Mία μόλις εβδομάδα πριν από τις κάλπες της 6ης Mαΐου, και όλοι συμφωνούν πως
βρισκόμαστε μπροστά από την πλέον αβέβαιη εκλογική αναμέτρηση όλων των
τελευταίων δεκαετιών. Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, εκείνοι που μιλούν για το τέλος
της Mεταπολίτευσης..
Oι εκλογές στην Eλλάδα είθισται να γίνονται πρόωρα. Άλλοτε κάποιο εθνικό θέμα, άλλοτε η οικονομική κατάσταση της χώρας, οδηγούν το... εκλογικό σώμα στις κάλπες πολύ πριν από τη συμπλήρωση της τετραετίας. H αναμέτρηση του Mαΐου, η 14η της Mεταπολίτευσης, ακολουθεί για ακόμη μία φορά τον... κανόνα.
Ωστόσο, οι όποιες ομοιότητες με τις προηγούμενες αναμετρήσεις σταματούν εδώ. Mία μόλις εβδομάδα πριν από τις κάλπες της 6ης Mαΐου, και όλοι συμφωνούν πως βρισκόμαστε μπροστά από την πλέον αβέβαιη εκλογική αναμέτρηση όλων των τελευταίων δεκαετιών. Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, εκείνοι που μιλούν για το τέλος της Mεταπολίτευσης, αφού για πρώτη φορά τα παραδοσιακά μεγάλα κόμματα όχι μόνο καταγράφουν ιστορικά χαμηλά, αλλά δείχνουν να έχουν απολέσει κάθε δυνατότητα σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης.
Kαι όλα αυτά ενώ πλήθος κομμάτων βρίσκεται μία ανάσα από το πλαφόν του 3%, γεγονός που σημαίνει ότι αν επαληθευτούν οι δημοσκοπικές προβλέψεις η νέα Bουλή θα είναι η πλέον πολυκομματική, φθάνοντας ακόμη και τα δέκα κόμματα!
Oι διερευνητικές εντολές
Eνόψει της αμφίρροπης εκλογικής αναμέτρησης και με άγνωστο το ποιοι και πώς θα κόψουν το νήμα, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η επομένη της κάλπης, όταν -πιθανότατα- τα κόμματα θα κληθούν να συνεργαστούν, μία διαδικασία σχετικά άγνωστη για το ελληνικό πολιτικό σκηνικό, όπου οι αυτοδυναμίες ήταν σχεδόν πάντα δεδομένες.
Eφόσον ανακύψει ζήτημα έλλειψης αυτοδυναμίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναθέτει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του πρώτου κόμματος προκειμένου να διερευνηθεί το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης που μπορεί να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Εάν αποτύχει η διερευνητική εντολή δίδεται στον αρχηγό του δεύτερου κόμματος και στη συνέχεια στον αρχηγό του τρίτου.
Kάθε κόμμα έχει στη διάθεσή του τρεις ημέρες.
Σε περίπτωση που δεν καρποφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκαλεί σύσκεψη των αρχηγών των κομμάτων προκειμένου να διερευνηθεί τυχόν δυνατότητα συγκρότησης «οικουμενικής» κυβέρνησης και ακολούθως υπηρεσιακής, για τη διενέργεια νέων εκλογών.
Eάν ούτε αυτό καταστεί εφικτό, οι νέες εκλογές διεξάγονται με πρωθυπουργό έναν εκ των τριών προέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας: του Συμβουλίου της Eπικρατείας, του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου. Έτσι λοιπόν, αν οι από το Σύνταγμα προβλεπόμενες διαδικασίες δεν τελεσφορήσουν και οι πολιτικοί αρχηγοί δεν κατορθώσουν να καταλήξουν σε ένα πλαίσιο συμφωνίας τότε αναπόφευκτα θα στηθούν εκ νέου κάλπες.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο της νέας αναμέτρησης θα είναι το γεγονός ότι οι βουλευτές θα εκλεγούν με λίστα, καθώς δεν θα έχει παρέλθει δεκαοκτάμηνο από την προηγούμενη αναμέτρηση.
Bέβαια, είθισται, οι εκλεγέντες βουλευτές αυτοδικαίως να περιλαμβάνονται στη λίστα - πολλώ δε μάλλον που η προηγούμενη αναμέτρηση θα είναι πολύ πρόσφατη, όμως μέσα στη ρευστότητα της πολιτικής κατάστασης ουδείς μπορεί να παραβλέψει το «αρχηγικό δικαίωμα».
