"Η Ιρλανδία περνά τη δική της εκδοχή της Lehman Brothers"

γράφει ο Guardian.

"Το έχουμε ξαναδεί: οι χρηματαγορές επιδεικνύουν νευρικότητα, η εμπιστοσύνη κλονίζεται, τα συμπτώματα απελπισίας αρχίζουν να απειλούν τις τράπεζες. Δεν υπάρχει...αμφιβολία", γράφει ο Λάρι Ελιοτ στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας «The Guardian».
Σύμφωνα με το άρθρο «η Ιρλανδία περνά τη δική της εκδοχή της Lehman Brothers. Καθώς τα χρήματα φεύγουν γρήγορα από τις τράπεζες, η άποψη ότι το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορούν να συνομιλούν με το πάσο τους με την ιρλανδική κυβέρνηση ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας. Τα επόμενα 24ωρα θα είναι κρίσιμα - και όχι μόνο για την Ιρλανδία.
Ας θυμηθούμε τι έγινε τον Σεπτέμβριο του 2008, όταν η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε να αφήσει τη Lehman να καταρρεύσει. Τον επόμενο μήνα υπήρξε μεγάλη αναταραχή στις αγορές, που οδήγησε στην υιοθέτηση συντονισμένων μέτρων για τη σωτηρία των τραπεζών που παρέπαιαν. Η παγκόσμια ανάπτυξη σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Η τύχη της Ιρλανδίας έχει πολλά κοινά σημεία με τη Lehman το 2008. Η κρίση έχει ξεσπάσει, η κυβέρνηση έχει λάβει κακές αποφάσεις και η χώρα δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς μαζική βοήθεια. Θεωρητικά, η Ιρλανδία δεν είναι τόσο σημαντική για την παγκόσμια οικονομία και δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει». Στην πραγματικότητα, συμβαίνει το αντίθετο. Ο Τζορτζ Οσμπορν το ξέρει. Η Αγγελα Μέρκελ το ξέρει. Ο Ντομινίκ Στρος-Καν το ξέρει. Οι επιπτώσεις μιας κατάρρευσης των ιρλανδικών τραπεζών θα ήταν βαθειές. Τα δάνεια της Βρετανίας προς την Ιρλανδία είναι μεγαλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ο Οσμπορν δεν είναι ειλικρινής όταν λέει ότι ένα διμερές δάνειο ύψους 7 δισεκατομμυρίων λιρών προς την Ιρλανδία θα αποτελεί μια «κίνηση καλής γειτονίας». Η Βρετανία γνωρίζει ότι ένα τέτοιο δάνειο, μαζί με τη συμμετοχή της στο δάνειο του ΔΝΤ, είναι απαραίτητα για να ελαχιστοποιηθούν οι «παράπλευρες απώλειες» από την ιρλανδική κρίση.
Η Μέρκελ και οι άλλοι ηγέτες της ευρωζώνης, πάλι, φοβούνται τη γενίκευση της κρίσης. Στην περίπτωση της Lehman, οι επιπτώσεις της κατάρρευσης έπληξαν ολόκληρο τον τραπεζικό τομέα. Στην περίπτωση της Ιρλανδίας, τα αποτελέσματα θα γίνονταν αισθητά σε άλλες χώρες της περιφέρειας. Η Πορτογαλία θα ήταν η επόμενη που θα «έπεφτε» στο ντόμινο, αλλά η χώρα για την οποία υπάρχει η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η Ισπανία. Στη χώρα αυτή, η ανεργία είναι 20% και φτάνει το 40% για τον νεαρότερο σε ηλικία πληθυσμό. Μια κερδοσκοπική επίθεση εναντίον της θα έθετε σε κίνδυνο το ίδιο το ευρώ.
Το επιχείρημα του Στρος-Καν είναι απλό. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πιστεύει ότι τα χειρότερα της κρίσης έχουν περάσει. Οι αναδυόμενες οικονομίες συνήλθαν γρήγορα από την παγκόσμια ύφεση του 2008-2009 και αυτός που αγωνίζεται τώρα είναι ο ανεπτυγμένος κόσμος. Μέχρι στιγμής, η αίσθηση του ΔΝΤ είναι ότι τα προβλήματα χρέους της Ευρώπης αποτελούν περισσότερο τον επίλογο της παλιάς κρίσης παρά τον πρόλογο μιας νέας περιόδου αναταράξεων. Το επιχείρημα αυτό θα κατέρρεε αν η κατάρρευση του ιρλανδικού τραπεζικού συστήματος προκαλούσε κρίσεις χρέους στη δυτική Ευρώπη και πέρα από αυτήν.
