Economist: Ισχυρά εμπόδια για αποκαταστάση της ανταγωνιστικότητας αντιμετωπίζει η Ελλάδα

Οι μισθοί μειώνονται, όμως άλλα κόστη δεν παρουσιάσουν πτωτική τάση. Το ποσοστό πληθωρισμού της χώρας είναι στο 5%, πολύ πιο πάνω από της Γερμανίας..

Παρέχοντας πακέτα διάσωσης σε χώρες της ζώνης του ευρώ, οι αρχές αγοράζουν χρόνο.
Χρόνο για τι;
Απλώς διαιωνίζεται η ελπίδα ότι σε μερικά χρόνια οι χρεωμένες οικονομίες στην περιφέρεια της ηπείρου, όπως η..Ιρλανδία και η Ελλάδα, θα είναι σε θέση να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Αυτό θα ενισχύσει τις εξαγωγές και την παραγωγή τους βοηθώντας να φέρουν σε ισορροπία δημοσιονομικά ζητήματα και το έλλειμμά τους . Πόσο ρεαλιστική είναι αυτή η ελπίδα, αναρωτιέται το Economist.

Σε μια νομισματική ένωση, με την ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία οριστική και αμετάκλητη, δεν είναι δυνατόν να κερδίσει κανείς ανταγωνιστικότητα με υποτίμηση του νομίσματος. Ο μόνος τρόπος είναι να μειωθεί το κόστος, σε σχέση με τις χώρες εντός και εκτός της νομισματικής ζώνης. Οι οικονομολόγοι συχνά αναφέρονται σε αυτό ως μια «πραγματική υποτίμηση» ή «εσωτερική υποτίμηση». Αυτό απαιτεί χαμηλότερες τιμές και αύξηση των μισθών ή ταχύτερη αύξηση της παραγωγικότητας σε σχέση με άλλες χώρες. Λαμβάνοντας υπόψη τα χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού σήμερα, αυτό σημαίνει οριστικές μειώσεις των τιμών και των μισθών.

Στη δεκαετία, πριν από την κρίση, χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία είχαν χάσει μεγάλο μέρος της ανταγωνιστικότητάς τους. Τα χαμηλά επιτόκια οδήγησαν σε εκτίναξη της εγχώριας ζήτησης. Αυτό, σε συνδυασμό με τις άκαμπτες αγορές εργασίας σε ορισμένες περιοχές, οδήγησαν σε μεγάλες αυξήσεις των ονομαστικών μισθών. Ταυτόχρονα, η αύξηση της παραγωγικότητας δεν ήταν αρκετά σθεναρή για να αντισταθμίσει.

Με κάποιο τρόπο οι περιφερειακές οικονομίες πρέπει να αντιστρέψουν αυτή την τάση. Τα πακέτα μεταρρυθμίσεων αποσκοπούν στις εν μέρει βελτίωσεις της παραγωγικότητας: η Ελλάδα, για παράδειγμα, προσπαθεί να μειώσει τη γραφειοκρατία και να σπάσει τα μονοπώλια της. Αλλά ένα μεγάλο μέρος του έργου βρίσκεται στη μείωση των μισθών και των τιμών. Στην Ιρλανδία, το κόστος εργασίας μειώθηκε για δύο χρόνια και ο πληθωρισμός ήταν αρνητικός για περισσότερα από ένα.

Στην Ελλάδα η εικόνα δεν είναι τόσο σαφής. Οι μισθοί μειώνονται, όμως άλλα κόστη δεν παρουσιάσουν πτωτική τάση. Το ποσοστό πληθωρισμού της χώρας είναι στο 5%, πολύ πιο πάνω από της Γερμανίας, αν και μέρος της διαφοράς οφείλεται στην αύξηση του φόρου προστιθέμενης αξίας. Η Ισπανία και η Πορτογαλία, άργησαν να συνειδητοποιήσουν την οξύτητα των προβλημάτων της ανταγωνιστικότητάς τους. Ακόμη και τώρα ο πληθωρισμός στις χώρες αυτές παραμένει πάνω από το μέσο όρο της ζώνης του ευρώ.

Τρία είναι τα μεγάλα εμπόδια σε σχέση με την αποκαταστάση της ανταγωνιστικότητας. Το πρώτο είναι η ιστορία. Η Αργεντινή αποτελεί ένα εύγλωττο παράδειγμα. Όπως και οι περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης, έχασε την ανταγωνιστικότητά της για δέκα χρόνια μετά το 1991, όταν το πέσο σταθεροποιηθηκε σε σχέση με το δολάριο.Για τρία χρόνια σημείωνε αποπληθωριστικές τάσεις πριν η οικονομία και το κλείδωμα του πέσο με το δολλάριο καταρρεύσει το 2001.

Ένα πιο ενθαρρυντικό συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί από την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία. Και οι τρεις χώρες της Βαλτικής μπήκαν στο ευρώ στις αρχές μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000: απόλαυσαν οικονομική άνοδο, στη συνέχεια έχασαν την ανταγωνιστικότητα και επλήγησαν από την κρίση το 2008. Η παραγωγικότητά τους κατέρρευσε και εισήγαγαν αυστηρές πολιτικές. Σήμερα παρουσιάζουν δειλά σημάδια ανάκαμψης, με βάση τις εξαγωγές.

Ο δεύτερος λόγος είναι οι πιθανότητες για την αναβίωση των εξαγωγών, εξαρτώνται από το είδος και την ποιότητα των προϊόντων μιας χώρας και ποιοι ειναι οι ανταγωνιστές της. Ο καθένας όμως δεν μπορεί να γίνει Γερμανία, υπερέχοντας στην πώληση κεφαλαιακού εξοπλισμού και πολυτελών αυτοκινήτων, αν μη τι άλλο για την άνθηση των αναδυόμενων οικονομιών: αυτό το μήνα η Mercedes είπε ότι οι πωλήσεις της στην Κίνα τους πρώτους 11 μήνες του 2010 ήταν υπερδιπλάσιες των αντίστοιχων στην περυσινή περίοδο.

Το τελευταίο πρόβλημα για τις περιφερειακές χώρες είναι το χρέος. Όσο περισσότερο οι μισθοί και οι τιμές πέφτουν, οι μεγαλύτερες επιβαρύνσεις χρέους γίνονται σε πραγματικούς όρους. Εάν η οικονομία συνεχίζει να συρρικνώνεται-το ονομαστικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά περίπου 30% στη Λετονία και έχει μειωθεί κατά 20% στην Ιρλανδία-θα υπάρχουν λιγότερα χρήματα για τα χρέη των υπηρεσιών. Αυτή είναι η παγίδα για τις απομακρυσμένες χώρες της Ευρώπης . Θα πρέπει να γίνουν πιο ανταγωνιστικές με σκοπό την εξαγωγή, την ανάπτυξη και την ευκολία βάρος του χρέους τους. Όπως, όμως, είχε επισημάνει ο Αμερικανός οικονομολόγος Irving Fisher, σχεδόν 80 χρόνια πριν, ο αγώνας για τη μείωση των χρεών μπορεί να οδηγήσει μερικές φορές σε αύξηση του χρέους.