπηρεσιακό επίπεδο των υπουργείων Εξωτερικών, ότι δεν πρόκειται να ακολουθήσει σε μια τέτοια τακτική.
Μια άλλη παράμετρος που εκτιμά η Αθήνα ότι έχει συμβάλει στην απόφαση της Τουρκίας να «ανεβάσει στροφές» στο Αιγαίο, συνδέεται άμεσα με το θέμα της λαθρομετανάστευσης. Ειδικότερα, όπως εκτιμάται από τα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, η απόφαση της Ελλάδας να ανεβάσει το ζήτημα εντός της Ε.Ε. και να επιτύχει συστάσεις προς την Τουρκία, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην εδραίωση της ταύτισης των εξωτερικών συνόρων της Ελλάδας με τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. Οπως αναφέρει υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥΠΕΘΑ, μια τέτοια εξέλιξη κάθε άλλο παρά ευχαριστεί την Αγκυρα, η οποία γνωρίζει ότι είναι πολύ πιο εύκολο να θέτει τις αμφισβητήσεις της έναντι της Ελλάδας απ’ ό,τι έναντι της Ε.Ε. Αποτέλεσμα αυτής της ανησυχίας είναι να προσπαθεί, εντείνοντας τις αμφισβητήσεις σε κάθε επίπεδο και με κάθε τρόπο, να διαμορφώσει προηγούμενα και να επιβάλει τις αξιώσεις της.
Πολιτική εξουσία και στρατός
Από το παζλ δεν μπορεί να απουσιάσει η σε μόνιμη αναταραχή, αλλά με εξάρσεις εσχάτως, κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας. Οι σχέσεις πολιτικής εξουσίας και στρατού για άλλη μια φορά οξύνθηκαν, με αφορμή την προώθηση νομοσχεδίου, που προβλέπει να δικάζονται οι στρατιωτικοί από πολιτικά δικαστήρια. Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών αναφέρουν ότι δεν είναι ασυνήθιστο, σε περιόδους κρίσεων στο εσωτερικό της Τουρκίας, τα ελληνοτουρκικά να μεταφέρονται στην εσωτερική ατζέντα της γείτονος, ως μοχλός πίεσης της μιας προς την άλλη πλευρά.
Ταυτόχρονα, σε σχέση με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, εκτιμάται ότι δεν θα πρέπει να αγνοείται η ενταξιακή προοπτική της χώρας και το γεγονός ότι υπάρχουν ισχυροί πόλοι αντίδρασης σε αυτή. Ενδεχομένως ένα μέρος της έντασης στα ελληνοτουρκικά να προέρχεται από αυτά τα κέντρα. Οπως εξηγεί διπλωματικός παράγων, ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο τη δεδομένη χρονική στιγμή θα προκαλούσε αυτόματα «πάγωμα» της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας.
Οπως εξηγεί, ο κ. Νταβούτογλου είναι ο κατ’ εξοχήν υπερασπιστής της θεωρίας ότι η Τουρκία μπορεί να αναδειχθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη και ως τέτοια θα πρέπει να λειτουργεί. Την άποψη ότι η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει έναν τέτοιο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή ενίσχυσαν και τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας αμερικανικής διοίκησης. «Είναι σαφές ότι με όλα όσα κάνει στο Αιγαίο το τελευταίο διάστημα η Τουρκία, στέλνει συγκεκριμένο μήνυμα προς την Αθήνα: ελάτε να... καθίσουμε κάτω, να τα συζητήσουμε όλα και να τα βρούμε. Το κάνει αυτό διότι εκτιμά ότι βρίσκεται σε δυνατή θέση διεθνώς, ότι οι συγκυρίες την έχουν ισχυροποιήσει και μπορεί να πάρει τη λύση που θέλει», επισήμαινε ο συγκεκριμένος διπλωμάτης και προσθέτει ότι η τουρκική πλευρά γνωρίζει ότι αυτός ο συσχετισμός μπορεί να μεταβληθεί και προσπαθεί να εκμεταλλευθεί το παρόν.
Θεολογική Σχολή της Χάλκης
Μάλιστα, παραθέτει ως ιδιαίτερα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τακτικής το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Η Τουρκία επιμόνως το θέτει σε διμερή βάση, ενώ δεν πρόκειται για διμερές ζήτημα, ζητώντας ανταλλάγματα στη Θράκη. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η Αθήνα έχει ήδη διαμηνύσει στην Αγκυρα σε επαφές που έχουν γίνει σε αρκετά υψηλόβαθμο υπηρεσιακό επίπεδο των υπουργείων Εξωτερικών, ότι δεν πρόκειται να ακολουθήσει σε μια τέτοια τακτική.
Μια άλλη παράμετρος που εκτιμά η Αθήνα ότι έχει συμβάλει στην απόφαση της Τουρκίας να «ανεβάσει στροφές» στο Αιγαίο, συνδέεται άμεσα με το θέμα της λαθρομετανάστευσης. Ειδικότερα, όπως εκτιμάται από τα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, η απόφαση της Ελλάδας να ανεβάσει το ζήτημα εντός της Ε.Ε. και να επιτύχει συστάσεις προς την Τουρκία, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην εδραίωση της ταύτισης των εξωτερικών συνόρων της Ελλάδας με τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. Οπως αναφέρει υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥΠΕΘΑ, μια τέτοια εξέλιξη κάθε άλλο παρά ευχαριστεί την Αγκυρα, η οποία γνωρίζει ότι είναι πολύ πιο εύκολο να θέτει τις αμφισβητήσεις της έναντι της Ελλάδας απ’ ό,τι έναντι της Ε.Ε. Αποτέλεσμα αυτής της ανησυχίας είναι να προσπαθεί, εντείνοντας τις αμφισβητήσεις σε κάθε επίπεδο και με κάθε τρόπο, να διαμορφώσει προηγούμενα και να επιβάλει τις αξιώσεις της.
Πολιτική εξουσία και στρατός
Από το παζλ δεν μπορεί να απουσιάσει η σε μόνιμη αναταραχή, αλλά με εξάρσεις εσχάτως, κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας. Οι σχέσεις πολιτικής εξουσίας και στρατού για άλλη μια φορά οξύνθηκαν, με αφορμή την προώθηση νομοσχεδίου, που προβλέπει να δικάζονται οι στρατιωτικοί από πολιτικά δικαστήρια. Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών αναφέρουν ότι δεν είναι ασυνήθιστο, σε περιόδους κρίσεων στο εσωτερικό της Τουρκίας, τα ελληνοτουρκικά να μεταφέρονται στην εσωτερική ατζέντα της γείτονος, ως μοχλός πίεσης της μιας προς την άλλη πλευρά.
Ταυτόχρονα, σε σχέση με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, εκτιμάται ότι δεν θα πρέπει να αγνοείται η ενταξιακή προοπτική της χώρας και το γεγονός ότι υπάρχουν ισχυροί πόλοι αντίδρασης σε αυτή. Ενδεχομένως ένα μέρος της έντασης στα ελληνοτουρκικά να προέρχεται από αυτά τα κέντρα. Οπως εξηγεί διπλωματικός παράγων, ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο τη δεδομένη χρονική στιγμή θα προκαλούσε αυτόματα «πάγωμα» της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας.