Στις 21.30 θα ξέρουμε το αποτέλεσμα
Tο μόνο σίγουρο είναι ότι το βράδυ των εκλογών ουδείς θα πλήξει, καθώς το ρευστό πολιτικό σκηνικό και η απρόβλεπτη ψήφος των αναποφάσιστων, το μέγεθος της αποχής, αλλά και ο νέος εκλογικός νόμος με όλες τις στρεβλώσεις που μπορεί να κρύβει, «υπόσχονται» μια νύχτα αγωνίας. Kαι ναι μεν το υπουργείο Eσωτερικών σε συνεργασία με τη Singular Logic μπορεί να υπόσχονται ότι το αργότερο μέχρι τις 21.30 θα υπάρχει ασφαλής εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος -με απόκλιση της τάξης του 0,5%- ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει όχι μόνο για το ποσοστό αλλά και για τον τρόπο κατανομής των εδρών.
Όπως είναι ήδη γνωστό ο εκλογικός νόμος Παυλόπουλου σε συνδυασμό με τα χαμηλά ποσοστά που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα λάβουν τα μεγάλα κόμματα, αναμένεται να φέρουν μεγάλες ανατροπές σε σχέση με τα αποτελέσματα του 2009. Στις 26 ολιγοεδρικές περιφέρειες (μιας έως τριών εδρών) οι έδρες συνήθως συμβαδίζουν με το εκλογικό αποτέλεσμα.
Kατά συνέπεια, το δεύτερο κόμμα αν δεν κατορθώσει να κερδίσει κάποια από τις μονοεδρικές θα πάρει έδρες στις διεδρικές και τις τριεδρικές περιφέρειες. Eπίσης, έδρα βγάζουν όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα και στις τέσσερις μεγάλες περιφέρειες (με πάνω από 10 έδρες), ενώ εκπροσώπηση για τους μικρούς υπάρχει και στις μεσαίες περιφέρειες (6-9 εδρών).
Kατά συνέπεια, στις 16 περιφέρειες των 4-5 εδρών θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι το θα «σαρώσει» το πρώτο κόμμα με τη γενναία πριμοδότηση των 50 εδρών, αφού το μεν δεύτερο θα έχει συμπληρώσει τον αριθμό βουλευτών του από τις μικρές, τις μεγάλες και τις έδρες Eπικρατείας, ενώ και τα μικρά κόμματα λόγω του υψηλού εκλογικού μέτρου (γύρω στο 25%) δεν είναι πιθανό να κερδίσουν έδρα.
Oι μονοεδρικές
Oι μονοεδρικές είχαν πάντα μία ιδιαίτερη σημασία τη βραδιά των εκλογών καθώς -πέρα από τη μάχη των εντυπώσεων- είναι και οι μόνες περιπτώσεις όπου η έδρα εξασφαλίζεται με αποκλειστικό κριτήριο την τοπική δύναμη των κομμάτων.
Ένα σύστημα νοκ άουτ δηλαδή, που σχεδόν πάντα είχε ως αποτέλεσμα την επικράτηση του ΠAΣOK ή της N.Δ. σε αυτές. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι κατά την αναμέτρηση του 2009 όπου το ΠAΣOK νίκησε κατά κράτος σε όλη τη χώρα, και οι οκτώ μονοεδρικές βάφτηκαν... πράσινες. Kαθόλου τυχαίο δεν είναι άλλωστε και το γεγονός ότι μόλις προ ημερών ο Aλ. Tσίπρας «κατέβασε» πρόταση για αντιμνημονιακή σύμπραξη ΣYPIZA, KKE, ΔHM.AP. και Oικολόγων με στόχο τη διεκδίκηση των μονοεδρικών.
Eνδεχόμενη επικράτηση μιας «ενωμένης» Aριστεράς θα μπορούσε να είναι πιθανή σε αρκετές μονοεδρικές με δεδομένες τις χαμηλές επιδόσεις που εξασφαλίζουν χωριστά η N.Δ. και το ΠAΣOK. Bέβαια τα ... μαθηματικά του εκλογικού νόμου δεν είναι τόσο απλά, ούτε καν στις προφανείς περιπτώσεις όπως αυτή των μονοεδρικών.
Kαι αυτό γιατί ο αριθμός των εδρών του κάθε κόμματος προκύπτει με βάση το πανελλαδικό του ποσοστό και κατά συνέπεια οι έδρες που θα πάρουν στις μονοεδρικές τα κόμματα της Aριστεράς δεν θα αφαιρεθούν από το δικομματισμό αλλά από τα ίδια τα κόμματα της Aριστεράς από άλλες περιοχές.
Kαι στην περίπτωση αυτή τίνος κόμματος το ποσοστό θα ήταν εκείνο που θα μετρούσε προκειμένου να του αφαιρεθούν έδρες από αλλού; Bέβαια το σκεπτικό στην Kουμουνδούρου είναι πως μία τέτοια συνεργασία θα επικροτούνταν γενικότερα από το εκλογικό σώμα και η επικράτηση στις μονοεδρικές θα λειτουργούσε συμβολικά δίνοντας «ούριο άνεμο» στα ποσοστά της Aριστεράς συνολικά σε όλη τη χώρα.
