Ο Αλμίρ Ναραγιαμόγκα, γεννημένος σε καλύβα με πάτωμα το χώμα των τροπικών του Αμαζονίου πριν από 35 χρόνια, κάνει ζουμ στην εικόνα σ' ένα καλογραμμένο πράσινο τρίγωνο καταμεσής στο καφετί. «Αυτός είναι ο...τόπος μας, 2.428 τ.χλμ. τροπικού δάσους» -περιοχή τριπλάσια της Ν. Υόρκης, πατρίδα 1.300 ατόμων, που αποτελούν τη φυλή των Σουρούι.Είναι η Terra Indigena Sete de Setembro, στη ΒΔ Πολιτεία της Βραζιλίας Ροντόνια, που πήρε την ονομασία της από την ημερομηνία πρώτης επαφής των αυτοχθόνων με τον «έξω κόσμο», την 7η Σεπτεμβρίου 1969. Από τα τότε 5.000 άτομα της φυλής επέζησαν μόνον 250, θύματα οι περισσότεροι της ανεμοβλογιάς.
Σήμερα, ο αρχηγός των Σουρούι έχει κρεμάσει το τόξο και τα βέλη με τα πολύχρωμα φτερά στον τοίχο και κάνει τον αγώνα του κατά της αποψίλωσης του δάσους της φυλής του με υπερσύγχρονα όπλα -με τη βοήθεια του Διαδικτύου, του Google Earth, του GPS. Μιλά για δορυφορικές φωτογραφίες, για εκατομμύρια δέντρα που θέλει να φυτέψει στην περιοχή του, για χρονοδιαγράμματα και τόνους διοξειδίου του άνθρακα που σκοπεύει να βάλει στην αγορά των αερίων εκπομπών. Οι Σουρούι θα είναι ο πρώτος λαός αυτοχθόνων που θα πληρωθούν για να διατηρήσουν το δάσος τους. Ως συμβούλους έχουν επιστρατεύσει μη κυβερνητικές οργανώσεις, επενδυτές τραπεζών, δικηγόρους και ειδικούς στη διαχείριση. Ο νέος αρχηγός τούς έχει εισαγάγει στη νέα εποχή, πιστεύοντας ο ίδιος πως χρειάζονται σύγχρονα μέσα για να διατηρήσουν μαζί με το δάσος τον πολιτισμό και τις παραδόσεις τους. Πρόκειται για ένα πείραμα με απροσδιόριστη έκβαση, τόσο για τους ίδιους όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο.
Ο Αλμίρ Σουρούι ζει σε δύο διαφορετικούς κόσμους -στον έναν έχει δύο συζύγους, μία στην πόλη Κακοάλ, άλλη στο Πόρτο Βέλχο και συνολικώς πέντε παιδιά και σπίτια με κήπο. Εκεί είναι ένα είδος υπ. Εξωτερικών των λαών του Αμαζονίου. Εχει ταξιδέψει σε 26 χώρες και στην έδρα του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη, στη σύνοδο κορυφής της Κοπεγχάγης για το κλίμα, έχει επισκεφθεί ακόμη και τον πρίγκιπα Κάρολο. Πέρσι το βραζιλιάνικο περιοδικό «Εποκα» τον αναγόρευσε έναν από τους διασημότερους Βραζιλιάνους μαζί με τον Πελέ και τον Π. Κοέλιο. Ο άλλος κόσμος είναι η Λαπετάνα, το χωριό του στην προστατευόμενη περιοχή. Τόπος γέννησής του, που τον εξέλεξε αρχηγό στα 17 του, ίσως επειδή ήταν κι ο πατέρας του αρχηγός, ίσως επειδή αισθάνθηκαν την ιδιαίτερη φύση και δύναμή του. Εκεί η τοπική κουζίνα προσφέρει σκουλήκια, ο ηλεκτρισμός ήρθε μόλις πριν από τέσσερα χρόνια και στις γιορτινές μέρες ο κόσμος στολίζεται με φτερά εξωτικών πουλιών και βάφει πρόσωπο και σώμα με σχέδια από γραμμές και τελείες.
Ο Αλμίρ ήταν ο πρώτος από τη φυλή που σπούδασε -βιολογία- κι η απομόνωση από τους συμφοιτητές του τον οδήγησε στα ηλεκτρονικά μέσα και στην πρώτη μάχη εναντίον του αναπτυξιακού προγράμματος «Πλαναφλόρα» της Παγκόσμιας Τράπεζας, που σχεδίαζε φράγματα, αυτοκινητόδρομους και οικισμούς στην περιοχή των Σουρούι χωρίς την έγκρισή τους. Τα ένδικα μέσα και η δημοσιότητα κέρδισαν τη μάχη! Τότε ο Αλμίρ κατάλαβε πως η φυλή του θα επιζήσει μόνον εάν συνδυάσουν τεχνική και παράδοση.
Σήμερα με τη βοήθεια του κινεζο βραζιλιάνικου δορυφόρου CBERS ΙΙΙ παρακολουθούν την περιοχή τους μέσω Η/Υ για εισβολείς και λαθραίες αποψιλώσεις και ανακάλυψαν και το πρόγραμμα του ΟΗΕ REDD (για τη μείωση των αερίων εκπομπών λόγω αποψίλωσης δασών σε αναπτυσσόμενες χώρες). Ο νέος αρχηγός, με τη συμβολή πάντοτε των ηλεκτρονικών μέσων, απευθύνθηκε σε άτομα με καίρια πόστα που είχαν δηλώσει ενάντιοι της καταστροφής των τροπικών δασών και τους κάλεσε να βοηθήσουν. Αυτοί με τη σειρά τους κινητοποίησαν όσους φορείς μπορούσαν ως χορηγούς προκειμένου το CO2 να διατηρηθεί στα δένδρα.
Εκατόν είκοσι εκατ. δολάρια είναι η τιμή για 44 χρόνια δασοπροστασίας και για περίπου 17 εκατ. τόνους λιγότερο CO2 στην ατμόσφαιρα. Πιθανοί αγοραστές είναι εταιρείες που συμμετέχουν εθελοντικά στο εμπόριο αερίων εκπομπών, αλλά και στελέχη τραπεζών επενδύσεων, ακόμη και κυβερνήσεις. Ο αρχηγός γνωρίζει την κριτική που ασκείται στο REDD -πως όλα είναι πολύ πολύπλοκα, πως κατ' αυτόν τον τρόπο η Φύση υποτάσσεται στη λογική των χρηματαγορών, πως μεγάλα ποσά χάνονται στις συναλλαγές ή ότι εν τέλει δεν είναι και πολύ σίγουρη η συμβολή του REDD στην προστασία του κλίματος.
Εάν, όμως, τα πράγματα πάνε καλά, το REDD θα μπορούσε να ξαναδώσει στους αυτόχθονες την περηφάνια τους, ώστε ο κόσμος να τους λαμβάνει σοβαρά υπ' όψιν του. Τότε οι Σουρούι θα μπορούσαν ν' αποτελέσουν πρότυπο για τον τρόπο που οι αυτόχθονες διαβιούν από και με το δάσος τους.
Όλγα Κολλιάτσου
enet.gr
