Λέγεται ότι η πολιτική αποτελεί καθρέπτη της κοινωνίας κι ότι κάθε κοινωνία έχει τους πολιτικούς που της αξίζουν.
Η ρήση αυτή τούτη την περίοδο είναι έσχατο καταφύγιο του πολιτικού προσωπικού της χώρας μας, όπως εκφράστηκε άλλωστε και δημοσίως με την περιβόητη πλέον φράση του Θεόδωρου Πάγκαλου «μαζί τα φάγαμε»..
Η ρήση αυτή, όμως, εξηγεί εν μέρει και τη συμπεριφορά σχεδόν όλων των κομμάτων ετούτη την προεκλογική περίοδο. Οι... κομματικοί μηχανισμοί, ακόμη και σε επίπεδο ηγεσίας, είναι προϊόν των κοινωνικών συνθηκών που επικράτησαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Κι όντας σε περίοδο κρίσης και ανασφάλειας, λειτουργούν αντανακλαστικά, στηριζόμενοι στις έως τώρα «δοκιμασμένες» εμπειρίες τους.
Τι θέλει ο λαός; Αόριστες υποσχέσεις και γνωστά ονόματα από τον χώρο του θεάματος ή του αθλητισμού. Τι θα συσπειρώσει τον κομματικό μηχανισμό; Η επανένταξη κατεψυγμένων στελεχών. Πώς θα αλιεύσουμε ψήφους από το στρατόπεδο του αντιπάλου; Με κάποιες καλές μεταγραφές, δίκην ποδοσφαιρικής ομάδας.
Με άλλα λόγια, οι «στρατοί» αλλά και οι «στρατηγοί» των περισσότερων κομμάτων αδυνατούν να κάνουν την υπέρβαση. Γνωρίζουν ότι οι επιθυμίες του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας μεταβλήθηκαν δραματικά εξαιτίας της πολυσύνθετης κρίσης, αδυνατούν όμως να το αποδεχτούν, προσαρμοζόμενοι στα νέα δεδομένα.
Ακόμη και το λεξιλόγιό τους φέρνει στον νου το παρελθόν, ηχώντας εντελώς «ξύλινο» στα αφτιά όσων κινούνται εκτός του κομματικού «σκληρού πυρήνα». Γιατί είναι κενό πραγματικού ιδεολογικού περιεχομένου, που να καλύπτει τις απαιτήσεις της εποχής.
Ουσιαστικά, πάσχουν από το γνωστό φαινόμενο της «αντίστασης στην αλλαγή», που πλήττει σχεδόν όλους τους οργανισμούς, όταν προκύπτει θέμα μεταβολής των συνθηκών στις οποίες έμαθαν να λειτουργούν.
Το φαινόμενο αυτό επηρεάζει δυστυχώς ακόμη και τα νεότερα κόμματα. Διότι και στην περίπτωσή τους, ηγεσίες και μηχανισμοί ανδρώθηκαν εν μέρει στα φυτώρια των παλαιότερων κομμάτων. Κι έμαθαν να λειτουργούν με τρόπους που μεταλαμπαδεύτηκαν στο «νέο» κόμμα σχεδόν αυτούσιοι.
Δεν είναι τυχαίο ότι νέα κόμματα αναλώνονται σε ανούσιες υποσχέσεις ή σχεδιάζουν προγράμματα «στο γόνατο», περιμένοντας να αποκτήσουν θέσεις… κατόπιν της εισόδου στη Βουλή! Κυρίως ποντάρουν στην αγανάκτηση, επιδιώκοντας απλώς μια ψήφο «διαμαρτυρίας». Γι' αυτό και η όποια επιτυχία τους είναι πολύ πιθανό να αποδειχτεί πρόσκαιρη.
Προφανώς, οι συνέπειες αυτού του «σπασμένου καθρέπτη», μεταξύ κοινωνικών αναγκών και πολιτικής πρακτικής, δεν πρόκειται να εξαντληθούν στα στενά όρια της προεκλογικής περιόδου. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της κάλπης, θα συνεχίσουν να υπονομεύουν τις προσπάθειες αντιμετώπισης της κρίσης.
Μοιραία, λοιπόν, οι επόμενες εκλογές δεν προβλέπεται να αργήσουν πολύ...
Γ.Παπανικολάου
