«Εχθροί της Ελλάδας όσοι τάσσονται υπέρ πιθανής αναδιάρθρωσης»

Επιφανειακή και ηλίθια χαρακτηρίζει ο Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, την άποψη ότι η μερική πτώχευση θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας.

Η Ελλάδα θα πρέπει να επικεντρωθεί στους στόχους του 2011 αν θέλει να ξανακερδίσει την...αξιοπιστία της, λέει σήμερα στην «Καθημερινή» ο κ. Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Καθιστά σαφές ότι η ΕΚΤ δεν είναι διατεθειμένη να δεχτεί αλλαγή δημοσιονομικών στόχων για το 2011 και προτρέπει την ελληνική κυβέρνηση να προωθήσει τάχιστα διαρθρωτικές αλλαγές, που θα ενισχύσουν την απασχόληση και θα προσελκύσουν επενδύσεις.

Η συζήτηση για επαναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου θα πλήξει την αξιοπιστία της Ελλάδας, προειδοποιεί ο κ. Μπίνι Σμάγκι: «Οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή στόχων θα οδηγήσει σε απώλεια αξιοπιστίας. Ο,τι κερδίσατε θα το χάσετε αμέσως και παράλληλα θα κλονιστεί η εμπιστοσύνη όσων σας στήριξαν».
Παράλληλα, ο Ιταλός τραπεζίτης αποκαλύπτει στην «Καθημερινή» τη μορφή που πιθανότατα θα έχει ο μόνιμος μηχανισμός οικονομικής διάσωσης που αναμένεται να αποφασιστεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες τον ερχόμενο μήνα.
Σύμφωνα με την άποψη της ΕΚΤ, κανένα κράτος–μέλος δεν θα πρέπει να εξαναγκάζεται να πτωχεύει, ενώ η συμμετοχή των ιδιωτών δεν θα πρέπει να θεωρείται αυτόματη και μάλιστα εκ των προτέρων.
Ο κ. Μπίνι Σμάγκι διαβεβαιώνει ότι το 2013 το ελληνικό δημόσιο χρέος θα είναι βιώσιμο, ακριβώς γιατί η Ελλάδα θα παρουσιάζει σημαντικό πρωτογενές πλεόνασμα και θα μπορεί να μειώσει το χρέος της.

– Πιστεύετε ότι η δημιουργία του μόνιμου μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα της Ευρωζώνης; Θα προωθήσει την ευρωπαϊκή ενοποίηση;

– Πρέπει να είναι ένας μηχανισμός που θα διασφαλίζει τη σταθερότητα της Ευρωζώνης, ενώ ταυτόχρονα θα ενθαρρύνει τα κράτη–μέλη να εφαρμόζουν από πρώιμο στάδιο αυστηρή δημοσιονομική πολιτική. Ετσι και τον «ηθικό κίνδυνο» θα αποφύγουμε και την οικονομική διάσωση δεν θα χρειαστεί να επωμιστούν οι φορολογούμενοι. Πρέπει, λοιπόν, ο μηχανισμός να είναι συμβατός με τη λειτουργία των αγορών.

– Δεν προβλέπετε εκδίωξη από την Ευρωζώνη κράτους–μέλους που θα ζητήσει βοήθεια;

– Οχι. Δεν θα ήταν προς το συμφέρον των κρατών–μελών και δεν προβλέπεται από τη συνθήκη της Λισσαβώνας.

– Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εξέφρασε τη διαφωνία του με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στον μηχανισμό, λέγοντας ότι θα οδηγήσει στην άνοδο των επιτοκίων δανεισμού.

– Κατά την άποψή μας δεν χρειάζεται να επανεφεύρουμε τον τροχό. Το σημαντικό είναι να λειτουργήσουμε όπως το έχει κάνει στο παρελθόν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οταν μια χώρα δυσκολεύεται να αντλήσει χρήματα από τις αγορές, θα γίνεται εκτίμηση της βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών της και στη συνέχεια θα απαιτούμε την εφαρμογή ενός αυστηρού προγράμματος οικονομικής προσαρμογής. Αν η χώρα είναι αποφασισμένη, είναι σε θέση να εφαρμόσει το πρόγραμμα, τότε θα παρέχεται οικονομική βοήθεια. Αν δεν είναι σε θέση, διότι για παράδειγμα δεν μπορεί να πετύχει αρκετά μεγάλο το πρωτογενές πλέονασμα, τότε θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί το χρέος. Πρόκειται για πολύ επώδυνη διαδικασία. Ακόμη και μια μερική πτώχευση θα έχει πολύ αρνητικό αντίκτυπο, ιδίως στους φτωχότερους.

– Μερικοί υποστηρίζουν ότι μια πτώχευση θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας μας.