Κι έτσι η Ιρλανδία θα σωθεί, παρόλο που το τίμημα θα είναι υψηλό. Καμιά χώρα δεν μπορεί να περιμένει εύκολες ημέρες όταν την επισκέπτεται το ΔΝΤ. Οι Ιρλανδοί έχουν πολλά χρόνια μπροστά τους για να μετανιώσουν για τα λάθη τους, τον απερίσκεπτο δανεισμό τους και την απληστία που επέτρεψε στον οικοδομικό οργασμό να ξεφύγει από τον έλεγχο. Η χώρα αυτή παρασύρθηκε από την ιδέα του εύκολου χρήματος, χωρίς να αναρωτηθεί ποιος θα αγόραζε όλα αυτά τα σπίτια που κατασκευάζονταν σε μια περίοδο που το μέγεθος του οικοδομικού τομέα έφτασε στο 15% της οικονομίας.
Νέα μέτρα λιτότητας, παρόλο που μοιάζουν αναπόφευκτα, δεν θα φέρουν αποτελέσματα. Η ιρλανδική οικονομία έχει ήδη συρρικνωθεί κατά 20% από το 2007 και η μείωση ακόμη περισσότερο της ζήτησης ως αποτέλεσμα αύξησης των φόρων και περικοπής των δαπανών θα οδηγήσει στην παράταση της ύφεσης για έξι ακόμη χρόνια. Είναι ενδιαφέρον να δούμε αν το Δουβλίνο θα μπορέσει να αντισταθεί στην πίεση του Βερολίνου και του Παρισιού, που θέλουν να αυξηθεί ο συντελεστής φορολογίας των επιχειρήσεων (σήμερα είναι 12,5%). Οι δύο αυτές χώρες θα πρέπει να προσέξουν. Δεν είναι μόνο ότι η Ιρλανδία χρειάζεται να επιδείξει εξαγωγική δραστηριότητα για να αντισταθμιστούν οι πιέσεις στην εγχώρια οικονομία. Είναι και ο κίνδυνος μιας περαιτέρω αποξένωσης του πληθυσμού με μια ειρηνευτική συμφωνία ανάλογη της Συνθήκης των Βερσαλλιών.
Η συνθήκη εκείνη αποδείχθηκε ότι δεν ήταν μια ικανοποιητική λύση στα προβλήματα της περιόδου του μεσοπολέμου. Η άνοδος της Γερμανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας και της Ρωσίας, μαζί με την πτώση της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Αυστρο-Ουγγαρίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, είχαν διαταράξει την ισορροπία δυνάμεων που υπήρχε κατά το μεγαλύτερο διάστημα του 19ου αιώνα. Το σύστημα έπασχε από μια εγγενή αστάθεια.
Το πρόβλημα σήμερα είναι η εγγενής δυσλειτουργία του ευρώ. Το ενιαίο νόμισμα μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν όλα τα μέλη προχωρούν με την ίδια ταχύτητα, αν δηλαδή η ανάπτυξη, η παραγωγικότητα και ο πληθωρισμός είναι συγχρονισμένα μεταξύ τους. Αν αυτό δεν συμβαίνει, οι χώρες με τα μικρότερα κόστη και την υψηλότερη παραγωγικότητα παρουσιάζουν μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα και οι χώρες με υψηλά κόστη και χαμηλή παραγωγικότητα εμφανίζουν μεγάλα ελλείμματα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό οδηγεί σε μεγάλα προβλήματα ανταγωνιστικότητας, που δεν μπορούν να λυθούν με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή υποτίμηση του νομίσματος.
Οι χώρες που βρίσκονται στην περιφέρεια της ευρωζώνης βρίσκονται σήμερα σε αυτή τη θέση και τους ζητείται να ακολουθήσουν μια πολιτική αντιπληθωρισμού για να προσαρμόσουν τα κόστη τους μ’εκείνα των πιο επιτυχημένων χωρών. Η μόνη εναλλακτική λύση θα ήταν οι τελευταίες να δεχθούν έναν υψηλότερο πληθωρισμό. Αλλά αυτό δεν θα συμβεί στην ευρωζώνη, όπου τα ηνία κρατά η Γερμανία, η οποία φοβάται τον πληθωρισμό. Ολες οι χώρες της ευρωζώνης σκοπεύουν να ακολουθήσουν τον επόμενο χρόνο μια πολιτική λιτότητας - κάτι που ισοδυναμεί με οικονομικό μαζοχισμό.
Έχει ειπωθεί πολλές φορές ότι το πολιτικό κεφάλαιο που έχει επενδυθεί στο ευρώ είναι πολύ μεγάλο για να επιτραπεί η κατάρρευση του ενιαίου νομίσματος. Στην πραγματικότητα, ένα τέτοιο σενάριο δεν είναι εξωπραγματικό. Θα αρκούσε να αποφασίσουν οι ψηφοφόροι στην περιφέρεια ότι δεν θέλουν άλλη λιτότητα. Τα λαϊκιστικά κόμματα έχουν ήδη υιοθετήσει αυτές τις ανησυχίες. Οι χώρες στον πυρήνα του ευρώ υποστηρίζουν ότι η μόνη λύση είναι σύσφιγξη της πολιτικής ένωσης, με έναν ενιαίο προϋπολογισμό και αυστηρούς κανόνες για την οικονομική πολιτική. Αλλά μια τέτοια λύση δεν είναι εύκολο να πείσει.».

Πηγή: The Guardian