Στην ψυχολογία υπάρχει ένα σοφό ρητό.
Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στην ζωή, που να μην μπορεί να λυθεί διά της παρουσίας ενός δεύτερου, πολύ μεγαλύτερου προβλήματος.
...Έτσι, το πιστωτικό πρόβλημα της Ελλάδας, υποχωρεί στις προτεραιότητες των Ευρωπαίων, μπροστά στο επερχόμενο κρίση-βουνό των χρηματοπιστωτικών προβλημάτων της Ιταλίας, που, κάπως ανεπάντεχα, υπερσκέλισε την Ισπανία, σαν το επόμενο κράτος της Ευρωζώνης, υπό την...
αρπακτική σκοπιά της παγκόσμιας αγοράς.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι παλεύουν, τσακώνονται και αδυνατούν να αποφασίσουν, πάνω από ένα χρόνο τώρα, τι θέλουν να κάνουν με το ελληνικό χρέος, των (μόλις...) 350 δις ευρώ.
Τώρα, μέσα σε ένα πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα, θα χρειαστούν να αποφασίσουν τι θα κάνουν για να κρατήσουν την Ιταλία μακριά από την γκρεμό της χρηματοπιστωτικής αγοράς, την στιγμή που το χρέος της Ιταλίας ανέρχεται, σχεδόν, στα 2 τρις ευρώ, (δηλαδή στα 2000 δις), ανάλογο με το 120% του ΑΕΠ της.
Η Ιταλία, έρχεται μεν δεύτερη και καταϊδρωμένη, μετά την πρωταθλήτρια Ελλάδα, στο ποσοστιαίο δημοσιονομικό χρέος μέσα στην Ευρώπη, αλλά καθότι αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του ευρώ, μετά την Γερμανία και την Γαλλία, το ενδεχόμενο μίας χρεοκοπίας της αποτελεί ένα κατακλυσμικό κίνδυνο για την Ευρωζώνη.
Ένεκα τούτου, εάν η Ιταλία κινδυνεύσει να χρεοκοπήσει, τότε η Ευρωζώνη θα έχει μόνο δύο λύσεις, η την διάλυση, η την εσπευσμένη και ολοκληρωτική ένωση.
Τα σημάδια της ιταλικής καταιγίδας είναι πολλαπλά τις τελευταίες μέρες, με πτώση των μετοχών δύο από τις μεγαλύτερες τράπεζες (Intesa San Paolo και Unicredit) κατά 25% και 20% την τελευταία εβδομάδα, και την άνοδο των περίφημων spreads στις 300 μονάδες, δηλαδή την άνοδο των επιτοκίων στα 6%.
Αυτή την εβδομάδα, το ιταλικό χρηματιστήριο αναγκάστηκε να εφαρμόσει ένα περιοριστικό μέτρο, γύρω από την αγορά παραγώγων σε σχέση με ιταλικά ομόλογα.
Εντωμεταξύ η Ιταλία χρειάζεται να αποπληρώσει δάνεια ύψους σχεδόν ενός τρις ευρώ τα επόμενα πέντε χρόνια, η να τα αναπληρώσει με καινούργια δάνεια, όταν το σημερινό επιτόκιο ανέρχεται στα 6%. (Παρεμπιπτόντως, πολλά από αυτά τα δάνεια δημιουργήθηκαν τις δεκαετίες του 80 και 90, συμβαδίζοντας με τις οικονομικές πολιτικές της χώρας μας).
Από την άλλη πλευρά, η οικονομία της Ιταλίας, παρόλο που είναι τεράστια, σε σύγκριση με την Ελλάδα, έχει πέσει σε αναιμική περίοδο ανάπτυξης, με μέσο όρο ένα ετήσιο 0,5% τα τελευταία δέκα χρόνια.
Εν κατακλείδι, όμως, και παρομοίως με την χώρα μας, αυτό που έσπρωξε την διεθνή κεφαλαιαγορά να στρέψει την προσοχή της προς την Ιταλία, σαν το επόμενο μεγάλο λαυράκι κερδοσκοπικού κέρδους, είναι η φαινομενική πολιτική ανεπάρκεια της κυβέρνησης του Μπερλουσκόνι να ανταποκριθεί επαρκώς στους δημοσιονομικούς κινδύνους της χώρας του.
Ο περιβόητος «Καβαλιέρε» παλεύει εδώ και χρόνια με πολλαπλές δικαστικές υποθέσεις, όπου κατηγορείται για φοροδιαφυγή, για πολιτική διαφθορά, και φυσικά, και για αποπλάνηση ανηλίκου, και άλλες σεξουαλικές καταστάσεις. Πέντε κοινοβουλευτικοί αντιπρόσωποι του κόμματός του έχουν εντάλματα συλλήψεων εναντίον τους.
Το τελευταίο πρόβλημα πού μάλλον τρόμαξε την κεφαλαιαγορά, είναι το πακέτο λιτότητας που ο Μπερλουσκόνι ανακοίνωσε πριν μία εβδομάδα, σαν μία προσπάθεια να εξαλείψει το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ιταλίας έως το 2014.
Διάφορα προβλήματα περί του πακέτου δεν έπεισαν, κα μάλλον ανησύχησαν και ανησυχούν τις αγορές.
1. Δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να περάσει από το ιταλικό κοινοβούλιο.
2. Από τα 44 δις ευρώ μέτρων λιτότητας που προβλέπει το πακέτο, τα 37 δις προβλέπονται για τα έτη 2013 και 2014, μετά τις επίμαχες επόμενες βουλευτικές εκλογές στην Ιταλία, με μόνο 7 δις μέτρα λιτότητας να προβλέπονται τα επόμενα δύο χρόνια.
3. Τρίτον και κυριότερο, ο ιταλός υπουργός οικονομικών, ο Τζούλιο Τρεμόντι, διαφώνησε με το Μπερλουσκόνι όσον αφορά το πακέτο, προκαλώντας περεταίρω ανησυχίες στις αγορές. Ο Τρεμόντι, είναι ένα δείγμα της τεχνοκρατικής ισχύος της Ιταλίας, που είναι σχεδόν άγνωστη κατάσταση στην χώρα μας, και μεγάλο παράδειγμα προς μίμηση.
Η Ιταλία κυβερνάται, στον δημοσιονομικό και οικονομικό τομέα, από μία ομάδα οικονομικών τεχνοκρατών, με άκρως συντηρητικές χρηματοπιστωτικές στρατηγικές και πρακτικές, που επί πολλά χρόνια κυβερνούν αποτελεσματικά τα δημοσιονομικά θέματα της ιταλικής οικονομίας με τέτοιο τρόπο, ώστε να κερδίζουν και να διατηρούν πάντα την εμπιστοσύνη της διεθνής κεφαλαιαγοράς, παρόλα τα σκαμπανεβάσματα του διαβόητου ιταλικού πολιτικού χώρου.
Ένας τσακωμός λοιπόν, ενός ηγέτη τεχνοκράτη, του Τρεμόντι, με την πολιτική ηγεσία είναι σαν κτυπάει κώδωνας κινδύνου για το πού πάει η ιταλική οικονομία. Ο ίδιος ο Τρεμόντι, με απαράμιλλη ιταλική αλαζονεία και θράσος, δήλωσε τελευταία, και σε αναφορά με το ερωτηματικό εάν ο Μπερλουσκόνι θα τον διώξει από την κυβέρνηση λόγω της τωρινής διένεξης τους, ότι, «εάν πέσω εγώ, θα πέσει η Ιταλία, και εάν πέσει η Ιταλία, θα πέσει η Ευρώπη». Ο Τρεμόντι σίγουρα πιστεύει ότι είναι πιο αλάθητος και από τον Πάπα...
Και ενώ ξαφνικά βράζει το καζάνι της ιταλικής οικονομίας, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας σκοτώνονται πια να συγυρίσουν μια και καλή την οικονομία της χώρας μας.
Το πρόβλημα τους είναι ότι το ολάνοικτο, και έως τώρα άλυτο θέμα του ελληνικού χρέους, αποτελεί ένα άκρως επικίνδυνο (ψυχολογικό) περιβάλλον για το ιταλικό δημοσιονομικό πρόβλημα, το οποίο και έχει τεράστια υπαρξιακή σημασία για το ευρώ, πολύ μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας.
Έτσι λοιπόν, το χθεσινό, έκτατο συμβούλιο των ευρωπαίων υπουργών οικονομικών, εξέτασε, χωρίς να πάρει αποφάσεις, ένα μεγάλο νέο βήμα στην λύση του ελληνικού χρέους.
Εξετάζεται πια, όχι απλώς πώς να μπορέσει η Ευρώπη να αναβάλει για το μέλλον την λύση για την Ελλάδα, παρά να αρχίσει η επιβολή της λύσης, εδώ και τώρα, δια της αγοράς, μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος διάσωσης, στην ελεύθερη, δευτερογενή κεφαλαιαγορά, ελληνικά ομόλογα, πολλά από τα οποία είναι υποβαθμισμένα έως και στα 52% της ονομαστικής τους αξίας, μία ιδέα που η Γερμανία, έως τώρα, απαγόρευε. Ο σκοπός αυτής της επιχείρησης θα είναι να κατεβεί το ελληνικό χρέος σε διαβιώσιμο, για την Ελλάδα, επίπεδο, έτσι ώστε η χώρα μας να μπορέσει να βγει στις χρηματοπιστωτικές αγορές μια ώρα αρχύτερα, και να προσελκύσει ξανά επενδύσεις, ακόμα και για τις προβλεπόμενες ιδιωτικοποιήσεις της δημόσιας περιουσίας.
Βλέπουμε λοιπόν ότι, όταν η πατρίδα μας αποτελεί το επίκεντρο του ευρωπαϊκού προβληματισμού, τότε οποιαδήποτε βοήθεια για την χώρα μας θεωρείται βαριά, ανυπόφορη, και ανεπιθύμητη από τους πλουσίους εταίρους μας.
Αλλά όταν το φάσμα μίας πολύ μεγαλύτερης καταστροφής διαφαίνεται στον ορίζοντα, ελέω της γειτόνισσας μας Ιταλίας, τότε το ελληνικό χαπάκι το καταπίνει η Ευρωζώνη πολύ πιο εύκολα...
Ν.Kouτσολιούτσος