– Νομίζω ότι πρόκειται μια επιφανειακή και ηλίθια ανάλυση. Αν πτώχευε ένα κράτος, έστω και μερικώς, τότε θα έπρεπε να απομειωθούν οι δεσμεύσεις του κράτους που έχουν τη μορφή εγγυήσεων. Αυτό θα σήμαινε, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, ότι θα πτώχευε και το τραπεζικό σύστημα. Αρα θα δέχονταν πλήγμα όλοι οι άνθρωποι. Οσοι υποστηρίζουν μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, δεν είναι φίλοι της Ελλάδας. Είτε αναλύουν τα πράγματα επιφανειακά είτε είναι κερδοσκόποι και προσπαθούν να αποκομίσουν προσωπικό κέρδος.

– Μια αναδιάρθρωση χρέους στο πλαίσιο του μόνιμου μηχανισμού τι θα σημάνει;

– Πάντα είναι επιλογή μιας χώρας, δεν μπορεί να επιβληθεί. Εχουμε πολλά παραδείγματα χωρών που εφάρμοσαν σκληρά προγράμματα και κατάφεραν να ξεπληρώσουν το χρέος τους.

– Πώς γίνεται να εξαλειφθεί ο ηθικός κίνδυνος από τον μελλοντικό μηχανισμό οικονομικής διάσωσης;

– Ας δούμε τι έγινε στην περίπτωση της Ελλάδας. Καμία χώρα δεν θα ήθελε να περάσει όσα πέρασε η Ελλάδα. Αν θέσεις πολύ σκληρές προϋποθέσεις για τη διάσωση και επιπλέον δανείσεις με επιτόκιο μεγαλύτερο από αυτό των αγορών, τότε δεν υπάρχει κίνητρο για καθυστέρηση. Αν οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις γνώριζαν τι θα συνέβαινε σήμερα στην Ελλάδα, δεν νομίζω ότι θα επαναλάμβαναν τα ίδια λάθη.

– Γνώριζαν;

– Πρέπει να ρωτήσετε στην Ελλάδα...

Όχι σε επαναδιαπραγμάτευση

– Συμφωνεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με την επιλογή της χρονικής στιγμής για να αναθεωρηθεί η Συνθήκη της Λισσαβώνας ώστε να δημιουργηθεί ο μόνιμος μηχανισμός διάσωσης με τη συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα;

– Πρόκειται για πολιτική απόφαση. Θέλουμε ο μηχανισμός να ενισχύει τη σταθερότητα και όχι να προσελκύει κερδοσκόπους που θα επιτίθενται κατά κρατών που βρίσκονται σε δύσκολη θέση.

– Πώς μπορούμε να αποφύγουμε αυτή την εξέλιξη;

– Οπως και στην περίπτωση του ΔΝΤ, θα πρέπει να μην είναι αυτόματη η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Δεύτερον, θα πρέπει να μην υποχρεώνουμε μια χώρα να πτωχεύει αν μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη της. Αυτές είναι οι δύο προϋποθέσεις που θα αποτρέψουν την κερδοσκοπία. Δείτε την εμπειρία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) τα τελευταία χρόνια. Παρέχει οικονομική βοήθεια σε χώρες που τελικά ξεπλήρωσαν τα χρέη τους.

– Ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά του μελλοντικού μηχανισμού; Αυστηρές προϋποθέσεις, εμπλοκή του ΔΝΤ, υψηλό επιτόκιο δανεισμού;

– Θα είναι παρόμοιος με τον μηχανισμό του ΔΝΤ. Και ο ελληνικός μηχανισμός βασίστηκε στον μηχανισμό του ΔΝΤ. Η καλύτερη λύση για τα κράτη–μέλη της Ευρωζώνης είναι να αποπληρωθούν τα χρέη τους. Και άλλες χώρες στο παρελθόν βρέθηκαν σε παρόμοια θέση με την Ελλάδα. Το πρωτογενές πλεόνασμα που πρέπει να επιτύχει η Ελλάδα, δηλαδή περίπου 6%, το έχουν πετύχει και άλλες χώρες. Μόνο κέρδος θα έχει η Ελλάδα αν τακτοποιήσει τα δημόσια οικονομικά της. Αυτός είναι ο τρόπος να ξανακερδίσετε την αξιοπιστία σας και την πρόσβαση στις αγορές. Η συζήτηση άλλων θεμάτων, όπως η επαναδιαπραγμάτευση αυτή τη στιγμή μπορεί μόνο να πλήξει την αξιοπιστία σας.

– Δεν είμαι σίγουρος ότι το γνωρίζουν οι πολιτικοί μας.

– Ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο υπουργός των Οικονομικών το γνωρίζουν. Οταν αντιμετωπίζεις τις αγορές πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός, γιατί είναι πολύ εύκολο να χάσεις την αξιοπιστία σου και πλέον να μην είσαι σε θέση να δανειστείς. Οι Έλληνες πολιτικοί δεν πρέπει να ξεχνούν ότι χωρίς τη στήριξη των κρατών–μελών της Ευρωζώνης και χωρίς την προοπτική δανεισμού από τις αγορές η Ελλάδα δεν θα ήταν σε θέση να πληρώσει μισθούς και συντάξεις, οπότε δεν γίνεται να πλήττεις την αξιοπιστία σου με δηλώσεις που αναιρούν τις δεσμεύσεις που έχεις ήδη αναλάβει.

