Πιο κοντά στο ευρωομόλογο;

Τι ζητά η κάθε πλευρά...

Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια ώστε η Ευρώπη να βρεθεί αντιμέτωπη με θεσμικά προβλήματα που κρίνουν τη δομή και τη λειτουργία της, όπως και...χρειάστηκαν ακόμη περισσότερα χρόνια που είχε να εμφανιστεί τόσο διχασμένη σχετικά με μία ριζική πρόταση που να διαμορφώνει την πορεία των οικονομικών της. Αν εξαιρέσει κανείς το ευρωσύνταγμα, το οποίο μάλλον πλέον κρίνεται σαν μία αποτυχημένη προσπάθεια σύγκλισης, έρχεται τώρα το ευρωομόλογο που είναι ικανό να κρίνει τη μορφή της πάλαι ποτέ «φιλόδοξης» Ένωσης την επόμενη 2ετία.

Από τη μία μεριά οι αδύναμοι, και από την άλλη οι δυνατοί. Με «μπροστάρη» τον Έλληνα πρωθυπουργό και εκτός από τις χώρες του Νότου, υπέρ του ευρωομολόγου τάσσονται ο πρόεδρος της Κομισιόν, Μ. Μπαρόζο, ο επικεφαλής του Eurogroup, Ζ.-Κ. Γιούνκερ, ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζ.-Κ. Τρισέ. Περιέργως, λίαν προσφάτως άρχισαν να ακούγονται φωνές υπέρ της έκδοσης του ευρωομολόγου και στο εσωτερικό της Γερμανίας, με τον γερμανό ευρωβουλευτή, επικεφαλής της Σοσιαλιστικής Ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο, Μ. Σουλτς, να παίρνει ξεκάθαρη θέση κατά της αδιαλλαξίας της Μέρκελ για το ευρωομόλογο.

Ακόμη δεν έχει διαμορφωθεί κάποιο πλαίσιο όμως στο οποίο οι Ευρωπαίοι να συζητήσουν. Δεν είναι σαφές ποιος θα είναι ο φορέας που θα τα εκδίδει, αλλά ούτε και το ποσοστό που θα επιτρέπει σε κάποια χώρα να καλύπτει τις δανειακές της ανάγκες μέσω του ευρωομολόγου. Ως προς το πρώτο ζήτημα, δύο προτάσεις έχουν πέσει στο τραπέζι. Η πρώτη είναι να τα εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με εγγυτή τον προϋπολογισμό της Ένωσης, ο οποίος θα «υποστεί» μία μεγάλη αύξηση. Ενώ η δεύτερη πρόταση είναι να τα εκδίδει ο Μηχανισμός Στήριξης των 750 δις. ευρώ, με την προοπτική να δημιουργηθεί ένας ξεχωριστός φορέας. Ως προς το δεύτερο ζήτημα, υπάρχει πρόταση που αναφέρει για κάλυψη του 60% των δανειακών αναγκών κάθε κράτους με ευρωπαϊκά ομόλογα και του υπόλοιπου με ομόλογα του ίδιου του κράτους, ενώ δεν είναι σαφές με τι όρους για την οικονομική και τη δημοσιονομική τους κατάσταση θα μπορούν τα κράτη μέλη να κάνουν χρήση των ευρωπαϊκών ομολόγων.

Οι υποστηρικτές του ευρωομολόγου θεωρούν ότι έτσι διασφαλίζεται η χρηματοδότηση των αναγκών των χωρών που τώρα αντιμετωπίζουν πρόβλημα στις διεθνείς αγορές ομολόγων. Θα έχει χαμηλότερη απόδοση για τους αγοραστές του, δηλαδή χαμηλότερο επιτόκιο και δεν θα επιβαρύνονται υπερβολικά οι προϋπολογισμοί των κρατών μελών. Επομένως, δεν θα χρειάζεται κάθε τόσο η ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να στηρίζει ένα μέλος της που κινδυνεύει, όπως τώρα την Ελλάδα και την Ιρλανδία, αφού τα κράτη μέλη θα μπορούν να δανείζονται με ενιαίο και χαμηλό επιτόκιο.

Επιπλέον, οι υποστηρικτές θεωρούν ότι έτσι το ευρώ θα αποκτήσει μεγαλύτερη σταθερότητα και θα ενισχύσει τη θέση του ως νόμισμα στο οποίο τοποθετούν τα κράτη τα αποθέματά τους.

Ωστόσο, το εγχείρημα σταματά στην αδιαλλαξία της Γερμανίας. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι ένα ομόλογο που το εκδίδουν όλες οι χώρες μαζί, θα έχει επιτόκιο που θα αντανακλά ακριβώς αυτόν τον συνδυασμό, και επομένως θα είναι υψηλότερο από το επιτόκιο που πληρώνουν σήμερα π.χ. η Γερμανία, η Ολλανδία, η Δανία ή η Αυστρία. Αυτές οι χώρες λοιπόν θα επιβαρύνονται περισσότερο από όσο τώρα, για να στηρίξουν τον δανεισμό κρατών σαν την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία.

Επιπλέον, κυρίως η Γερμανία, με τους «δορυφόρους», θεωρεί ότι έτσι δεν θα προσπαθούν τα κράτη να κρατήσουν τη δημοσιονομική τους πειθαρχία, με αποτέλεσμα η ευρωζώνη να καταλήξει σε μία νέα κρίση χρέους, αυτή τη φορά σε επίπεδο Ένωσης.

Από τη μεριά τους οι αναλυτές θεωρούν ότι η ακαμψία της Γερμανίας σε ένα τόσο μείζον ζήτημα θα παρέλθει σε περίπτωση που η κρίση χρέους εμμείνει στην ευρωζώνη και συνεχιστεί και σε άλλες χώρες, όπως είναι η Πορτογαλία και η Ισπανία. Δεδομένου μάλιστα και του γεγονότος ότι ο μηχανισμός στήριξης που έχει αποφασιστεί ελαφρώς έως καθόλου επηρέασε τις αγορές και την κατάσταση στη ζώνη, μάλλον το 2011 προμηνύει εξελίξεις υπερ του ευρωομολόγου.