Η διαρροή 76.000 απόρρητων εγγράφων από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, που έγινε πριν λίγες μέρες, μπορεί να μην αλλάζει την έκβαση του πολέμου στη χώρα, αλλά ίσως αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η δημοσιογραφία στο Διαδίκτυο. Στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας της, η οργάνωση Wikileaks μετρούσε μπόλικα πρωτοσέλιδα που είχαν βασιστεί σε δικές της αποκαλύψεις. Κι έχει να λέει πως απ' όσους πολίτες τής...εμπιστεύθηκαν απόρρητες πληροφορίες, έγγραφα, βίντεο και αρχεία, κανείς δεν εκτέθηκε δημοσίως - τουλάχιστον όχι εξαιτίας της.
Παρ' όλ' αυτά, χρειάστηκε η τελευταία εντυπωσιακή διαρροή για να εκτοξευθεί η φήμη της, χάρη στα πολεμικά ημερολόγια που δημοσίευσαν ταυτοχρόνως οι «New York Times», η «Guardian» και το «Der Spiegel». Το wikileaks.org κατέρρευσε τις πρώτες ώρες από τον όγκο των επισκέψεων και δόθηκε πρόσβαση μέσω της εναλλακτικής διεύθυνσης wardiary.wikileaks.org. Η στρατηγική του ιδρυτή και επικεφαλής της οργάνωσης, Τζούλιαν Ασάνζ, ήταν διαφορετική αυτή τη φορά.
Οπως είχε εξηγήσει ο ίδιος μιλώντας τον περασμένο Οκτώβριο σε κάποιο συνέδριο δημοσιογραφίας, υπήρχαν πολλές αποκαλύψεις της Wikileaks που έμεναν αναξιοποίητες γιατί δεν βρισκόταν κάποιο μέσο να τις αναδείξει. Οι δημοσιογράφοι προφανώς δεν ψάρευαν αρκετά θέματα από τις βάσεις του, είτε επειδή ήταν δημόσια αναρτημένα είτε επειδή δεν προέρχονταν από πηγές που θα μπορούσαν να διασταυρώσουν οι ίδιοι -όπως οφείλουν να κάνουν.
Γι' αυτό, είπε ο Ασάνζ, επεξεργαζόταν τότε ένα σχέδιο που να επιτρέπει στους πολίτες-πηγές να παρέχουν αποκαλύψεις απευθείας σε παραλήπτες που εμπιστεύονται (συγκεκριμένα ΜΜΕ, δημοσιογράφους, οργανώσεις κ.ο.κ.). Οι τελευταίοι πρέπει να έχουν ενσωματωμένη στην ιστοσελίδα τους μια φόρμα που θα ενθαρρύνει τον ενδιαφερόμενο να ανεβάσει εκεί μια αποκάλυψη μέσω του Wikileaks. Κι εκείνο θα διασφαλίζει τη σύνδεση μεταξύ των τριών ώστε να μην αποκαλυφθεί η πηγή ή η διαδρομή που θα ακολουθήσει το έγγραφο αλλά και τη νομική κάλυψη της πηγής σε περίπτωση που κάποιος προσφύγει εναντίον της.
Το σχέδιο αυτό δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα. Αλλά είναι σαφές γιατί τα ημερολόγια του πολέμου στο Αφγανιστάν διατέθηκαν νωρίτερα σε τρία από τα πιο διακεκριμένα ΜΜΕ του δυτικού κόσμου και τους δόθηκε χρόνος να τα επεξεργαστούν προτού τα δημοσιεύσει το Wikileaks. Ηταν μια νέα τακτική ώστε να τους δώσουν σημασία και να αυξηθεί η απήχηση της αποκάλυψης.
Ερευνητές των νέων μέσων διαβλέπουν μια νέα εποχή στην παραγωγή και την επεξεργασία των ειδήσεων και θεωρούν ορόσημο τα «ημερολόγια του πολέμου» (#warlogs). Κι αυτό γιατί είναι η πρώτη φορά που το περιεχόμενο των παραδοσιακών ΜΜΕ και η ενημέρωση για κάτι τόσο σοβαρό όσο ένας πόλεμος καθορίζεται σε τέτοιο βαθμό από μαζικά δεδομένα που έγιναν προσβάσιμα χάρη στο Ιντερνετ.