Να επιμείνετε στους στόχους για το 2011

– Οι νέοι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας περιλαμβάνουν και την επιτήρηση μακροοικονομικών ανισορροπιών. Εξηγήστε μας πώς θα λειτουργήσει στην πράξη αν για παράδειγμα μια χώρα έχει μεγάλο έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου ή αν δημιουργείται μια «φούσκα» στην αγορά ακινήτων.

– Οι κυβερνήσεις μπορούν να επιβάλουν αυστηρότερους κανόνες όσον αφορά την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών και να ελέγξουν το επίπεδο δανεισμού. Είναι και θέμα ονομαστικών μισθών, ιδίως στον δημόσιο τομέα.

– Πρέπει δηλαδή να υπάρχει ισχυρότερη σύνδεση μεταξύ μισθών και παραγωγικότητας;

– Απολύτως.

– Μπορεί να επιβληθεί μέσω του Συμφώνου Σταθερότητας;

– Και μέσω μεταρρυθμίσεων. Για παράδειγμα, μέσω της μεταρρύθμισης που έγινε στην ελληνική αγορά εργασίας. Υπάρχουν και άλλες μεταρρυθμίσεις που έχουν αρχίσει να γίνονται στην Ελλάδα, όπως το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Αυτός είναι ο τρόπος να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και να έρθουν επενδύσεις. Αν «ανοίξεις» τα κλειστά επαγγέλματα θα αυξήσεις και την απασχόληση των νέων, το ανθρώπινο δυναμικό θα παραμείνει στη χώρα. Γενικά θα κερδίσει ο λαός γιατί θα μειωθούν οι τιμές. Η Ελλάδα πρέπει να κάνει τις μεταρρυθμίσεις που έκανε η Γερμανία τα προηγούμενα χρόνια, να ισορροπήσει τα δημόσια οικονομικά και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας η ελληνική οικονομία θα είναι ισχυρότερη. Οσοι λένε να κερδίσουμε λίγο χρόνο, να περιμένουμε, δεν καταλαβαίνουν ότι αυτή είναι η σωστή στιγμή για αλλαγές.

– Εχουν περάσει έξι μήνες από τότε που η Ελλάδα εφαρμόζει το Μνημόνιο. Ποια είναι τα βασικά επιτεύγματα μέχρι σήμερα και ποιες οι σημαντικότερες απειλές για τον ερχόμενο χρόνο;

– Το σημαντικό είναι να παραμείνετε επικεντρωμένοι στον στόχο. Τώρα ο στόχος είναι το 2011. Το 2010 δεν επιτεύχθηκε πλήρως ο αρχικός στόχος εξαιτίας της αναθεώρησης του ελλείμματος του 2009. Η κεντρική κυβέρνηση συγκράτησε αποτελεσματικά τις δαπάνες της, αλλά πρέπει να γίνει το ίδιο και στους υπόλοιπους τομείς, συνταξιοδοτικά Ταμεία, ΟΤΑ, ΔΕΚΟ. Υπήρξε ένα πρόβλημα με την αύξηση των εσόδων. Είναι σημαντικό να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή. Και οι υπόλοιποι υπουργοί πρέπει να υποστηρίξουν τον υπουργό Οικονομικών στο έργο του. Πρέπει να έχει την πλήρη υποστήριξη ολόκληρης της κυβέρνησης, αλλά και των τοπικών κυβερνήσεων (σ. σ.: ΟΤΑ). Στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων υπάρχει ακόμη περιθώριο κινήσεων. Πολλά σωστά πράγματα έγιναν. Πρέπει να είστε υπομονετικοί, η διαδικασία θα είναι μακρά. Για να ξαναγίνει η Ελλάδα αξιόπιστη πρέπει να πετύχει τους στόχους. Τώρα πρέπει να επικεντρωθούμε στο 2011. Οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή στόχων θα οδηγήσει σε απώλεια αξιοπιστίας. Ο, τι κερδίσατε θα το χάσετε αμέσως και παράλληλα θα κλονιστεί η εμπιστοσύνη όσων σας στήριξαν.

– Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι ακόμη και αν η Ελλάδα εφαρμόσει πλήρως το πρόγραμμα, στο τέλος το χρέος της δεν θα είναι βιώσιμο.

– Αν η Ελλάδα εφαρμόσει το πρόγραμμα θα έχει πρωτογενές πλεόνασμα και έτσι θα μειώσει το χρέος. Μόλις λοιπόν αρχίσεις να μειώνεις το χρέος, ακόμη και από το επίπεδο του 150%, θα αποδείξεις ότι μπορείς να ελέγξεις τα δημόσια οικονομικά σου. Αν λοιπόν η Ελλάδα αποδείξει ότι μπορεί να ελέγξει τα δημόσια οικονομικά της οι αγορές θα δείξουν εμπιστοσύνη και θα αρχίσουν να ξαναδανείζουν. Το θέμα λοιπόν είναι να ελέγξετε το χρέος.