Υπάρχουν και προσεγγίσεις ακόμη πιο ριζοσπαστικές, που αναδεικνύουν την εκτίμηση ότι τα ΜΜΕ χάνουν πλέον το προνόμιο της συλλογής στοιχείων. Οπως δείχνει, όμως, η τακτική του Wikileaks, η δύναμή τους είναι πολύτιμη ακόμη και για το βασίλειο των ανώνυμων πληροφοριοδοτών.
Άρθρο της κ.Αγ.Μπουμπουκα,
αναδημοσιεύεται από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"
Παρ' όλ' αυτά, χρειάστηκε η τελευταία εντυπωσιακή διαρροή για να εκτοξευθεί η φήμη της, χάρη στα πολεμικά ημερολόγια που δημοσίευσαν ταυτοχρόνως οι «New York Times», η «Guardian» και το «Der Spiegel». Το wikileaks.org κατέρρευσε τις πρώτες ώρες από τον όγκο των επισκέψεων και δόθηκε πρόσβαση μέσω της εναλλακτικής διεύθυνσης wardiary.wikileaks.org. Η στρατηγική του ιδρυτή και επικεφαλής της οργάνωσης, Τζούλιαν Ασάνζ, ήταν διαφορετική αυτή τη φορά.
Οπως είχε εξηγήσει ο ίδιος μιλώντας τον περασμένο Οκτώβριο σε κάποιο συνέδριο δημοσιογραφίας, υπήρχαν πολλές αποκαλύψεις της Wikileaks που έμεναν αναξιοποίητες γιατί δεν βρισκόταν κάποιο μέσο να τις αναδείξει. Οι δημοσιογράφοι προφανώς δεν ψάρευαν αρκετά θέματα από τις βάσεις του, είτε επειδή ήταν δημόσια αναρτημένα είτε επειδή δεν προέρχονταν από πηγές που θα μπορούσαν να διασταυρώσουν οι ίδιοι -όπως οφείλουν να κάνουν.
Γι' αυτό, είπε ο Ασάνζ, επεξεργαζόταν τότε ένα σχέδιο που να επιτρέπει στους πολίτες-πηγές να παρέχουν αποκαλύψεις απευθείας σε παραλήπτες που εμπιστεύονται (συγκεκριμένα ΜΜΕ, δημοσιογράφους, οργανώσεις κ.ο.κ.). Οι τελευταίοι πρέπει να έχουν ενσωματωμένη στην ιστοσελίδα τους μια φόρμα που θα ενθαρρύνει τον ενδιαφερόμενο να ανεβάσει εκεί μια αποκάλυψη μέσω του Wikileaks. Κι εκείνο θα διασφαλίζει τη σύνδεση μεταξύ των τριών ώστε να μην αποκαλυφθεί η πηγή ή η διαδρομή που θα ακολουθήσει το έγγραφο αλλά και τη νομική κάλυψη της πηγής σε περίπτωση που κάποιος προσφύγει εναντίον της.
Το σχέδιο αυτό δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα. Αλλά είναι σαφές γιατί τα ημερολόγια του πολέμου στο Αφγανιστάν διατέθηκαν νωρίτερα σε τρία από τα πιο διακεκριμένα ΜΜΕ του δυτικού κόσμου και τους δόθηκε χρόνος να τα επεξεργαστούν προτού τα δημοσιεύσει το Wikileaks. Ηταν μια νέα τακτική ώστε να τους δώσουν σημασία και να αυξηθεί η απήχηση της αποκάλυψης.
Ερευνητές των νέων μέσων διαβλέπουν μια νέα εποχή στην παραγωγή και την επεξεργασία των ειδήσεων και θεωρούν ορόσημο τα «ημερολόγια του πολέμου» (#warlogs). Κι αυτό γιατί είναι η πρώτη φορά που το περιεχόμενο των παραδοσιακών ΜΜΕ και η ενημέρωση για κάτι τόσο σοβαρό όσο ένας πόλεμος καθορίζεται σε τέτοιο βαθμό από μαζικά δεδομένα που έγιναν προσβάσιμα χάρη στο Ιντερνετ.
Υπάρχουν και προσεγγίσεις ακόμη πιο ριζοσπαστικές, που αναδεικνύουν την εκτίμηση ότι τα ΜΜΕ χάνουν πλέον το προνόμιο της συλλογής στοιχείων. Οπως δείχνει, όμως, η τακτική του Wikileaks, η δύναμή τους είναι πολύτιμη ακόμη και για το βασίλειο των ανώνυμων πληροφοριοδοτών.
Άρθρο της κ.Αγ.Μπουμπουκα,
αναδημοσιεύεται από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"
